کاهش فروش خودروسازان و انحراف ۹۹ درصدی واردات خودرو؛ افزایش قیمت خودرو در راه است؟

پرویز بابایی(کارشناس مالی)- در حالی که حدود یک میلیون پیش‌فروش خودرو توسط خودروسازان در ۲ مرحله ثبت‌نام تخصیص خودرو طی ماه‌های گذشته با هدف کاهش قیمت و تخصیص عادلانه خودرو انجام شده، آمار‌های فروش خودروسازان طبق گزارشات اعلامی در سامانه کدال سازمان بورس، حاکی از کاهش ۱۲ درصدی فروش ایران خودرو و واردات فقط ۲۴۱ دستگاه خودرو در مقابل ۲۰۰ هزار ثبت سفارش انجام شده است که نشان می‌دهد حدود یک هزارم ثبت سفارش عملی و واردشده و مابقی وعده‌های توخالی و روانی برای آرام کردن بازار بوده است.

طبق گزارش ۳ ماهه ایران‌خودرو در سامانه کدال بودس؛ فروش ۳ ماهه اول ۱۴۰۱ شرکت ایران خودرو ۱۱۹۱۳۹ دستگاه بوده در حالی که فروش ۳ ماه اول پارسال در مدت مشابه ۱۳۵۳۳۹ دستگاه بود و فروش ۱۶۲۰۰ دستگاه معادل ۱۲ درصد افت کرده است.

تولید سه ماهه اول ۱۴۰۲ شرکت ایران‌خودرو ۱۲۹۹۸۰ دستگاه بود که نسبت به تولید ۱۲۳۸۸۷ دستگاه در مدت مشابه سال قبل ۶۰۹۳ دستگاه، معادل ۵ درصد بیشتر شده است. همچنین فروش اردیبهشت ایران‌خودرو ۴۸۷۲۰ دستگاه به ارزش ۱۴۴۳۴ میلیارد تومان و کل تولید اردیبهشت ۴۷۸۴۷ دستگاه بوده و ۸۷۳ دستگاه از تولیدات ماه‌های قبل فروخته شده است.

بر اساس این گزارش؛ کل فروش ۲ ماهه ایران خودرو ۶۳۸۱۵ دستگاه بوده در حالیکه ۲ ماهه اول ۱۴۰۱ تعداد فروش ۷۶۷۱۵ دستگاه بوده و ایران‌خودرو ۱۲۹۰۰ دستگاه کمتر از دو ماه اول پارسال و معادل ۱۷ درصد کمتر فروخته است. کل تولید ۲ ماهه ۱۴۰۲ شرکت ایران‌خودرو تعداد ۷۶۶۲۶ دستگاه و فروش ۲ ماهه امسال ۶۳۸۱۵ دستگاه بوده، اما تولید ۲ ماهه اول ۱۴۰۱ تعداد ۶۵۸۴۶ دستگاه که با توجه به تولید ۷۶۶۲۶ دستگاه در ۲ ماهه اول امسال تعداد تولید ۱۰۷۸۰ دستگاه بیشتر شده، اما تعداد فروش ۱۲۹۰۰دستگاه کمتر از پارسال بوده است.

بر اساس گزارش سایت کدال سازمان بورس؛ شرکت پارس خودرو در ۳ ماه اول امسال ۳۰۷۴۴ دستگاه فروخته که نسبت به فروش ۲۸۰۹۹ دستگاه ۳ ماه اول پارسال ۲۶۴۵ دستگاه معادل ۹ درصد افزایش فروش ثبت کرده است. تولید ۳ ماه اول امسال پارس خودرو ۳۰۹۴۱ دستگاه بوده که نسبت به تولید ۲۷۲۳۷ دستگاه در مدت مشابه سال قبل ۱۳.۵ درصد رشد داشته است.

افزایش فروش و سود دیزلی‌سازان

برخلاف تولیدکنندگان خودرو سواری؛ تولید و فروش و سود کامیون‌سازان چند برابر شده است؛ به عنوان مثال تعداد فروش بهمن دیزل در ۳ ماه اول سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه از ۷۱۴ دستگاه به ۲۱۹۴ دستگاه و فروش از ۸۸۰ به ۳۶۴۶ میلیارد تومان افزایش یافته است.

برخلاف انجماد قیمت و حبس دستوری قیمت‌های فروش خودرو سواری که منجر به زیان‌دهی سنگین سواری‌سازان از جمله ایران‌خودرو و سایپا شده؛ آزادسازی قیمتی و افزایش قیمت متناسب با افزایش نرخ دلار توسط دیزلی‌سازان و کامیون‌سازان منجر به رشد‌های سنگین و چندبرابری فروش و سود این شرکتها خصوصا بهمن دیزل، ایران‌خودرو دیزل و سایپادیزل شده است؛ به نحوی که سود خالص ایران‌خودرو دیزل در سال ۱۴۰۱ با افزایش۳۶۰ درصدی به ۶۵۹۴ میلیارد تومان، سود خالص بهمن‌دیزل با افزایش ۹۶ درصدی به ۱۹۶۱میلیارد تومان افزایس یافته است که بخش عمده افزایش سود ایران‌خودرو دیزل از محل فروش ون به وزارت کشور بوده است.

