عقب‌نشینی بایدن از محدودیت‌های صادرات نفت ایران
به گفته مقامات فعلی و سابق آمریکایی، در حالی که واشنگتن و تهران مذاکراتی را انجام می‌دادند که منجر به آزادی پنج آمریکایی در روز دوشنبه شد، ایالات متحده از برخی اقدامات برای متوقف کردن صادرات نفتی ایران عقب نشینی کرده است. این بخشی از عقب‌نشینی بزرگ‌تر واشینگتن از اجرای تحریم‌ها بود که منجر به افزایش صادرات انرژی ایران شد.
بنابر گزارش وال‌استریت ژورنال، آزادی این پنج آمریکایی چند روز پس از آن صورت گرفت که دولت بایدن معافیت‌هایی را برای بانک‌های بین المللی، برای انتقال ۶ میلیارد دلار پول مسدود شده ایران از کره جنوبی به قطر صادر کرد. به گفته افرادی که با این موضوع آشنا هستند، بازگشت این زندانیان به ایالات متحده همچنین به دنبال ماه‌ها افزایش صادرات نفت ایران، از جمله به چین، بزرگترین خریدار ایران، انجام می‌شود.
به گفته این افراد، هیچ توافقی در مورد تحریم‌ها برای آزادی بازداشت‌شدگان وجود نداشته است، بلکه تفاهم هر دو طرف این بود که از اقداماتی که ممکن است باعث افزایش تنش در میان مذاکرات شود، اجتناب کنند. به گفته مقامات آشنا با مذاکرات، این اقدامات شامل توقف آزار یا توقیف نفتکش‌های خارجی توسط نیروهای مسلح ایران در خلیج فارس و عقب نشینی ایالات متحده از توقیف محموله‌های نفتی ایران بود.
بایدن با متعهد شدن به احیای توافق هسته‌ای بین المللی سال ۲۰۱۵ با ایران، در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی روی کار آمد. دولت او در ماه نوامبر اعلام کرد که این توافق مرده است و در عوض به دنبال مذاکره درباره اعمال محدودیت بر غنی‌سازی اورانیوم تهران بوده است.
صادرات انرژی ایران در چند سال گذشته رو به افزایش بوده است، که به ادعای برخی مقامات سابق نشان می‌دهد که ایالات متحده حتی قبل از مذاکرات اخیر درباره بازداشت شدگان، تصمیمی سیاسی گرفته بود تا تحریم‌ها را با شدت اعمال نکند، چراکه به دنبال نشستن مجدد با ایران دور میز مذاکرات بوده است.
به گفته برخی تحلیلگران، تولید نفت خام ایران به بیش از ۳ میلیون بشکه در روز و صادرات آن به ۲ میلیون بشکه در روز نزدیک شده است. این بالاترین سطح از زمان خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ و اعمال مجدد تحریم‌ها است که باعث شد فروش نفت ایران در سال ۲۰۲۰، به حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز برسد.
به گفته تحلیلگران و معامله‌گران نفت، محموله‌های نفت خام به بزرگترین خریدار ایران، چین، از کمتر از یک میلیون بشکه در روز در سال گذشته به ۱.۴ تا ۱.۶ میلیون بشکه در روز در سال جاری رسیده است.
سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در بیانیه‌ای در این باره نوشت: «ایالات متحده به تمام تحریم‌های مرتبط با ایران پایبند بوده و هیچ تحریمی را لغو نکرده است، هر گونه ادعای خلاف آن نادرست است. تنها در طول سال گذشته، ایالات متحده چندین بخش جداگانه تحریم‌های ایران، از جمله تحریم‌های مربوط به بخش انرژی را اجرا کرده است. علاوه بر این، ما به تعامل قوی با شرکای خارجی برای اطمینان از تبعیت آن‌ها از تحریم‌های مرتبط با ایران ادامه می‌دهیم.»
