گزارش اختصاصی آفتاب از مانیفست منتشر نشده «زیست مسلمانی»-بخش دوم
سوسیالیست‌های جدید از راه می‌رسند؟
مانیفست «جمعیت توحید و تعاون» با تاکید بر «عقلانیت جمعی توحیدی»
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب-گروه سیاسی: مانیفست «زیست مسلمانی» از سوی حامیان میرحسین موسوی همچنانکه در گزارش پیشین آفتاب نیز اشاره شد، در اختیار مقامات نظام و برخی احزاب و گروههای سیاسی و فرهنگی قرار گرفته است.
در بازخوانی بخش اول این مانیفست اشاره شد که از دیدگاه اعضای جمعیت «توحید و تعاون»، وضعیت کشور در موقعیت «زرد و قرمز» قرار دارد و به اعتقاد آنها به‌رغم پایداری ساختار سیاسی و اعتقاد مردم به آن، همواره رویکردی اعتراضی را در رفتارهای سیاسی و اجتماعی مردم می‌توان مشاهده کرد.
***
این نویسندگان در ادامه مانیفست خود با اشاره به برنامه ریزی در یک افق 10 ساله برای تحقق الگوی زیست مسلمانی و توسعه کشور، نوشته‌اند: «برای پاسخگویی به مجموعه تلاش‌های پیش رو انتظار می‌رود حرکتی اجتماعی شکل گرفته نسبت به معرفی گفتمان فراگیر مطلوب اهتمام ورزد و به دیگر سخن، سامانه الگوی زیست مسلمانی را برای تحقق کامل جمهوری اسلامی ارائه نماید تا در یک فرآیند اجتماعی به پارادایم مسلط تبدیل شود و مردم این مرز و بوم با جهشی توسعه‌ای و سریع‌تر به زندگی سعادتمند دین مدارانه خود دست یابند».
جزوه ایدئولوژیک یا نقشه راه
بخش دوم این مانیفست که دو سوم آن را تشکیل می‌دهد اما صرفاً به معرفی بنیان‌های نظری نویسندگان این مانیفست اختصاص یافته که نشانگر توجه ویژه آنها به اصلاح فکری و نظری به عنوان پیش زمینه اصلاح سیاسی و اجتماعی است. محورهای مطرح شده در این بخش به نحو روشنی بیانگر رویکرد «سوسیالیستی- مذهبی» نویسندگان آن است. آنها از یک‌سو به تشریح نگاه هستی شناسانه و شناخت شناسانه خود در این مانیفست پرداخته و از سوی دیگر الگوی عقلانیت جمعی توحیدی را براساس همین شناخت هستی شناسانه خود ارائه کرده‌اند.
بدین ترتیب درحالیکه در بخش اول این مانیفست فقدان یک نقشه راه، علت شکست برنامه‌های توسعه در ایران معرفی شده بود، اعضای این حلقه در ادامه به جای ارائه یک نقشه راه، صرفا به تدوین یک جزوه ایدئولوژیک و شناخت شناسانه پرداخته‌اند.
به اعتقاد آنها، انسان به لحاظ «انسان شناختی و معرفت شناختی» می‌تواند بر اساس شناخت نسبی خود اقدام به انتخاب و پیمودن راه خویش نماید. در ادامه این مانیفست البته تاکید شده که «الگوی زیست مسلمانی بر آموزه‌های اسلام به عنوان کامل‌ترین دین الهی که به واسطه پیامبر خاتم، محمد مصطفی ارائه شده استوار است» و بر فلسفه و حقیقت مهدویت نیز تاکید شده است.
بر این اساس از الگویی به نام «عقلانیت جمعی توحیدی» نام برده شده که مشخص نیست،این آموزه، دریافتی در سطح مرامنامه یک حزب ایدئولوژیک است یا می‌تواند مبنای یک برنامه اجتماعی هم باشد. در این مانیفست آمده است: «توانمندی الگوی عقلانیت جمعی توحیدی حاصل ترکیب موزون و نقش‌آفرین همزمان چهار ستون می‌باشد: «عقاید و باورهای اسلامی، قواعد و روشها و احکام اسلامی، پذیرش اجتماعی مردم، انتخاب ابزار و احکام بهینه مادی اجتماعی».
