آفتابنیوز : آفتاب: از حدود دو هفته پیش در بسیاری از بانکهای کشور برای انجام برخی خدمات بانکی از جمله برداشت وجه از حساب بانکی در شعبهای غیر از شعبه محل افتتاح حساب وجهی برابر با 500 تومان دریافت میشود.
اگر چه دریافت چنین مبلغی پیش از این نیز برای انجام برخی امور مانند نقد کردن چک در شعبهای غیر از شعبه صادرکننده دسته چک وجود داشته است ( که آن هم محل تامل است) ولی اعمال آن در مورد حسابهای قرض الحسنه پس انداز در روزهای اخیر تصمیمی تامل برانگیزتر است.
به چند نکته در این خصوص اشاره میشود:
یک- این که این گونه اقدامات با چه مجوز قانونی صورت میگیرد نکتهای قابل بررسی است. آیا مجلس شورای اسلامی چنین مجوزی را به بانکها داده است؟ آیا تکلیف هزینه اضافی بر دوش مردم فقط به استناد بخشنامه و دستورالعمل ممکن است؟
دو- بر فرض وجود مجوز قانونی، تصویب و اجرای چنین قانونی چه توجیه منطقی میتواند داشته باشد؟ در شرایطی که یکی از اهداف گسترش بانکداری نوین و الکترونیک در جهان کاهش هزینههای مبادلاتی مشتریان است، هزینه بر کردن خدمات بانکی در راستای کدام یک از اهداف بانکداری است؟ آیا اگر مشتریان مثلاً برای برداشت وجه از حساب پس اندازی سیبای خود در سطح شهر مجبور به پرداخت هزینه اضافه باشند محرک و تشویق کنندهای برای آنان محسوب میشود؟
سه – براساس آخرین جدول ارقام عمده پولی و اعتباری بانک مرکزی (دی 1387) از کل سپردههای غیردولتی نزد بانکها و موسسات اعتباری بیش از 345 هزار میلیارد ریال متعلق به سپردههای دیداری و حدود یک میلیون و 275 هزار میلیارد ریال به سپردههای غیر دیداری مربوط است. در بخش سپردههای دیداری حدود 78 درصد به سپردههای جاری و در بخش سپردههای غیر دیداری بیش از 86 درصد به سپردههای سرمایه گذاری مدتدار اختصاص دارد. این حجم از سپرده حکایت از حجم بسیار بالای تراکنشهای بانکی در هر روز دارد.
درآمد زایی این تصمیم جدید به چه میزان است؟ این درآمد عظیم روزانه سهل الوصول متعلق به چیست و صرف چه چیز میشود؟ منطق فنی دریافت آن چیست؟
چهار- با توجه به ماهیت سپردههای جاری و پس انداز قرض الحسنه، بانکها برای در اختیار گرفتن آن هیچ سودی پرداخت نمیکنند؛ در حالیکه در مورد دیگر سپردههای و عقود سود روزشمار میپردازند. به نظر میرسد اگر این تصمیم جدید توجیه پذیر باشد در مورد سپردههای جاری پس انداز قرض الحسنه هیچ منطقی نداشته باشد. اگر قرار باشد به فرض هزینه گسترش و ایجاد زیر ساختهای بانکداری جدید را نیز مشتریان بیچشمداشت بانکها بپردازند، دیگر چه نقشی برای بانک باقی میماند؟ آیا یک شرکت فعال در زمینه IT نمیتواند با دریافت هزینهای حتی کمتر از آنچه بانکها در حال حاضر اخذ میکنند این تراکنشها را انجام دهد؟
این در حالی صورت میگیرد که هر روز با تبلیغات گسترده بانکها برای جذب این نوع سپردهها مواجه هستیم. اختصاص جوایز عجیب و غریب که در دو سه سال اخیر با محدودیت بیشتری همراه شده است و تبلیغات تلویزیونی- رسانهای مهیج و اغواکننده که بانکها را به مشتریان ثابت و نان و آب دار صدا و سیما و دیگر رسانهها تبدیل کرده است؛ در کنار ساخت و بازسازی پرزرق و برق – و نه با دوام و مرتب- بانکها که همه به پاس نیک اندیشی این دسته از مشتریان بانکها صورت میگیرد یکی از تناقضات رفتاری بانکها و این مصوبه جدید است.