فقدان مرجعیت رسانه‌ای منافع ملی را به خطر می‌اندازد
ماشاءالله شمس‌الواعظین در همایش «گفتمان صلح و دولت آینده در ایران» در خانه اندیشمندان علوم انسانی، با اشاره به صلح اجتماعی و مرجعیت رسانه در ایران افزود: در دانشگاه‌های علوم ارتباطات، مطبوعات به عنوان آئینه بازتاب‌دهنده وقایع تعریف می‌شود، اما اکنون علاوه بر این تعریف از مطبوعات، یکسری کارکرد‌های دیگر هم به مطبوعات اضافه شده و طبیعتاً یکسری نکات و وظایف جدید هم بر دوش روزنامه‌نگاران گذاشته شده است.
وی افزود: روزنامه‌نگار حق جا انداختن یک حکومت و برانداختن یک حکومت را ندارد. همیشه در فضای مجازی، کلاب هاوس (Clubhouse) که بحث‌های حرفهای صورت می‌گیرد، این را می‌گویم وظیفه یک روزنامه‌نگار تبلیغ حکومت نیست، البته وظیفه او برانداختن حکومت هم نیست و هیچ تفاوتی نمی‌کند.
شمس‌الواعظین بیان کرد:، اما جا انداختن رویکرد‌های حکومت در چارچوب قانون اساسی، مانند حقوق بشر، مبارزه با فقر و جهالت، ذیل عنوان ارزش‌های واحد بشری مانند دمکراسی و حقوق بشر، جزء وظایف روزنامه‌نگار است.
وی ادامه داد: یک ماده‌ای را برای شما می‌خوانم که از شنیدن آن تعجب می‌کنید که این‌ها به عنوان وظیفه و رسالتی است که بر دوش روزنامه‌نگار گذاشته شده و باید آن را تبلیغ کند و اینجا دیگر روزنامه‌نگار بی طرف نیست.
این فعال رسانه‌ای با بیان اینکه سنجش اجتماعی یکی از ملاک‌های مهم برای اعتباریابی یک رسانه است، یادآور شد: مطمئناً میان نشریه‌ای که یک میلیون تیراژ دارد و نشریه‌ای که فقط هشت هزار تیراژ دارد تفاوت بسیار زیادی هست و اصلاً نمی‌توان این دو را با هم مقایسه کرد. مرتب هم عنوان می‌شود که باید فضا‌های مجازی و مطبوعات روزانه را گسترش داد.
وی عنوان کرد: از دبیر یومیوری ژاپن در صد و چهلمین سالگرد این روزنامه ایمیل دارم که ۳۰ هزار تیراژ به تیراژ ۱۱ میلیونی ما اضافه شده است. اکنون داریم صحبت می‌کنیم، روزنامه یومیوری ۱۱ میلیون تیراژ دارد.
این فعال رسانه‌ای افزود: روزنامه ژاپن تودی هم در رتبه بعدی است که هفت میلیون تیراژ در روز آن هم به صورت مکتوب دارد؛ لذا توجه داشته باشید اعتباری که ایجاد می‌شود دیگر فرقی نمی‌کند که شما روی لپ تاپ آن خبر را بخوانید یا آن را روی کاغذ بخوانید که هر کدام علاقه‌مندان خود را دارد.
شمس‌الواعظین اظهار کرد: مزیت بعدی، کثرت‌گرایی یا تعدد رسانه‌ای و سهم خود بازار است. همیشه روزنامه‌ها یا رسانه‌ها را با پفک نمکی مثال می‌زنم. وقتی می‌خواهید پفک نمکی تولید کنید باید تعداد مصرف‌کنندگان و کاربران را از قبل داشته باشید و یک ارزش افزوده‌ای باید به تولید خود اضافه کنید تا بتواند در بازار مصرف‌کنندگان پفک نمکی از کودکان گرفته تا بزرگسالان، مشتری‌های خاص خودرا جذب کرده و بازار خود را پیدا کند.
