آیا می‌توان ریه‌های ایران را نجات داد؟
بلوط در فرهنگ زاگرس‌نشین‌ها درخت مقدسی است آنان از زمان‌هایی که بلوط پرچین کپرها، تیر سقف کومه‌ها، آتش اجاق‌ها و چراغ شب‌هایشان بود و در بحران‌های قحطی نان‌گندم و جُو نان تیری بلوط آخرین جان پناه انسان‌های گرسنه‌ای بود که پنجه‌درپنجه مرگ می‌زدند خاطره دارند.
در زمان حاضر هم وقتی گرما امان زاگرس نشینان را می‌برد به سایه درختان بلوط پناه میبرند، آنان درخت بلوط را ریشه‌های اصالت سرزمین خود می‌دانند به آن می‌نازند.
طبیعت دوستان کهگیلویه و بویراحمدی این روز‌ها برای حمایت از بلوط‌های زاگرس در پویش‌هایی که در فضای مجازی و جنگل‌ها تشکیل می‌دهند و از زردی رخسار بلوط‌ها ابراز تاسف می‌کنند، یکی از این آیین‌ها که در جاده یاسوج به شیراز پس از پلیس راه در جنگل‌های بلوط شهرستان بویراحمد برپا شد، طبیعت دوستان با خوانش اشعار غمناک در سوگ بلوط‌های درگیر آفت‌های برگخوار و جوانه خوار بلوط، آتش سوزی ها، قاچاق چوب و خشکسالی با طبیعت همنوایی کردند.
آنان با در دست داشتن پلاکارد‌هایی مزین به شعار‌های دفاع از این منابع خدادادی، عموم مردم را به صیانت از جنگل‌های بلوط در معرض تهدید و نابودی، فراخواندند.
شهروندان طبیعت دوست که پلاکارد‌هایی با شعار‌هایی بی تفاوتی نسبت به جنگل‌های بلوط پایان یابد، مرگ بلوط مرگ ایران است، عروس زاگرس بی زلف بلوط می‌میرد، ورود دام را ممنوع کنید، قاچاق هیزم و چوب متوقف شود را در دست داشتند نگران کشیده شدن افت برگخوار به جنگل‌های دیگر نقاط استان هستند.
کارشناسان منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد همصدا با طبیعت دوستان با اشاره به اینکه گستره ۶میلیون هکتاری زاگرس با وجود داشتن هفت رودخانه دایمی از ۹ رودخانه دایمی کشور، تامین اکسیژن مورد نیاز برای ۶۰ میلیون نفر ایرانی و ذخیره یکهزار هکتار متر مکعبی آب در هر هکتار ارزشمندترین میراث طبیعی کشورمان محسوب می‌شود تاکید می‌کنند که تلاش برای احیای جنگل‌های آسیب دیده زاگرس ضروری است.
اینک طغیان آفت پروانه برگخوار بلوط و خزان نابهنگام بخش‌هایی از جنگل‌های زاگرس قوز بالا قوز عوامل آسیب زای دیگر همچون خشکسالی، آتش سوزی، قاچاق چوب شده و زیباترین جلوه میراث طبیعی ایران زمین زرد و بیمار شده است.
آفت پروانه برگخوار بلوط چیست؟
حشره برگخوار که زمانی یکی از حشرات مفید درختان بلوط بود، امروزه با تغییرات آب و هوایی و دستکاری انسانی به یک آفت و تهدید برای جنگل‌های زاگرس تبدیل شده است.
پروانه برگ خوار آفتی است که به درختان بلوط و گیاهان گوناگونی مانند مرکبات، پسته، بادام و بسیاری دیگر از گیاهان حمله می‌کنند؛ این آفت به پنج نسل در طبیعت می‌تواند خسارت وارد کند.
پروانه جوانه خوار بلوط (Tortrix viridana L) که در چند دهه اخیر، گونه‌های مختلف بلوط را مورد حمله قرار داده آفتی بسیار مخرب است که باعث کاهش رویش چوب، زوال جنگل، تغییر در زادآوری و توالی شده و حتی باعث مرگ و میر درختان می‌شوند.
