کفاره روزه، چند درصد از درآمد سالانه است؟
در آستانه عید فطر و پایان ماه رمضان، برخی از مراجع تقلید مبلغ کفاره امسال را اعلام کردند. این موضوع سبب شد به محاسبه سهم درآمدی کفاره روزه افراد بپردازیم. بررسی سهم درآمدی کفاره (به مدت ۳۰ روز) ترک روزه عمد به تفکیک حداقل و حداکثر مبلغ اعلام‌شده از درآمد سالانه ساکنان مناطق شهری، نشان می‌دهد این دو نسبت در سال جاری به ترتیب با ۱۳.۱ و ۱۷.۴ درصد به رکورد بالاترین سطح خود در ۱۱ سال اخیر رسیده است.
کفاره روزه چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
طبق قوانین فقه، کفاره برای جبران یک خطا یا گناه پرداخت می‌شود. افراد مسلمانی که با عذر یا بدون عذر، در ماه رمضان روزه‌دار نبوده‌اند، باید کفاره روزه بپردازند.
مبلغ کفاره بر اساس عمدی و غیرعمدی بودن ترک روزه اعلام می‌شود. برخی از مراجع معتقدند کفاره روزه باید به صورت طعام پرداخت شود. طبق مطالعات صورت‌گرفته، افرادی که به صورت غیرعمد نتوانسته‌اند روزه بگیرند باید در برابر هر روز، یک مُد طعام بدهند. مراد از یک مُد طعام، تقریباً ۷۵۰ گرم آرد، گندم و برنج است.
با این حال افراد مسلمانی که به عمد (بدون عذر شرعی) روزه نگرفته‌اند یا روزه خود را باطل کرده‌اند باید برای هر روز ۶۰ فقیر را سیر کنند یا به هرکدام یک مُد طعام بدهد. هر ساله مراجع تقلید طبق قیمت منطقه‌ای خود، معادل مبلغ کفاره روزه عمد و غیرعمد را اعلام می‌کنند تا افراد آن را پرداخت کنند.
با توجه به موضوع تورم سال‌های اخیر و گرانی کالا‌های مصرفی خانوارها، به دنبال آن هستیم که هر سال پرداخت کفاره در هر دو مورد ترک عمد و غیرعمد چه سهمی از درآمدهای سالانه افراد را به خود اختصاص داده است.
محاسبه سهم درآمدی کفاره روزه عمد و غیرعمد
برای ارزیابی سهم درآمدی کفاره روزه، داده‌های درآمد سالانه هر فرد ساکن مناطق شهری و روستایی را باید مورد محاسبه قرار دهیم؛ بنابراین درآمد متوسط سالیانه خانوارها، که مرکز آمار به تفکیک شهری و روستایی ارائه می‌دهد، در نظر گرفته می‌شود. با توجه به اینکه در برخی سال‌ها مبالغ اعلامی توسط مراجع تقلید برای کفاره روزه عمد و غیرعمد اختلاف دارند، در نتیجه برای تحلیل دقیق‌تر، حداقل و حداکثر مبالغ اعلام‌شده برای بررسی سهم درآمدی کفاره روزه مورد محاسبه قرار گرفته است.
داده‌های مربوط به درآمد متوسط سالیانه خانوارها در مرکز آمار تنها تا سال ۱۴۰۰ منتشره شده است؛ بنابراین می‌توان با استفاده از درآمد متوسط سالیانه خانوارها در سال ۱۴۰۰، با لحاظ شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) و تعدیل تورمی، درآمد متوسط سالیانه خانوارها در سال ۱۴۰۱ را محاسبه کرد.
با توجه به اینکه در سال جاری هنوز افزایش پرداخت در حقوق‌ها لحاظ نشده، بنابراین می‌توان درآمد متوسط سالیانه دوره قبل را برای سال جاری نیز در نظر گرفت.
اختصاص ۱۳.۱۲ درصد از درآمد افراد ساکن مناطق شهری برای کفاره عمد
سهم درآمدی کفاره ترک روزه عمد بر مبنای ۳۰ روز، در میان ساکنین مناطق شهری از نسبت مبلغ کفاره پرداخت‌شده به درآمد سالانه فرد محاسبه می‌شود. این محاسبه بر مبنای حداقل و حداکثر مبلغ اعلام شده توسط مراجع تقلید در هر سال صورت گرفته است.
