در همایش فرصت‌های ایران در عصر دیجیتال چه گذشت؟
چندی پیش، همایشی تحت عنوان «فرصت‌های ایران در عصر دیجیتال» با حضور کارشناسان و فعالان صنعت دیجیتال کشور برگزار شد. در روز ابتدایی این همایش، به دو گفتگو با عنوان‌های مرتبط با پول دیجیتال پرداخته شد.
در این همایش، فرهاد نیلی، اقتصاددان مدیریت پنل را بر عهده داشت. امین شمس، استاد دانشگاه ایالتی اوهایو و مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی نیز در این پنل درباره «آینده پول دیجیتال» و «فین‌تک‌ها» سخنرانی کردند.
در ادامه این همایش نیز نشستی با عنوان «انقلاب کریپتو‌ها در بازار مالی» در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد. در این گزارش، به چکیده‌ای از این دو نشست پرداخته خواهد شد.
فین‌تک‌ها جهت تسهیل خدمات مالی
امین شمس صحبت خود را با تعریف فین‌تک‌ها آغاز کرد. به باور او، هر تکنولوژی برای تسهیل خدمات مالی، «فین‌تک» نامیده می‌شود. در این تعریف حتی دستگاه‌های خودپرداز نیز نوعی فین‌تک هستند.
شمس تصریح کرد که مفهوم «فین‌تک» از سال ۲۰۰۸ و با ظهور بیت‌کوین تعریف تازه‌ای به خود گرفته است و عمدتا ابزاری بر پایه بلاکچین تلقی می‌شود.
مقیاس‌پذیری؛ نقطه تمایز بلاکچین
در ادامه، شمس، استاد دانشگاه ایالتی اوهایو به کاربرد‌های فراوان فناوری بلاکچین در حوزه‌هایی مانند مدیریت زنجیره عرضه، پرونده‌های حقوقی، حکمرانی دیجیتال و حتی شیوه جدید حسابداری پرداخت.
وی خاطرنشان کرد آنچه بلاکچین را از دیگر فناوری‌های مشابه متمایز می‌کند، به ارمغان آوردن بهره‌وری بیشتر در مقیاس بزرگ است؛ «بسیاری از کارکرد‌های بلاکچین را فناوری‌های ساده‌ای مانند اکسل نیز دارا هستند، اما آن‌ها در مقیاس عظیم اساساً کاربردی ندارند.»
ابزار‌محوری کسب‌وکار‌های ایرانی
فرهاد نیلی، اقتصاددان نیز در این همایش درباره کسب‌وکار‌های احتمالی در ایران بر پایه فناوری بلاکچین صحبت کرد. به‌عقیده او، در ایران برای ابزار مسئله تعریف می‌شود؛ به تعبیری «چکش» وجود دارد و برای چکش در پی «میخ» هستیم. آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، «میخ»های فراوانی است که در صنایع متفاوت وجود دارند.
نیلی، اقتصاد ایران را اقتصادی مملوء از اصطکاک‌های گوناگون می‌داند و بر این باور است که فناوری «چکش» جدیدی، چون بلاکچین می‌تواند در بسیاری از صنایع، به‌خصوص صنعت مالی، مورد توجه قرار گیرد.
مسیر توسعه فین‌تک‌های نوین
در بخش دیگری از این همایش، شمس روند توسعه فین‌تک‌ها را به صورت مختصر تشریح کرد. او به بیت‌کوین، پلتفرم‌هایی، چون اتریوم و کاردانو و قرارداد‌های هوشمند این پلتفرم‌ها، توکن‌های ابزاری (Utility Tokens)، استیبل‌کوین‌ها، پرایوسی‌کوین‌ها، توکن‌های بر پایه اوراق بهادار و کامودیتی‌ها اشاره کرد و مسیر و دلیل شکل‌گیری هر کدام را توضیح داد.
نیلی نیز در ادامه به نیاز زنجیره تامین بسیاری از شرکت‌های ایرانی به استفاده از توکن‌های ابزاری پرداخت. او چندین بنگاه را مثال زد که در زنجیره خود نیاز به ابزاری برای ردیابی بهتر محصول و پرداخت‌های مالی دارند و از به رسمیت نشناختن این ابزار‌ها توسط بنگاه‌ها و سیستم بانکی کشور سخن گفت.
چالش‌های پیش روی فناوری بلاکچین
در این دو نشست، چالش‌های متعددی برای گسترش فناوری بلاکچین مورد بررسی قرار گرفت.
شمس معتقد بود که همچنان مصرف بالای انرژی برای محاسبات فشرده در شبکه‌های غیرمتمرکز از چالش‌های اصلی توسعه این فناوری است. او به دانش پایین کاربران و ترس آن‌ها از نوسانات بالای ارزش توکن‌ها و کوین‌ها نیز اشاره کرد. شمس معتقد است مشکلات حقوقی و مشخص نبودن خط مشی سیاست‌گذاران، علت اصلی بلوغ دیررس این صنعت نوپا در بیشتر کشورها، از جمله ایران است.
ارز‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی
گفتنی است به موضوع بسیار مهم ارز‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDCs) در هر دو نشست پرداخته شد. محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، خبر داد که ریال دیجیتال در دستور کار است و بانک مرکزی ایران نیز مشابه بسیاری دیگر از کشورها، در مرحله آزمایش این ارز دیجیتال است. او اعلام کرد که در زمینه‌هایی که مشکلات حقوقی وجود نداشته باشد، بانک مرکزی در کنار صاحبان کسب‌وکار به شکوفایی بیشتر اقتصاد دیجیتال کشور کمک خواهد کرد.
موضوعات متعددی در این دو نشست مطرح شد. خلاصه این دو نشست را شاید بتوان این‌گونه بیان کرد که اقتصاد دیجیتال فرصت عظیمی را پیش روی صنایع مختلف ایران، به‌خصوص صنعت مالی، قرار داده است و تعامل سیاست‌گذاران و کسب‌وکار‌ها برای بهره‌برداری از این تکنولوژی در جهت رشد اقتصادی نیاز است.