این آفت با آغاز فصل بهار در سطح جنگل‌های بلوط در ناحیه رویشی زاگرس شروع به فعالیت کرده و خسارت‌های زیادی را به عرصه‌های طبیعی وارد می‌کند.
این حشره با تغذیه بی‌رویه از جوانه‌ها و برگ‌های درختان، ظاهر درخت را عاری از برگ می‌کند و همین باعث می‌شود بسیاری از مردم با گمان بر خشکیدگی درخت، به قطع آن در عرصه اقدام کنند.
راهکار‌های کنترل پروانه برگخوار بلوط
طبیعت دوستان کهگیلویه و بویراحمدی با یادآوری نقش جنگل‌های بلوط به عنوان سپری در برابر سیلاب‌های مخرب، فرسایش خاک، توسعه صنعت گردشگری و ده‌ها مزیت دیگر دارای اهمیت است از مسوولان سوال می‌کنند که زخم آفت برگ خوار بلوط به عنوان مهمترین بحران این روز‌ها در جنگل‌های زاگرس مرهم می‌شود؟
مسوولان منابع طبیعی در پاسخ به این دغدغه‌ها ایجاد تله نوری و استفاده از محلول بی تی را از جمله راهکار‌های کنترل پروانه‌های سفید برگخوار بلوط عنوان کرده اند، اما تاکید می‌کنند همه چیز باید حساب شده و در وقت خودش و البته با کمک جوامع محلی انجام شود.
این صاحب نظران با اشاره به تجربه ناموفق سال گذشته در مبارزه با آفت برگخوار بلوط در این استان تاکید می‌کنندکه اقدام برای کنترل آفت پروانه برگخوار باید در دوره خاص خود باشد تا بتواند اثرگذاری خودش را داشته باشد.
سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور که چند روز پیش در سفری دو روزه وضعیت جنگل‌های درگیر با آفت برگخوار بلوط در کهگیلویه و بویراحمد را از نزدیک بررسی کرده اعتقاد دارد که استفاده از تله نوری راهکاری گرهگشا برای کاهش آفت پروانه سفید برگخوار است.
عباسعلی نوبخت افزود: با توجه این که پروانه‌های مذکور شب پره هستند و در صورت ایجاد تله‌های نوری حشره‌ها دور آن جمع می‌شود و به این ترتیب برگ‌های بلوط از شر پروانه‌ها در امان می‌مانند.
وی با بیان اینکه با استفاده از محلول بی تی که آفت کشی کم خطر است می‌توان پروانه‌های بلوط خوار را کنترل کرد اضافه می‌کند با این وجود، اما باید محلول بی تی برای بلوط‌هایی استفاده شود که از درگیری آن با آفت اطمینان داریم.
سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تصریح کرد: از این محلول در کشور‌های اروپایی هم برای مبارزه با بلوط‌ها استفاده می‌شود و در حال حاضر باید به عنوان یک مسکن موقت از آن استفاده شود.
برای فعال کردن باکتری‌های موجود در پودر‌های بی تی لازم است از چند ساعت قبل آنان را در آب حل کرد و محلول به دست آمده را از صافی عبور داده و درون محلول پاش‌های موتوری ریخت آنگاه بر روی درختان پاشید.
در این عملیات از چهار محلول پاش موتوری پشتی و یک محلول پاش موتوری زنبه‌ای استفاده می‌شود و درصورت لزوم حدود ۱۰ الی ۱۵ روز بعد عملیات محلول پاشی دوباره تکرار می‌شود.
او با حساسیت خاص تاکید می‌کنند که جنگل‌هایی درگیر آفت برگخوار بلوط با کمک مردم و مسوولان به روز‌های خوب خود برمی گردند و شهروندان با دیدن زردی رخسار آنان اقدام به قطع درختان نکنند.