تحقق یک هزارم ثبت سفارشات واردات خودرو

در حالی که وزارت صمت از دی ۱۴۰۱ بر طبل از سرگیری واردات خودرو به کشور می‌کوبد، اما آنچه در عمل اتفاق افتاده با تبلیغات مدیران صمت همخوانی ندارد. گزارش منتشر شده توسط گمرک نشان می‌دهد، طی بهار ۱۴۰۲ تنها ۲۴۱ دستگاه خودرو در مفابل ۲۰۰ هزار ثبت سفارش انجام شده، وارد کشور شده و حدود یک هزارم وعده‌های وارداتی محقق شده است. این در حالی است که سیاست‌گذار خودرویی از زمستان سال گذشته به دنبال این بوده تا با ایجاد موج خبری در ارتباط با واردات خودرو، سر و سامانی به وضعیت بازار خودرو بدهد. بر اساس اعلام گمرک بخش عمده‌ای از واردات خودرو به کشور در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ را محصولات دو برند چینی چانگان و زوتی تشکیل می‌دهد. البته ورود آمبولانس با برند بنز نیز بخشی از خودرو‌های ورودی به کشور را تشکیل داده است.

ارزش خودرو‌های ورودی در بهار ۱۴۰۲ از سوی مدیران گمرک حدود پنج میلیون و ۶۰۰ هزار دلار اعلام شده است. وزارت صمت در شهریور ۱۴۰۱ از آیین‌نامه اجرایی واردات خودرو رونمایی کرد. با این حال سیاست‌گذاری خودرویی تلاش می‌کرد با ایجاد موج خبری درباه واردات خودرو بازار را به نوعی مدیریت کند. انتشار اخباری مانند ثبت سفارش ۸۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان سال ۱۴۰۱ و همچنین رسیدن تعداد ثبت سفارش‌ها به ۲۰۰ هزار دستگاه تا پایان خرداد ۱۴۰۲ را می‌توان از جمله موج‌های خبری عنوان کرد که توسط مدیران صمت ایجاد شد. سیاست‌گذار برای اینکه نمایش خود در ارتباط با محصولات برند‌های جهانی خودروساز را تکمیل کند، اوایل اسفند ۱۴۰۱ یک دوره فروش خودرو‌های وارداتی را در سامانه یکپارچه برگزار کرد. شنیده‌ها حکایت از نوبت‌دهی برای فروش خودرو‌های وارداتی تا دو سال آینده دارد. خریداران و فروشندگان نیز در این میان با بیم و امید اخبار منتشر شده را دنبال می‌کردند. 

به نظر می‌رسد چالش اصلی که اجازه نداه است بعد از گذشت حدود ۱۰ ماه از رونمایی آیین‌نامه اجرایی واردات، خودروی چندانی به گمرک وارد شود، چالش ارزی باشد. سیاست‌گذار پولی و بانکی هنوز دست و دلبازی لازم را در ارتباط با واردات خودرو ندارد و همین مساله تبدیل به سنگ بزرگی در وسط جاده ورود خودرو به کشور شده است.

توقف تولید خودرو‌ها در خردادماه

توقف تولید برخی خودرو‌ها هم مشکلات جدیدی برای قطعه‌سازان و جودروسازان ایجاد کرده و مخصوصا قطعه‌سازان در سرمایه‌گذاری جدید برای ساخت قالب‌ها و تجهیزات جدید دچار مشکلات فزاینده‌ای شده‌اند.

 براساس اعلام وزارت صنعت از ابتدای امسال تا پایان خرداد نزدیک به ۳۲۵ هزار دستگاه خودرو در کشور تولید شده که خودرو‌های سواری با حدود ۲۷۷ هزار دستگاه سهم ۸۵.۲ درصدی را از کل تولیدات خودروسازان به خود اختصاص داده است.

از میان محصولات تولیدشده در شرکت ایران‌خودرو در خردادماه امسال تولید پژو۴۰۵ دوگانه‌سوز، سورن ELX، رانا با گیربکس ۶ دنده، پارس معمولی، پژو۲۰۷ دستی پاناروما، پژو ۲۰۶ تیپ ۲، دنا و رانا توقف داشته است که همچون توقف تولید سمند در سال گذشته، مشکلات بیشتری برای قطعه‌سازان ایجاد شده است. البته در مجموع تولید شرکت سایپا، در خردادماه تولید کوییک اتوماتیک، ساینا دستی و تیبا۲ متوقف شده است.

علاوه بر این در سه ماهه نخست امسال حدود ۸۰۰ دستگاه خودروی ون تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۱۱۷ درصد رشد را نشان می‌دهد. در این مدت نزدیک به ۵۸۰ دستگاه مینی‌بوس و اتوبوس نیز تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال بیان‌گر ۱۶ درصد رشد است.