چگونه فرصت اوقات فراغت فرزندانمان را به تهدید تبدیل نکنیم؟
انتخاب فعالیت‌های اوقات فراغت بسیار مهم بوده و اگر این اتفاق به خوبی انجام شود، رشد استعدادها و جهت دهی مثبت تواناییهای آنها را در پی خواهد داشت، شرکت در کلاس‌های مختلف تابستانی می‌تواند برای کودک سرگرم کننده باشد و اوقات فراغت او را پر کند، به شرطی که این کلاس‌ها بر کودک تحمیل نشوند.
اما در حال حاضر اوقات فراغت بسیاری از کودکان، نوجوانان و جوانان به فضای مجازی محدود شده، در حالی که به گفته کارشناسان این مساله می‌تواند سر منشأ بسیاری از آسیب‌های اجتماعی باشد.
گذراندن اوقات فراغت در خانه و پای تلویزیون و کامپیوتر موجب بی تحرکی، انزوای اجتماعی، کسالت و درون گرایی کودکان می‌شود.
برخی از افراد می‌گویند وقتی جوانان برای حضور در کلاس‌های هنری، آموزشی و ورزشی مجبور هستند مبالغ زیادی پول پرداخت کنند به ناچار به تلفن همراه پناه می‌برند تا بتوانند با پرداخت‌های نه چندان زیاد هزینه اینترنت، از فضای واقعی دور شوند و ساعت‌ها در خلوت تنهایشان غرق در فضای مجازی شوند.
یک جامعه شناس در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: جنسیت، سن، درآمد، تأهل، جغرافیای محل زندگی، شغل، فرهنگ، رابطه تربیتی، خانواده، تحصیلات و طبقه اجتماعی در کیفیت گذراندن اوقات فراغت تاثیر دارد.
موسی نیرومند با بیان اینکه تعریف و نحوه‌ی گذراندن اوقات فراغت در زنان و مردان متفاوت است، گفت: اوقات فراغت یک سالمند و کودک متفاوت بوده و همانطور افرادی که مجرد هستند زمان و آزادی بیشتری برای گذراندن اوقات فراغت دارند.
وی ادامه داد: فرهنگ نیز در اوقات فراغت تأثیر بسزایی دارد که باید بدانیم چه کارهایی در دایره‌ی فرهنگ ما قابل قبول بوده و آن را تایید می‌کند.
رابطه‌ی موزائیکی حاکم در خانواده‌ها
وی با بیان اینکه قبلاً در فرهنگ ما صله رحم وجود داشت که در جامعه‌ی امروزی کمرنگ شده است، خاطرنشان کرد: صله رحم چرخ‌دنده‌های رابطه زندگی را روان تر کرده و تنش و خستگی را مهار می‌کند اما در چنین جامعه‌ای نهاد خانواده کوچکتر شده و رابطه اعضای خانواده با یکدیگر موزائیکی است به این معنا که مانند موزاییک‌های کف اتاق کنار هم هستند اما با هم نیستند.
نیرومند بیان کرد: بر اساس تربیت نیز طبیعتاً ما چیزی را که یاد گرفتیم انجام می‌دهیم.
وی با بیان اینکه اوقات فراغت فعال و غیرفعال(رها شده) وجود دارد، افزود: اوقات فراغت صرفا ایام تابستان نیست بلکه همواره در طول روز می‌تواند مجموعه تنش‌ها و خستگی‌ها را کنترل کند.
رابطه والدین با یکدیگر در چگونگی گذراندن اوقات فراغت فرزندان تأثیر دارد
این جامعه شناس ادامه داد: در خانواده‌ای که عزت و احترام وجود داشته باشد و رابطه‌ی بین والدین مناسب باشد طبیعتاً نوع گذراندن این ایام فرق می‌کند.
وی با بیان اینکه در خانواده‌ای که رابطه بین والدین مناسب نیست و شکافی بین فرزندان و والدین وجود دارد و آموزش به صورت ضعیف است به طبع بچه‌ها در اوقات فراغت به پرخاشگری و انجام رفتارهای نامناسب روی می‌آورند، اظهار کرد: اوقات فراغت رها شده اگر به صورت کنترل شده نباشد به سمت آسیب حرکت می‌کند.
