رفتگری کودکان با لباس پیمانکاران شهرداری تهران!

در حالی که در سال‌های اخیر مسئولان دوره‌های گوناگون مدیریت شهری تهران وعده داده‌اند که زباله‌گردی کودکان را ساماندهی خواهند کرد و جلوی به‌کارگیری کودکان توسط پیمانکاران حوزه پسماند مناطق شهرداری تهران را خواهند گرفت، اما نه تنها سال‌هاست، این وعده مدیران شهری پایتخت هنوز محقق نشده، بلکه چند وقتی است که شاهد رفتگری کودکان با لباس پیمانکاران شهرداری در بعضی خیابان‌های تهران هستیم؛ کودکانی که از ظاهر آن‌ها مشخص است که اغلب زیر ۱۵ سال سن دارند.

این در حالی است که در قوانین رسمی کار کشورمان تاکید شده که هرگونه به‌کارگیری کودکان زیر ۱۵ سال یا اتباع غیرمجاز ممنوع است، اما به نظر می‌رسد بعضی پیمانکاران متخلف شهرداری در حوزه جمع‌آوری پسماند و خدمات شهری هنوز هم این تخلف را ادامه می‌دهند؛ آن هم در شرایطی که خرداد سال ۹۹، پیروز حناچی، شهردار وقت تهران با صدور بخشنامه ممنوعیت زباله‌گردی کودکان، وعده داده بود که این پدیده ظرف یک سال به طور کامل در پایتخت جمع خواهد شد.

علیرضا زاکانی، شهردار حال حاضر تهران نیز که از ابتدای روی کار آمدن خود در مرداد ۱۴۰۰، وعده‌های زیادی برای ساماندهی کودکان کار و زباله‌گرد در پایتخت ارائه کرده است، در تاریخ ۲۷ دی امسال و در واکنش به فیلم منتشرشده درباره رفتگری یک کودک ۱۱ ساله افغانستانی در یکی از رسانه‌های داخلی کشور، تاکید کرده بود که «این مساله قطعا خلاف است. معاونت خدمات شهری این موضوع را پیگیری و بررسی می‌کند و اگر صحت به‌کارگیری این کودک تایید شود، قطعا برخورد خواهیم کرد.».

اما حدود یک هفته بعد از این اظهارات شهردار تهران، ما حداقل دو کودک را در منطقه ۵ تهران در حوالی میدان دوم صادقیه، ابتدای بلوار فردوس شرقی و کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف آن، مشغول جارو زدن شبانه معابر شهری مشاهده کردیم. مطابق تصاویر منتشرشده در این گزارش و مشاهداتی قبلی خبرنگار ایلنا، می‌توان گفت که در طول روز نیز دو کودک دیگر در همین محدوده به جارو زدن معابر شهری می‌پردازند. البته اظهارات اهالی این محله نشان می‌دهد که چند ماهی هست که این کودکان در منطقه ۵ تهران در حال جارو زدن خیابان‌ها مشاهده می‌شود؛ کودکانی که لباس پیمانکاران شهرداری تهران با لوگو و نشان مخصوص را به تن دارند.

در این میان به نظر می‌رسد که مشاهدات خبرنگار ایلنا در منطقه ۵، فقط نشان‌دهنده یک نمونه از رفتگری کودکان در سطح شهر تهران است و براساس گزارشات میدانی سایر رسانه‌ها و شنیده‌های ما از اهالی مناطق مختلف پایتخت می‌توان گفت که چند وقتی است در سایر مناطق شهر تهران نیز چنین تخلفی رخ می‌دهد؛ بخصوص که محل تهیه گزارش یکی از رسانه‌ها از رفتگری کودک ۱۱ ساله و گزارش ایلنا از رفتگری شبانه و روزانه چند کودک، در دو منطقه متفاوت پایتخت بوده است. همچنین شنیده‌های ما از منابع آگاه در شهرداری تهران نیز حاکی از آن است که احتمال به‌کارگیری کودکان در حوزه پاکبانی توسط برخی پیمانکاران متخلف وجود دارد.

