عمان از میاجی‌گری میان ایران و مصر چه می‌خواهد؟
میر جواد میرگلوی بیات در ارتباط با مذاکرات صورت گرفته بین سلطان عمان و رئیس جمهور مصر در قاهره در ارتباط با ایران و تلاش مسقط برای انجام میانجیگری بین تهران و قاهره با بیان این که به نظرم برای اینکه نقش عمان و اهدافش از این مذاکرات را مورد بررسی قرار دهیم باید کمی به عقب برگردیم، گفت: بهار عربی که از سال ۲۰۱۱ ایجاد شد، اتفاق بزرگی در جهان عرب بود؛ چنان که سطح اتفاقات، روند‌ها و وقایعی که در زمان بهار عربی رخ داد بی سابقه بود و ما بعد از جنگ جهانی دوم شاهد این حجم از تحولات در جهان عرب نبودیم.
وی با بیان اینکه البته در حال حاضر می‌توان بهار عربی را یک پرونده تمام شده دانست گرچه در کشورهایی مثل لیبی و یمن همچنان برخی از مسائل وجود دارد، گفت: به نظرم تعادل‌ها و موازنه‌هایی که بعد از بهار عربی ایجاد شده است، عامل اصلی تمایل ایران و مصر برای گسترش تعاملات و نزدیکی هر چه بیشتر به یکدیگر است.
میر گلوی بیات، همچنین با اشاره به سیاست خارجی دولت بایدن در عرصه منطقه اظهار کرد: به نظر می‌رسد دولت کنونی آمریکا به دنبال این است که با کاهش نقش خود در منطقه به نوعی موازنه‌ای را در غرب آسیا ایجاد کند؛ البته در این چارچوب سعی دارد که وضعیت به نحوی باشد که قدرت هیچ کشوری در منطقه تبدیل به هژمونی نشود.
وی با بیان اینکه در چند وقت اخیر شاهد تلاش برخی از کشور‌های منطقه برای عادی سازی روابط با دیگر کشور‌ها بودیم که در این زمینه می‌توان به بهبود روابط ترکیه و عربستان، قطر و عربستان، سوریه و عربستان، ایران و امارات و تهران و ریاض اشاره کرد، افزود: در همین چارچوب به نظرم همانطور که اشاره شد تلاش ایران و مصر برای نزدیکی به یکدیگر نیز نتیجه تعادل و موازنه‌ای است که در منطقه پس از بهار عربی ایجاد شده است.
بیات در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه بر اساس اخبار منتشر شده از چندی پیش مذاکراتی میان ایران و مصر در عراق و عمان همزمان با مذاکرات تهران و ریاض انجام شده است، افزود: کشور مصر با توجه به رصدی که از منطقه داشته و مشاهده این موضوع که کشورهایی، چون عربستان و امارات اقدام به بهبود روابط خود با ایران کرده اند در همین چارچوب بیشتر از گذشته مشتاق شده که روابطش با تهران را ارتقا دهد.
این کارشناس مسائل عمان با بیان اینکه بهبود روابط بین کشور‌های منطقه، اثراتی فراتر از روابط دو کشور دارد و به توسعه صلح و امنیت در منطقه کمک می‌کند، گفت: بر اساس اخبار منتشر شده در این مدت عراق و عمان تلاش کرده‌اند که بین تهران و مصر میانجیگری کنند که البته به نظر من در این میان عمان میانجیگر بهتری از عراق است؛ چرا که دارای ثبات سیاسی و اقتصادی است و از دیگر سو طی سال‌های گذشته تجربیات زیادی را در حل اینگونه پرونده‌ها کسب کرده است.
میر گلوی بیات با بیان اینکه سال گذشته شاهد سفر رئیس جمهور ایران به عمان و همچنین رئیس جمهور مصر به مسقط بودیم، تصریح کرد: این پیش بینی وجود دارد که احتمالا در دیدار‌هایی که در سطح سران انجام شده در ارتباط با روابط تهران و قاهره نیز رایزنی‌هایی انجام شده باشد. اخیرا نیز شاهد سفر سلطان عمان به مصر بودیم و بر اساس اخبار منتشر شده یکی از محور‌های رایزنی این دو مقام عالی رتبه مصری و عمانی، روابط تهران و قاهره بوده است.
این کارشناس مسائل عمان با اعتقاد بر اینکه عمان در پرونده‌هایی که به عنوان میانجیگر وارد می‌شود، عموما با حسن نیت و صادقانه برخورد می‌کند و در وهله اول به دنبال این است که بحران حل شده و رابطه ایجاد شود، گفت: بعد از آن تلاش می‌کند که نمدی از این کلاه برای خود بدوزد.