دعوت جهان به عقلانیت توحیدی
در ادامه، نویسندگان این مانیفست بر ضرورت اعتدال در پرتو عقلانیت جمعی توحیدی نیز تاکید کرده و نوشته‌اند:«عقلانیت جمعی توحیدی، جهت‌گیری عقل خود بنیاد و ابزاری را برای غارت طبیعت و فزون خواهی و تسخیر و استثمار طبیعت به رسمیت نمی شناسد و جهان متجدد را به روی آوردن عقلانیت جمعی توحیدی برای ساختن جهانی آباد، اخلاق مدار و خدامحور دعوت می‌نماید».
موضوعاتی همچون «حق و تکلیف در قانون و دین» و «نقد اجتماعی و امر به معروف و نهی از منکر» نیز از دیگر مبانی پرداخته شده در الگوی زیست مسلمانی هستند. در این رساله در بخش نقد اجتماعی و امر به معروف آمده است: «در الگوی زیست مسلمانی مبتنی بر عقلانیت جمعی توحیدی، باید همه صداها شنیده شود و وظیفه خطیر رسانه‌ها نیز این است که صداهای ضعیف را به اندازه کافی بلند سازند تا به گوش همگان برسد».
دولت،خیر عمومی
این حلقه از نزدیکان مهندس موسوی در تعریف دولت و قدرت نیز به نظر می‌رسد که همچنان نگاهی سوسیالیستی داشته باشند. به اعتقاد آنها «دولت باید در راستای خیر عمومی و تامین نیازهای مقبول جمعی و مشروع فردی عمل کند. این دیدگاه دولت را دارای اقتدار می‌داند به این معنا که داراری توانمندی به‌کارگیری قدرتی است که بر اساس عقلانیت جمعی توحیدی به آن تفویض شده است. دولت که براساس یک میثاق مکتوب اجتماعی و در قالب قانون اساسی قوام و شاکله خود را پیدا کرده است، می تواند منابع را به سوی منافع تعریف شده براساس خیر و منافع عمومی سوق دهد».
ارزش فرد، تابع ارزش جمعی
تعریف و نگاه آنها به اصالت فرد و جمع نیز حاکی از همین روحیه سوسیالیستی و چپ گرایانه می‌باشد. آنچنانکه در این مانیفست آمده است: «ارزش فرد تابعی از ارزش جمعی که متشکل از کثرتی از افراد است به حساب می‌آید».
مطابق دیدگاه نویسندگان این مانیفست، آدمی صرفا دربرابر خالق و پاسخگویی در برابر خداوند، از مسئولیتی فردی برخوردار است و خارج از این چارچوب در حیات جمعی بشر، از مسئولیت جمعی باید سخن گفت.
با این حال و به‌رغم جمع‌گرایی نهفته در این مانیفست که در شعار اصلی آنها یعنی «عقلانیت جمعی توحیدی» نیز به چشم می‌خورد، نویسندگان این مانیفست نوشته‌اند: «عقلانیت جمعی توحیدی نه به اصالت فرد و نه به اصالت جمع که بر آمیزه‌ای از این دو استوار است، بدین معنا که امکان مشارکت فرد را در شکل‌گیری قواعد اجتماعی فراهم می‌کند و درعین حال با توانمند سازی سازکارهای نقد اجتماعی مشفقانه، راه هرگونه استبداد اکثریت و نادیده گرفتن فردیت فرد را مسدود می‌سازد».
***
آفتاب در گزارش آینده خود به بررسی بخش پایانی این مانیفست خواهد پرداخت که با رویکردی نظری به مطالبات اجتماعی تاریخ معاصر ایران توجه دارد.