مدیرکل خدمات شهری شهرداری: نمی‌توان استفاده برخی پیمانکاران از کودکان را انکار کرد

بر همین اساس، مشاهدات میدانی و شنیده‌های خود از رفتگری کودکان با لباس پیمانکاران شهرداری را با علیرضا جعفری، مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران در میان گذاشتیم و او نیز در پاسخ به خبرنگار ایلنا گفت: ما نمی‌توانیم استفاده برخی پیمانکاران از کودکان در حوزه پاکبانی را انکار کنیم، اما با توجه به این که در قرارداد‌ها و ضوابط نظام‌نامه فنی و اجرایی شهرداری به تمام پیمانکاران در مناطق گوناگون شهرداری ابلاغ کرده‌ایم که تحت هیچ شرایطی نباید از کارگران دارای صغر سنی استفاده کنند، حتما با پیمانکاران متخلف در این زمینه شدیدا برخورد خواهیم کرد.

وی افزود: خط قرمز ما در مجموعه شهرداری تهران استفاده از کودکان در امور مربوط به خدمات شهری است و به صورت مستمر به شهرداری‌های مناطق که با پیمانکاران قرارداد می‌بندند، تذکر می‌دهیم که حتما در صورت مشاهده تخلفاتی در این زمینه، باید با پیمانکاران خاطی برخورد کنند. البته ناظرین مقیم ما در مناطق پایتخت یعنی معاونین خدمات شهری شهرداری‌های مناطق و بعد از آن هم خود شهرداران نواحی تهران، شخصا موظفند که محدوده‌های زیرمجموعه خود را رصد کنند و با تخلفات احتمالی در این زمینه برخورد کنند.

این مقام مسئول در شهرداری تهران تاکید کرد: ما قبلا بار‌ها به شهرداری‌های مناطق تذکر داده‌ایم که نباید پیمانکاران زیرمجموعه آن‌ها از کودکان در امور خدمات شهری استفاده کنند، حالا هم با توجه به گزارشات رسانه‌ای اخیر در این زمینه، یک بار دیگر به دوستان ابلاغ خواهیم کرد که باید نظارت‌های خود بر پیمانکاران را تشدید کنند و به صورت جدی با پیمانکاران متخلفی که کودکان را به کار می‌گیرند، برخورد کنند. خود ما نیز اگر شاهد تکرار تخلفات در این زمینه باشیم، هم با معاون خدمات شهری منطقه و هم با شهردار ناحیه مربوطه برخورد می‌کنیم.

شهروندان موضوع به‌کارگیری کودکان در حوزه خدمات شهری را به ۱۳۷ گزارش کنند

جعفری در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: تهران یک کلانشهر وسیع و دارای ۲۲ منطقه است و طبیعتا ما نمی‌توانیم در لحظه تمام مناطق و نواحی شهر را رصد کنیم و مطمئن باشیم چنین تخلفاتی در آن رخ نمی‌دهد، ولی ناظران ما در اداره کل امور خدمات شهری و سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران به صورت مستمر و روزانه در سطح شهر تهران گشت می‌زنند تا در صورت مشاهده تخلفاتی نظیر به‌کارگیری کودکان در حوزه پسماند یا خدمات شهری، موضوع را به شهرداری گزارش دهند تا با پیمانکاران متخلف و مسئولان محدوده شهری مربوطه برخورد کنیم. البته خود شهرداری‌های مناطق نیز وظیفه دارند که ناظرانی را برای جلوگیری از این تخلفات برای گشت‌زنی در محدوده تحت مدیریت خود به کار بگیرند.

وی در ادامه تاکید کرد: از عموم شهروندان محترم پایتخت درخواست می‌کنیم که در صورت مشاهده موارد تخلف توسط پیمانکاران شهرداری بخصوص در زمینه به‌کارگیری کودکان در حوزه جمع‌آوری پسماند و خدمات شهری، موضوع را از طریق شماره تلفن ۱۳۷ به مدیریت شهری اطلاع دهند تا ناظران شهرداری تهران بلافاصله با پیمانکاران متخلف برخورد کنند. شهروندان همچنین می‌توانند از طریق سامانه ۱۳۷ پلاس، نحوه رسیدگی به گزارشات خود را پیگیری کنند و اگر بازهم همان تخلف را در محدوده مربوطه مشاهده کردند یا متوجه شدند که به گزارش آن‌ها رسیدگی مطلوب نشده است، موضوع را بار دیگر به شهرداری اطلاع دهند تا با کسانی که احیانا در مسیر رسیدگی به گزارشات مردمی خلل ایجاد می‌کنند، برخورد شود.