وی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه طبق اخبار منتشر شده قرار است به زودی سلطان عمان به تهران سفر کند، اظهار کرد: این احتمال وجود دارد که در این سفر نیز یکی از محور‌های گفت‌وگوی مقامات عمان با مقامات جمهوری اسلامی ایران بحث روابط تهران و قاهره باشد؛ به طورکلی به نظر می‌رسد این اراده در سطح سران کشور‌های ایران، عمان و مصر وجود دارد که هر چه زودتر روابط تهران و قاهره گسترش پیدا کند و در نتیجه شاهد گشایش سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و قاهره باشیم.
میرگلوی بیات در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه هر کشوری در عرصه سیاست خارجی دکترینی دارد و عمان نیز بر اساس منافع خود دکترینش را تعریف کرده است، ادامه داد: دکترین عمان در عرصه بین‌المللی میانجیگری و حل مسئله است. با توجه به اینکه عمان، آنچنان از مولفه‌های قدرت در حوزه‌هایی همچون اقتصاد، منابع طبیعی، نیروی انسانی و... برخوردار نیست، تلاش کرده است برای کنشگری در سطح بین‌المللی به نقش میانجیگری روی آورد و ما این موضوع را در سلوک حاکمان عمان و سنت‌های این کشور نیز مشاهده می‌کنیم؛ آن‌ها در همین چارچوب حاضر هستند که برای تحقق این دکترین هزینه نیز بپردازند.
وی با بیان اینکه به تازگی عمان در جنگ اوکراین نیز تلاش کرده که نقش میانجیگری بین روسیه و اوکراین ایفا کند و این موفقیتی بزرگ برای کشوری مثل عمان است، افزود: البته در این میان، منافعی نیز برای عمان تامین می‌شود چنانکه در ارتباط با میانجیگری بین روسیه و اوکراین این خبر منتشر شده که قرار است انبار غلاتی در عمان تاسیس شود و گندم اوکراین و روسیه از طریق عمان توزیع شود.
این کارشناس مسائل عمان با بیان اینکه بنابراین منفعت اصلی مسقط برای حل مسائل و میانجیگری، افزایش جایگاه این کشور در سطح جهانی است، تصریح کرد: از سوی دیگر ایران و مصر نیز دو کشور قدرتمند و پر جمعیت در منطقه هستند و هر گونه تنش و اتفاقی در روابط بین دو کشور بر وضعیت عمان نیز اثرات منفی می‌گذارد.
وی در همین ارتباط توضیح داد: دولت مصر علیه جریان اخوانی در منطقه و خود مصر فعالیت کرده و آن‌ها را سرکوب می‌کند و این موضوعی است که مقامات عمان، نه به صورت علنی، اما در باطن از آن خشنود هستند. از دیگر سو با توجه به این که" اخوانی‌های اباضیه" در لیبی فعال می‌کنند، دولت مصر با روابطی که با جریان‌های قدرت در لیبی ایجاد کرده به دنبال سرکوب این جریان نیز است، همان طور که می‌دانید اباضیه مذهب اکثریت عمانی‌ها است در همین راستا مسقط نیز تلاش دارد از گسترش هرگونه اخوانی گری در بین جمعیت اباضیه در عمان جلوگیری کند.
وی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه یکی دیگر از ویژگی‌های سیاست خارجی عمان تلاش برای ایجاد وحدت در جهان اسلام است و این کشور در واقع نفع جهان اسلام را در ایجاد صلح و موازنه می‌داند، گفت: عمان می‌داند که از گونه درگیری در جهان اسلام ضربه می‌بیند، بنابراین تلاش دارد که در مناطق پیرامونی خود آرامش ایجاد کند، چنان که در جنگ یمن، عمان به خاطر نزدیکی مرزی با یمنی‌ها با تهدیدات القاعده روبرو شد و این هزینه‌هایی را برای عمان به همراه داشت و اکنون عمان می‌خواهد با نقش میانجیگری خود هر چه بیشتر بحران‌ها در منطقه را کاهش دهد.
میر گلوی بیات همچنین در بخش پایانی صحبت‌های خود با بیان اینکه ایران و مصر از طریق عمان می‌توانند فعالیت‌های اقتصادی و تجاری خود را به پیش ببرند و عمان در این ارتباط از بنادر خوبی برخوردار است، گفت: جمعیت عمانی ساکن مصر نیز می‌توانند پل ارتباطی خوبی بین ایران و مصر باشند و در همین چارچوب عمان نیز منافع اقتصادی خود را از این موضوع کسب می‌کند.