آفتاب-گروه سیاسی: مانیفست «زیست مسلمانی» از سوی حامیان میرحسین موسوی همچنانکه در گزارش پیشین آفتاب نیز اشاره شد، در اختیار مقامات نظام و برخی احزاب و گروههای سیاسی و فرهنگی قرار گرفته است. در بازخوانی بخش اول این مانیفست اشاره شد که از دیدگاه اعضای جمعیت «توحید و تعاون»، وضعیت کشور در موقعیت «زرد و قرمز» قرار دارد و به اعتقاد آنها به‌رغم پایداری ساختار سیاسی و اعتقاد مردم به آن، همواره رویکردی اعتراضی را در رفتارهای سیاسی و اجتماعی مردم می‌توان مشاهده کرد.
***
این نویسندگان در ادامه مانیفست خود با اشاره به برنامه ریزی در یک افق 10 ساله برای تحقق الگوی زیست مسلمانی و توسعه کشور، نوشته‌اند: «برای پاسخگویی به مجموعه تلاش‌های پیش رو انتظار می‌رود حرکتی اجتماعی شکل گرفته نسبت به معرفی گفتمان فراگیر مطلوب اهتمام ورزد و به دیگر سخن، سامانه الگوی زیست مسلمانی را برای تحقق کامل جمهوری اسلامی ارائه نماید تا در یک فرآیند اجتماعی به پارادایم مسلط تبدیل شود و مردم این مرز و بوم با جهشی توسعه‌ای و سریع‌تر به زندگی سعادتمند دین مدارانه خود دست یابند».
جزوه ایدئولوژیک یا نقشه راه
بخش دوم این مانیفست که دو سوم آن را تشکیل می‌دهد اما صرفاً به معرفی بنیان‌های نظری نویسندگان این مانیفست اختصاص یافته که نشانگر توجه ویژه آنها به اصلاح فکری و نظری به عنوان پیش زمینه اصلاح سیاسی و اجتماعی است. محورهای مطرح شده در این بخش به نحو روشنی بیانگر رویکرد «سوسیالیستی- مذهبی» نویسندگان آن است. آنها از یک‌سو به تشریح نگاه هستی شناسانه و شناخت شناسانه خود در این مانیفست پرداخته و از سوی دیگر الگوی عقلانیت جمعی توحیدی را براساس همین شناخت هستی شناسانه خود ارائه کرده‌اند.
بدین ترتیب درحالیکه در بخش اول این مانیفست فقدان یک نقشه راه، علت شکست برنامه‌های توسعه در ایران معرفی شده بود، اعضای این حلقه در ادامه به جای ارائه یک نقشه راه، صرفا به تدوین یک جزوه ایدئولوژیک و شناخت شناسانه پرداخته‌اند.
به اعتقاد آنها، انسان به لحاظ «انسان شناختی و معرفت شناختی» می‌تواند بر اساس شناخت نسبی خود اقدام به انتخاب و پیمودن راه خویش نماید. در ادامه این مانیفست البته تاکید شده که «الگوی زیست مسلمانی بر آموزه‌های اسلام به عنوان کامل‌ترین دین الهی که به واسطه پیامبر خاتم، محمد مصطفی ارائه شده استوار است» و بر فلسفه و حقیقت مهدویت نیز تاکید شده است.
بر این اساس از الگویی به نام «عقلانیت جمعی توحیدی» نام برده شده که مشخص نیست،این آموزه، دریافتی در سطح مرامنامه یک حزب ایدئولوژیک است یا می‌تواند مبنای یک برنامه اجتماعی هم باشد. در این مانیفست آمده است: «توانمندی الگوی عقلانیت جمعی توحیدی حاصل ترکیب موزون و نقش‌آفرین همزمان چهار ستون می‌باشد: «عقاید و باورهای اسلامی، قواعد و روشها و احکام اسلامی، پذیرش اجتماعی مردم، انتخاب ابزار و احکام بهینه مادی اجتماعی».