محاسبه سهم درآمدی کفاره عمدی روزه بر اساس ۳۰ روز (حداکثر مبلغ کفاره اعلام‌شده) حاکی از آن است که برای افراد ساکن مناطق شهری، روند این نسبت طی ۱۱ سال اخیر با نوساناتی مواجه بوده است. سهم درآمدی حداکثر کفاره عمدی (۳۰ روز) از سال ۱۳۹۲ روند افزایشی داشته و با ثبت یک قله در سال ۱۳۹۵ در ادامه مسیر نزولی را تا سال ۱۴۰۰ طی کرده است.
سهم کفاره عمد از درآمد سالانه در حالت حداکثری (ساکنین مناطق شهری) در سال جاری با رقم ۱۷.۴۹ درصد رکورد جدیدی را به ثبت رسانده و به بالاترین سطح طی مدت بررسی رسیده است؛ به این معنا که امسال هر فرد ساکن مناطق شهری که به عمد روزه خود را باطل کرده یا ادا نکرده، باید حدودا ۱۷.۵ درصد از درآمدی را که در طول یکسال بدست می‌آورد صرف پرداخت هزینه کفاره عمدی ۳۰ روز خود کند. این رقم برای یک سال حدودا برابر با ۲۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به دست می‌آید.
تحلیل این موضوع بر اساس حداقل مبلغ کفاره عمدی (مدت ۳۰ روز) اعلام‌شده، نشان می‌دهد سهم کفاره عمد ساکنین مناطق شهری از درآمد سالانه در حالتِ «حداقلی»، روند کاملا مشابهی با سهم درآمدی حداکثر کفاره عمدی داشته است و تا سال ۱۴۰۰ اگرچه با روند تقریبا نزولی مواجه بوده، اما در ادامه سهم درآمدی حداقل کفاره خانوار‌های شهری تا سال جاری مسیر افزایشی پیدا کرده است.
طبق محاسبه صورت گرفته، در سال جاری هر فرد ساکن مناطق شهری برای پرداخت کفاره عمدی به مدت ۳۰ روز باید ۱۳.۱۲ درصد از درآمد یک سال خود را به این امر اختصاص دهد. این رقم بیشترین نسبت ثبت شده طی ۱۱ سال اخیر بوده و حدودا برابر با ۲۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به ثبت رسیده است.
خانوار‌های روستایی رکوردار بالاترین سهم درآمدی کفاره عمد
در سال جاری، حداقل مبلغ کفاره عمدی روزه به ازای هر روز ۷۲۰ هزار تومان و حداکثر مبلغ کفاره عمد به ازای هر روز ۹۶۰ هزار تومان توسط مراجع تقلید تعیین شده است.
مقایسه سهم درآمدی کفاره عمدی روزه به مدت ۳۰ روز بر مبنای حداقل و حداکثر مبلغ اعلام شده در میان ساکنین مناطق شهری و روستایی بیانگر این موضوع است که ساکنین مناطق روستایی در مقایسه با سایر افراد سهم درآمدی کفاره (عمدی) بیشتری داشته‌اند و این رقم ۳۰.۸۶ درصد محاسبه شده است.
به عبارتی افراد ساکن مناطق روستایی باید حدود ۳۱ درصد درآمد سالانه خود را بر مبنای حداکثر مبلغ اعلام شده صرف پرداخت این امر کنند. سهم درآمدی کفاره عمدی ساکنین مناطق روستایی بر مبنای حداقل مبلغ اعلام شده نیز در این بررسی در جایگاه دوم قرار می‌گیرد.
این بررسی به طور کلی نشان می‌دهد بر اساس حداقل و حداکثر مبلغ کفاره، در مجموع هر فرد ساکن مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری باید سهم بیشتری از درآمد سالانه خود را برای هزینه کفاره بپردازد.
ساکنان مناطق شهری با کمترین سهم درآمدی کفاره غیرعمد
در سال جاری حداقل مبلغ کفاره غیرعمد به ازای هر روز ۱۲ هزار تومان و حداکثر مبلغ کفاره غیرعمد به ازای هر روز ۱۶ هزار تومان از سوی مراجع تقلید اعلام شده است.
این یعنی امسال افراد ساکن مناطق روستایی باید ۰.۵۱ درصد از درآمد سالانه خود را برای کفاره روزه غیرعمد (حداکثر مبلغ اعلام‌شده) اختصاص بدهند و سهم حداقل کفاره روزه غیرعمد از درآمد سالانه افراد ساکن مناطق شهری در این مقایسه بسیار ناچیز بوده و ۰.۲۲ درصد است و کمترین سهم را در این بررسی به خود اختصاص می‌دهد.
منبع: اکوایران
