آفتابنیوز : آفتاب- سرویس بینالملل: زمانی که «هیلاری رودهام کلینتون» وزیر خارجه ایالات متحده روز دوشنبه در دهلینو به همراه همتای هندی خود از طرحهای قابل انتظار همکاری استراتژیک آمریکا و هند پرده بردارد، شش سال از امضای پیمان همکاری مشابهای بین هند و یک قدرت منطقهای دیگر گذشته است: ایران.
پیش از این و در دوران ریاستجمهوری بوش، روابط عمیق و نهادینهشده هند و ایران موانعی بر سر گسترش مناسبات هند و آمریکا ایجاد کرده بود.
در شرایط حاضر نیز نگرانیهایی که در واشنگتن – و مخصوصاً در کنگره – در مورد ارتباطات گرم دهلینو و تهران وجود دارد ممکن است خیالبافیهای دولت اوباما را برای ایجاد یک همکاری جدید با یکی از قدرتهای نوظهور قرن بیست و یکم نقش بر آب کند.
به ویژه اینکه هند 40 درصد بنزین مورد نیاز ایران را برایش فراهم میکند، عدهای در کنگره آمریکا این کشور را یکی از کلیدیترین دوستان مشگلگشای حکومت ایران میدانند و در تلاش هستند اقداماتی علیه شرکتهای هندی که به ایران بنزین میفروشند به عمل آوردند تا به این ترتیب اقتصاد ایران را تحت فشار قرار دهند.
با این وجود، باراک اوباما برای حل اختلافاتش با ایران خصوصاً در زمینه برنامه پیشرفته هستهای این کشور دیپلماسی را راهکار بهتری نسبت به تقابل میداند و به همین دلیل دولت اوباما در دهلینو برگهای برندهای فراوانی در دست خواهد داشت.
به اعتقاد برخی از کارشناسان مسائل منطقهای، موضع دولت اوباما کاملاً در تقابل با دیدگاه نیروهای دیگری در وانشگتن است که نسبت به روابط تهران و دهلینو ابراز نگرانی کردهاند.
«کارل ایندرفورث»، مشاور سابق وزیر خارجه آمریکا در امور آسیای جنوبی که اکنون در دانشگاه جورج واشنگتن در شهر واشنگتن مشغول کار است در این زمینه میگوید: «آشکار است که دولت اوباما در صدد یافتن راهی برای برقراری رابطه با تهران است. بنابراین در چنین شرایطی روابط هند و ایران دیگر آن خطر گذشته را ندارد».
به طور خاص، برخی از کارشناسان روابط خارجی معتقدند که اگر تهران دعوت آقای اوباما برای گفتگو را بپذیرد، هند قادر خواهد بود به عنوان میانجی مورد اعتماد دو طرف به ایفای نقش بپردازد. مخصوصاً از آنجایی که هند روابط امنیتی مستحکمی را با اسرائیل آغاز کرده است این مسئله میتواند موجب جلب اعتماد عده زیادی از سیاستگذاران در واشنگتن شود.
هند دههها است که روابط تجاری و اقتصادی خوبی با ایران دارد اما عمده تجارت دو کشور در بخش انرژی واقع شده است. ایران درصد قابل توجهی از نیاز هند (یکی از بزرگترین واردکنندههای انرژی دنیا) به نفت و گاز طبیعی را بر طرف میکند و چند پروژه احداث خط لوله گاز و انتقال گاز طبیعی مایع (LPG) از ایران به هند در تحکیم هرچه بیشتر مناسبات نقش خواهد داشت.
این در حالی است که پالایشگاههای هند، فرآوردههای نفتی مورد نیاز ایران را که با کمبود ظرفیت پالایشگاهی مواجه است تامین میکنند.
در عین حال، هند با آرایی که در سالهای اخیر علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد و آژانس بینالمللی انرژی هستهای داده است، ثابت کرده که تمایلی به ظهور یک قدرت هستهای دیگر در منطقه ندارد.
با این وجود، چیزی که توجه عدهای را در کنگره امریکا به خود جلب کرده روابط تجاری هند و ایران به خصوص در بخش انرژی است. تعدادی از نمایندگان کنگره به دنبال تصویب طرحی علیه شرکت هندی Reliance Industries هستند که به ایران بنزین میفروشد و روابط نزدیکی هم با شرکتهای آمریکایی دارد.
«ریچارد ساوایا» مدیر «یو اس ای اینگیچ» که بخشی از کنسرسیوم سازمانهای حامی گسترش فرصتهای تجاری و موقعیتی شرکتهای آمریکایی است در مورد تلاشها برای تنبیه شرکتهای هندی و سایر شرکتهای بینالمللی که با ایران رابطه دارند میگوید: « Reliance تبدیل به قربانی این اقدامات شده است».
گروهها تجاری عضو این کنسرسیوم اعلام کردهاند از تلاشهای بینالمللی جهت جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح هستهای حمایت میکنند اما مخالف قوانین و اقداماتی هستند که برای جلوگیری از ارتباطات خارجی با ایران وضع میشوند اما در نهایت بیشتر از همه به شرکتهای آمریکایی و شرکای بینالمللیشان صدمه میزند در حالی که در روابط ایران با کشورهایی نظیر هند و چین اثری ندارند.
«اد رایس» رئیس اتحادیه اشتغالزایی از طریق صادرات در این زمینه میگوید: «مشکلی که در اینجا وجود دارد این است که اقداماتی که انجام میدهیم روی مردم خودمان اثر میگذارد در حالی که اهداف مورد نظر ما از زیر آن فرار میکنند».