منتقدان دولت بایدن می‌گویند که ایالات متحده از همه ابزار‌های دیپلماتیک خود استفاده نمی‌کند، مانند لابی کردن با کشور‌های کوچکی که گواهی نامه‌های مورد نیاز تانکر‌ها برای ارسال کالا در سطح بین المللی را ارائه می‌دهند. در نتیجه، ناوگان ارواح - اصطلاحی که صنعت کشتیرانی برای توصیف ناوگان نفتکش‌های فرسوده و اغلب بیمه نشده و بدون مالک شناخته شده استفاده می‌کند که اغلب برای جابجایی نفت ایران و روسیه استفاده می‌شوند - از ۶۰ نفتکش در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۳۰۰ نفتکش افزایش یافته است.
وزارت امور خارجه گفت که از همه ابزار‌های موجود برای اجرای تحریم‌ها استفاده می‌کند. سخنگوی وزارت امور خارجه نوشت: «ما در استفاده از تمام مراجع تحریمی موجود، برای اقدام علیه دور زنندگان تحریم تردید نخواهیم کرد. سیاست ما تغییر نکرده است.»
سازمان‌های غیرانتفاعی علناً بسیاری از محموله‌های ممنوعه ایران را در دریا‌ها و بنادر سراسر جهان شناسایی کرده‌اند. این گروه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های فرستنده کشتی‌ها، تعداد دقیقی از نفتکش‌های حامل نفت ایران را در اختیار دارد که از تحریم‌ها یا تعقیب‌های قضایی آمریکا در امان بوده‌اند.
شرکت کشتیرانی دولتی ایران، شرکت ملی نفتکش ایران که هدف تحریم‌های ایالات متحده است، می‌گوید که توانسته است نفت را بدون هیچ مانعی به بزرگترین مشتری خود یعنی چین ارسال کند. یکی از مدیران این شرکت به وال‌استریت ژورنال گفت: «هیچ مشکلی در ارسال محموله‌های ما به چین وجود ندارد. این محموله‌ها یک معامله مشروع بین ایران و پالایشگاه‌های چینی است و کسی به آن‌ها دست نمی‌زند.» این شرکت در تابستان یک نفتکش با سایز متوسط را سفارش داد که اولین نفتکش جدید ایران در بیش از یک دهه گذشته است و به دنبال خرید حداقل پنج نفتکش جدید از کشتی‌سازان چینی است.
برخی در کنگره به دولت فشار می‌آورند تا اقدامات اجرایی را افزایش دهد. قانون‌گذاران آمریکایی می‌گویند تحقیقات امنیت داخلی، که در سطح فدرال مسئول اجرای تحریم‌ها و ممنوعیت‌های نفتی است، بیش از یک سال است که هیچ محموله نفتی از ایران را توقیف نکرده است. ده‌ها سناتور در نامه‌ای در ماه آوریل به دولت نوشتند: «علیرغم چندین سرنخ موثق، اقدامات [تحقیقات امنیت داخلی]محدود شده است.»
اداره تحقیقات امنیت داخلی به درخواست اظهار نظر پاسخ ندادند.
سناتور جمهوری‌خواه، جونی ارنست در کمیته نیروهای مسلح سنا ح که تلاش‌های دو حزبی را برای تحت فشار قرار دادن دولت در مورد «شکاف‌های اجرایی عمده و مداوم» در اعمال تحریم‌ها می‌دانند رهبری کرده است، گفت: «موضع مماشات دولت بایدن باید پایان یابد.»
در همین حال، مالکان کشتی در مراکز دریایی جهانی مانند یونان، آلمان، سنگاپور و هنگ‌کنگ اعلام کردند که در صورت کاهش یا لغو تحریم‌های آمریکا، آماده بازگشت به تجارت هستند.
لارس بارستاد، مدیر اجرایی فرانت‌لاین منیجمنت مستقر در نروژ، یکی از بزرگترین مالکان نفتکش در جهان، گفت: «من معتقدم که ایالات متحده [دور زدن تحریم‌ها]را نادیده می‌گیرند، زیرا آمریکایی‌ها نفت ارزان می‌خواهند. این یک مورد از رو در رویی قوانین جهانی با تقاضا برای نفت است و ایالات متحده نمی‌تواند کل جهان را کنترل کند.» او گفت: «در صورت دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید با ایران، همه مالکان نفتکش‌های قانونی وارد عمل خواهند شد.»