تاکید بر ممنوعیت به‌کارگیری کودکان در متن قرارداد و نظام‌نامه ابلاغی به پیمانکاران شهرداری

مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران در پاسخ به این سوال که چرا با وجود وعده مدیران ادوار مختلف شهرداری تهران برای جلوگیری از به‌کارگیری کودکان توسط پیمانکاران هنوز این پدیده ادامه دارد و چه زمانی قرار است جلوی این تخلفات گرفته شود؟ اظهار داشت: ما معتقدیم که به جای اعلام زمان برای اتمام زباله‌گردی یا پاکبانی کودکان، باید کاری کنیم که اساسا هیچ‌گاه دیگر چنین تخلفاتی در سطح شهر رخ ندهد، یعنی این طور نیست که اگر امروز یک پیمانکار چنین تخلفی را انجام دهد، اشکالی نداشته باشد، ولی در آینده اشکال داشته باشد، بلکه هیچ‌کدام از پیمانکاران ما هیچ‌وقت نباید از کودکان در حوزه خدمات شهری، زباله‌گردی و ... استفاده کنند.

وی در ادامه توضیح داد: در نظام‌نامه فنی و اجرایی شهرداری تهران که به پیمانکاران ابلاغ شده است و در متن قرارداد بسته‌شده بین شهرداری‌های مناطق با پیمانکاران، تاکید شده است که به‌کارگیری کودکان تخلف است و با پیمانکارانی که چنین تخلفی انجام می‌دهند، برخورد خواهد شد. این نظام‌نامه و متن قرارداد از قبل به پیمانکاران ابلاغ شده است و پیمانکارانی که چنین تخلفی انجام داده‌اند، قطعا برخلاف تعهدات خود عمل کرده‌اند؛ بنابراین ضمن برخورد شدید با پیمانکارانی که از کودکان برای پاکبانی استفاده کرده‌اند، حتما پیگیری می‌کنیم که دیگر چنین تخلفاتی در سطح شهر رخ ندهد.

چه مجازاتی برای پیمانکاران متخلف شهرداری در نظر گرفته خواهد شد؟

در پایان از مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران پرسیدیم که چه مجازاتی برای پیمانکاران متخلفی که از کودکان برای زباله‌گردی یا رفتگری استفاده می‌کنند، در نظر گرفته خواهد شد و جعفری نیز این طور پاسخ داد: ما براساس نظام‌نامه فنی و اجرایی ابلاغ‌شده به پیمانکاران، با آن‌ها برخورد خواهیم کرد، به نحوی که پیمانکاران متخلف هم به وزارت کار معرفی خواهند شد و هم خود ما طبق نظام‌نامه مذکور و متن قرارداد با پیمانکاران، با آن‌ها برخورد می‌کنیم و از ادامه فعالیت کارگران دارای صغر سنی در محدوده مربوطه جلوگیری خواهیم کرد.

گفتنی است، در حالی مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران در گفتگو با ایلنا از قطع همکاری با پیمانکاران متخلف به عنوان مجازات در نظر گرفته شده توسط شهرداری برای این افراد سخن نگفت که ۱۴ آذر سال ۹۸، وحید قبادی دانا، رئیس وقت سازمان بهزیستی کشور در واکنش به انتشار ویدئوی آزار یک کودک زباله‌گرد در فضای مجازی، تاکید کرده بود که «شهرداری قول داده است با پیمانکارانی که از کودکان برای موضوع بازیافت استفاده می‌کنند، قطع همکاری کند.»

در چنین شرایطی باید صبر کرد و دید آیا شهردار تهران که شخصا بر «خلاف» بودن به‌کارگیری کودکان برای رفتگری تاکید کرده است، با پیمانکاران متخلف و به‌کارگیرنده کودکان در حوزه جمع‌آوری پسماند یا پاکبانی، قطع همکاری خواهد کرد یا خیر؟