وی ادامه داد: می‌خواهم بگویم که وقتی شما می‌خواهید در بازار گرم و پر تعداد رسانه‌ها جایگاه و پایگاه پیدا کنید، ناگزیرید که یک امتیاز‌هایی و مزیت‌هایی داشته باشید که این مزیت بتواند برای شما مخاطب‌سازی کند و شما برای آن مخاطب تبدیل به مرجعیت شوید. وقتی مرجعیت رسانه‌ای یک کشور در داخل آن کشور نباشد، این مسئله می‌تواند برای منافع ملی آن کشور خطرآفرین باشد.
این فعال رسانه‌ای با طرح این سوال که آیا می‌توان مرجعیت رسانه‌ای که به خارج از یک کشور منتقل شده است را دوباره بومی‌سازی کرد، گفت: قطعاً می‌توان این کار را انجام داد. در همین شرایط کنونی، ۳۳ نفر از شاگردان خودم در رسانه‌های معروف مثل بی بی سی کار می‌کنند. این‌ها در اثر اشتیاق به ضدیت با ایران به آن رسانه‌ها نرفتند، ضرورت‌های معیشتی و فشار‌های سیاسی آن‌ها را سوق داد که به آن سمت بروند.
شمس‌الواعظین افزود: سه سال زندان افتادم و اصلاً ککم هم نگزید، اما یک شخصی هم هست که حتی سه ماه هم نمی‌تواند در یک سلول انفرادی مقاومت کند، بنابراین مهاجرت می‌کند، همین اتفاقی که اکنون افتاده است.
وی با طرح این سوال که آیا خطرناک است که شما به زبان مادری مصرف کننده محتوا را در داخل کشور داشته باشید، اما تولیدکننده محتوا یا معرفت به شکل عام خارج از فضای بومی باشد، بیان کرد: بله، این به شدت خطرناک است. البته بازگشت به وضعیت گذشته هم ممکن است در صورتی که بتوانیم رسانه‌ها و بحث‌هایشان را آزاد بگذاریم تا بتوانیم وضیعت گذشته را بازسازی کنیم.
این فعال رسانه‌ای خاطرنشان کرد: اصل نهم اخلاق حرفهای بین‌المللی روزنامه‌نگاری است که ما آن را امضا کرده‌ایم یعنی کل روزنامه‌نگاران جهان این منشور را امضا کرده‌اند که برمی‌گردد به عنوان دوم بحث من که صلح و مرجعیت رسانه و تعهد اخلاقی نسبت به ارزش‌های عام انسانی است.
شمس‌الواعظین گفت: این اصل، روزنامه‌نگار را به پرهیز از هر نوع توجیه یا تحریک به جنگ‌های متجاوزانه و مسابقه تسلیحاتی به ویژه در مورد تسلیحات هسته‌ای و به پرهیز از همه شکل‌های خشونت، نفرت یا تبعیض به خصوص تبعیض نژادپرستانه و آپارتاید، سرکوبگری، سرکوبگری رژیم‌های استبدادی، استعمار و استعمار نوین و همچنین به پرهیز از سایر مصائب بزرگ مضر به حال بشریت نظیر فقر و بیماری‌های فراگیر و ... ملزم می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: این اصل همچنین ما را به عنوان یک روزنامه‌نگار ملزم می‌کند که این مسائل را در دستور کار قرار دهیم و در پایان به صلح تن دهیم و از طریق چنین رویه‌ای است که روزنامه‌نگار می‌تواند به امحای جهل و سوءتفاهم میان انسان‌ها کمک کند و اتباع یک کشور را در مورد نیاز‌ها و آمال دیگران حساس کرده، احساس مشترک بسازد و احترام به حقوق و شئون هم را برای فراگیر کردن پدیده صلح در سراسر جهان، فراهم کند.