دعوت جهان به عقلانیت توحیدی
در ادامه، نویسندگان این مانیفست بر ضرورت اعتدال در پرتو عقلانیت جمعی توحیدی نیز تاکید کرده و نوشته‌اند:«عقلانیت جمعی توحیدی، جهت‌گیری عقل خود بنیاد و ابزاری را برای غارت طبیعت و فزون خواهی و تسخیر و استثمار طبیعت به رسمیت نمی شناسد و جهان متجدد را به روی آوردن عقلانیت جمعی توحیدی برای ساختن جهانی آباد، اخلاق مدار و خدامحور دعوت می‌نماید».
موضوعاتی همچون «حق و تکلیف در قانون و دین» و «نقد اجتماعی و امر به معروف و نهی از منکر» نیز از دیگر مبانی پرداخته شده در الگوی زیست مسلمانی هستند. در این رساله در بخش نقد اجتماعی و امر به معروف آمده است: «در الگوی زیست مسلمانی مبتنی بر عقلانیت جمعی توحیدی، باید همه صداها شنیده شود و وظیفه خطیر رسانه‌ها نیز این است که صداهای ضعیف را به اندازه کافی بلند سازند تا به گوش همگان برسد».
دولت،خیر عمومی
این حلقه از نزدیکان مهندس موسوی در تعریف دولت و قدرت نیز به نظر می‌رسد که همچنان نگاهی سوسیالیستی داشته باشند. به اعتقاد آنها «دولت باید در راستای خیر عمومی و تامین نیازهای مقبول جمعی و مشروع فردی عمل کند. این دیدگاه دولت را دارای اقتدار می‌داند به این معنا که داراری توانمندی به‌کارگیری قدرتی است که بر اساس عقلانیت جمعی توحیدی به آن تفویض شده است. دولت که براساس یک میثاق مکتوب اجتماعی و در قالب قانون اساسی قوام و شاکله خود را پیدا کرده است، می تواند منابع را به سوی منافع تعریف شده براساس خیر و منافع عمومی سوق دهد».
ارزش فرد، تابع ارزش جمعی
تعریف و نگاه آنها به اصالت فرد و جمع نیز حاکی از همین روحیه سوسیالیستی و چپ گرایانه می‌باشد. آنچنانکه در این مانیفست آمده است: «ارزش فرد تابعی از ارزش جمعی که متشکل از کثرتی از افراد است به حساب می‌آید».
مطابق دیدگاه نویسندگان این مانیفست، آدمی صرفا دربرابر خالق و پاسخگویی در برابر خداوند، از مسئولیتی فردی برخوردار است و خارج از این چارچوب در حیات جمعی بشر، از مسئولیت جمعی باید سخن گفت.
با این حال و به‌رغم جمع‌گرایی نهفته در این مانیفست که در شعار اصلی آنها یعنی «عقلانیت جمعی توحیدی» نیز به چشم می‌خورد، نویسندگان این مانیفست نوشته‌اند: «عقلانیت جمعی توحیدی نه به اصالت فرد و نه به اصالت جمع که بر آمیزه‌ای از این دو استوار است، بدین معنا که امکان مشارکت فرد را در شکل‌گیری قواعد اجتماعی فراهم می‌کند و درعین حال با توانمند سازی سازکارهای نقد اجتماعی مشفقانه، راه هرگونه استبداد اکثریت و نادیده گرفتن فردیت فرد را مسدود می‌سازد».
***
آفتاب در گزارش آینده خود به بررسی بخش پایانی این مانیفست خواهد پرداخت که با رویکردی نظری به مطالبات اجتماعی تاریخ معاصر ایران توجه دارد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
انتشار یافته: ۰
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید
لطفا پيش از بيان سم پاشي نكنيد
در واقع، این نحله فکری واکنشی است در مقابل لیبرالسیم لیبرالتنیزم و سوسیا لیسم پوپولیستی. پاره ای از آموزه های کامیونیتاریانیزم خاصه اصل عدالت معطوف به خیرهمگانی می تواند به تأ مین حقوق اساسی شهروندان بیانجامد. خلاصه آنکه می توان به آن به مثابه تئو ری گذار نگاه کرد.
ح ه