مقصر کیست؟
وقتی مشکلی یا بحرانی ایجاد می‌شود هر کسی دیگری را متهم می‌کند و توپ را به دنبال دیگری می‌اندازد و در پایان هم گفته می‌شود چه فرقی دارد که مقصر کیست مهم این است که برای رفع بحران همه همدل شوند، اما به نظر می‌رسد که شناخت عوامل آسیب زا به پیشگیری از گسترش آن یا وقوع آن در محل دیگری نیازی است.
سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بر این باور است که همه ما در وضعیت کنونی جنگل‌های زاگرس مقصر هستیم، چون طبیعت را نشناختیم و از روی ناآگاهی و دخل و تصرف در طبیعت باعث بیمار شدن جنگل‌های زیبای بلوط شده ایم.
نوبخت گفت: شخم زدن جنگل‌های بلوط و کاشت‌های غیر مرتبط در این مناطق و تغییرات اقلیمی هم از سوی دیگر باعث شده تا زاگرس با تهدید جدی مواجه شود. مسئولان در مناطق زاگرس برای اجرای همۀ طرح‌های عمرانی توجه به مسائل زیست‌محیطی را در اولویت قرار دهند.
درگیری جنگل‌های زاگرس با آفت برگخوار بلوط
مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: ۴۱هزار هکتار از جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس درگیر آفت برگخوار بلوط است.
امیر مسعود جلالی تاکید کرد: از این میزان ۲۶هزار هکتار در کهگیلویه و بویراحمد، ۹ هزار هکتار در خوزستان و ۶ هزار هکتار نیز در استان فارس قرار دارد.
مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تاکید کرد: مبارزه با این آفت پارسال در هشت هزار هکتار از جنگل‌های بلوط کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفته است.
اقدام‌هایی برای مبارزه با آفت برگخوار بلوط
تبدیل شدن مساله مهم آفت برگخوار بلوط به مطالبه نخست آن درفضای مجازی، انتشار روزانه ده‌ها خبر و گزارش تصویری وفیلم از جنگل‌های بلوط درگیر آفت برگخوار بلوط کار خودش کرد و مسوولان کشوری و استانی را برای حل این مشکل همدل کرد به همین دلیل شروع عملیات میدانی مبارزه با آفت پروانه برگخوار بلوط روز گذشته شروع شد تا روزنه امیدی برای سبز شدن دوباره این مناطق باشد.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد عملیات مبارزه با آفات بلوط در جنگل‌های آسیب دیده این استان از دیروز (جمعه) آغاز شد گفت: برای محلول‌پاشی و مبارزه با آفت درختان بلوط ۴۰ میلیارد تومان تامین شده است.
سید علی احمدزاده اظهار داشت: برای مبارزه و محلول‌پاشی درختان بلوط کهگیلویه و بویراحمد به ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.قرار است ۳۵ میلیارد تومان اعتبار نیز از محل مسوولیت‌های اجتماعی وزارت نفت به این امر مهم اختصاص یابد.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه بیشترین درگیری با این آفات در منطقه باشت است، گفت: علاوه بر مبارزه با این آفات باید درختان جدید جایگزین شود که از سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور انتظار می‌رود به فکر تامین اعتبار برای کاشت درختان جدید باشد.
راهکار‌های پیشگیرانه برای دیگر نقاط زاگرس
سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: جنگل‌های زاگرس ۶ میلیون هکتار مساحت دارد که از این میزان یک میلیون هکتارآن بر اثر عوامل مختلف مانند خشکسالی دچار خسارت شده است و برای مصون ماندن بقیه جنگل‌ها از آفت برگخوار بلوط باید از زراعت یا باغبانی در نزدیکی این گونه ارزشمند جنگلی خودداری شود.
عباسعلی نوبخت با یادآوری اینکه مشارکت جوامع محلی راهکاری برای پیشگیری از گسترش این آفت در جنگل‌های بلوط است تاکید کرد: یکی از دلایل مهم طغیان آفت برگ خوار و پروانه خوار بلوط کشاورزی در نزدیکی درختان بلوط است.
سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری همچنین به اهمیت جنگل‌های زاگرس برای تامین اکسیژن و ذخیره آب اظهار داشت: مبارزه با آفت‌های جنگل‌های بلوط به صورت جدی انجام می‌شود.