اوقات فراغت فرصتی برای توسعه فردی
نیرومند افزود: اگر یادگیری، تربیت صحیح، آموزش و مهارت در فرد وجود داشته باشد اوقات فراغت فرصتی برای توسعه فردی است چراکه بهداشت فردی، تاب آوری، نشاط، خلاقیت، امید به زندگی و استقامت را افزایش می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه حیاتی‌ترین بخش زندگی، اوقات فراغت فعال است به شرطی که جامعه نیز برای آن جهت گیری و برنامه داشته باشد، گفت: تلفن همراه، تلویزیون، برخی بازی‌های کامپیوتری و انیمیشن‌ها نه تنها کارکرد مثبت ندارد بلکه سازمان روابط، بهداشت اجتماعی و روانی کودکان و نوجوانان را بهم می‌ریزد.
وی گفت: کودک به صورت فطری در مسیر رشد و تعالی حرکت می‌کند اما وجود این تکنولوژی که بیشتر آنها وارداتی بوده و هدفمند هستند خشونت را ترویج می‌دهند، بیشتر انیمیشن‌ها و کارتون‌ها نظام شخصیتی، فرهنگی، دینی و رفتاری کودکان را بهم می‌ریزد.
این جامعه شناس اظهار کرد: اگر اوقات فراغت والدین به صورت علمی و نتیجه محور باشد به طبع اوقات فراغت فرزندان نیز تنظیم می‌شود.
وی با بیان اینکه دوران کودکی سن تقلید است و مجتهد کودک والدین آن می‌باشند، افزود: تا زمانی که والدین تمام روز را با این تکنولوژی سرگرم شوند و فرصتی برای فرزند خود نداشته باشند آنها نیز همین‌گونه اوقات فراغت خود را می‌گذرانند.
استعداد یابی و سوق دادن آنها به فعالیت مورد علاقه
یک روانشناس نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: والدین باید استعداد یابی کودکان، نوجوانان و جوانان را به موقع انجام دهند تا بفهمند در چه حیطه‌هایی استعداد دارند.
روح اله سید مهدوی اقدم افزود: خانواده‌ها با استعداد یابی فرزندان خود آنها را به فعالیتی که خودشان دوست دارند در زمان اوقات فراغت سوق دهند.
وی با بیان اینکه متاسفانه با طرز نگرش غلط والدین که فکر می‌کنند پیشرفت آنها با پر کردن اوقات فراغت آنها با درس به دست آوردنی است، ادامه داد: این اشتباه زمان خالی و اوقات فراغت را از آنها می‌گیرد.
مهدوی اقدم خاطرنشان کرد: با این نگرش سلامت روان بهم می‌ریزد چراکه آنها در زمان خود نیازمند اوقات فراغت هستند.
وی با بیان اینکه برخی والدین راحت‌ترین شیوه برای خلاصی از تربیت کودکان را موبایل و تبلت می‌دانند، گفت: والدین بعد از مدتی به این تکنولوژی عادت می‌کنند و کودکان نیز به تبعیت از آنها با موبایل درگیر شده و سر و صدای کمتری ایجاد کرده و جنب و جوش کمتری خواهند داشت.
تبلت و موبایل راهی برای فرار از تربیت صحیح کودکان
این روانشناس خاطر نشان کرد: به نظر می‌رسد تبلت و موبایل راه‌های فرار والدین از تربیت صحیح کودک است برای اینکه والدین وقت کمتری با کودک خود بگذرانند.
وی با بیان اینکه تربیت صحیح کودکان هزینه بر است، گفت: یک بعد این هزینه مالی بوده و بعد دیگر آن این است که برای تربیت کودک والدین باید از وقت و فعالیت خود صرف کنند و این زمان را به کودک خود اختصاص دهند.
خلاقیتی که با غرق شدن در فضای مجازی از کودکان گرفته می‌شود
وی افزود: اینستاگرام، فضای مجازی، بازی‌های کامپیوتری و موبایل در وهله‌ی اول خلاقیت کودک را سلب می‌کند و دیگر نمی‌فهمد در یک مسئله چه برخوردی داشته باشد.
وی با بیان اینکه استفاده از تکنولوژی بیش از حد ارتباطات اجتماعی را محدود می‌کند، اظهار کرد: زمانی که کودک با موبایل و گوشی درگیر شود از فضای ارتباطات اجتماعی که می‌تواند با بچه‌های دیگر بازی کرده و اوقات فراغت خود را پر کند دور می‌شود.
مهدوی اقدم ادامه داد: بازی‌های رایانه‌ای مغز کودک را به یک سری غذاهای آماده و فست فود که هیچ تاثیری برای رشد روانی وی ندارد عادت می‌دهد.
وی با بیان اینکه استفاده بیش از حد موبایل یکی از عوامل تهدید کننده سلامت روان است، گفت: شادابی که با بازی کردن کودکان با یکدیگر حاصل می‌شود با درگیر شدن در این فضا از بین رفته و تأمین نمی‌شود.
