ترکیه در شمال عراق چه می‌کند؟
ویدئو‌هایی که فعالان اجتماعی و سیاسی در شمال عراق این روز‌ها درباره حضور مسلح نیرو‌های ترکیه در شمال عراق در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند، همگی گویای آن است که حضور نظامی ترکیه در شمال عراق فقط به مناطق مرزی و خالی از سکنه منحصر نشده بلکه مناطق مسکونی در عمق استان دهوک را فراگرفته است.
یکی از ویدئو‌ها نشان می‌دهد که نیرو‌های مسلح ترکیه در عمق اراضی شمال عراق، ایست بازرسی دایر و پلاکارد‌هایی نصب کرده و روی آن نوشته شده: «اینجا مرز ترکیه است!» و از نزدیک شدن و رفت و آمد مردم در این مناطق به عنوان بخشی از اراضی ترکیه هشدار داده است.
«سروه عبدالواحد» رییس فراکسیون «نسل جدید» در پارلمان عراق درباره حجم حضور نیرو‌های ترکیه در شمال عراق گفته است که آنکارا ۲۳ پایگاه نظامی در دو استان اربیل و دهوک در شمال عراق ایجاد کرده است.
از طرفی آنکارا در توجیه عملیات نظامی خود در عمق اراضی شمال عراق مدعی است که برای سرکوب و مهار فعالیت گروه مسلح موسوم به «حزب کارگران کرد ترکیه» (پ ک ک) دست به این عملیات جدید نظامی زده است.
با وجود گذشت بیش از یکماه از عملیات و حضور نظامی ترکیه در شمال عراق، حزب دمکرات کردستان عراق به رهبری «مسعود بارزانی» که دو استان اربیل و دهوک تحت نفوذ او است، در برابر این عملیات و حضور نظامی آنکارا سکوت اختیار کرده است.
دولت اقلیم کردستان عراق که ریاست آن در اختیار پسر ارشد مسعود بارزانی است نیز هر از گاهی تنها به انتشار بیانیه‌ای اکتفا کرده و فقط به برخی تبعات حملات نظامی ترکیه در شمال عراق از جمله آوارگی مردم یا قتل احتمالی غیرنظامیان و یا آتش سوزی مزارع و جنگل‌ها در این منطقه اشاره می‌کند.
در عین حال در سطح افکار عمومی، صاحب نظران سیاسی و رسانه‌ها در عراق به این حضور نظامی به دیده «اشغالگری» و «چدا کردن تدریجی بخشی از اراضی شمال عراق و انضمام آن به خاک ترکیه» نگریسته می‌شود و از این رو خواهان مواضع جدی بغداد و اربیل هستند.
کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق اعلام کرده است که نیرو‌های نظامی ترکیه تا عمق ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری داخل اراضی شمال عراق نفوذ کرده اند، که در نوع خود تاکنون بی سابقه بوده است.
«سکفان سندی» عضو کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق نیز دو روز گذشته در اظهاراتی خبری گفته بود که درصدد ارسال نامه‌ای رسمی به ریاست جمهوری عراق است تا بدانند که آیا این نفوذ نظامی ترکیه و حملات و بمباران در شمال عراق با هماهنگی بغداد بوده است یا خیر.
وی این اظهارات را در نتیجه سکوت بغداد در قبال این عملیات جدید ترکیه عنوان کرده است.
در نتیجه سکوت مقامات رسمی در بغداد و اربیل، همسر رییس جمهور کردتبار عراق که خود او نیز از قومیت کرد و فرزند یکی از رهبران سابق کرد در عراق است، لب به اعتراض به اقدامات نظامی ترکیه باز کرد.
«شاناز ابراهیم احمد» در سایت رسمی خود در «ایکس» نیرو‌های نظامی ترکیه را متهم کرد که به ادعای تعقیب و سرکوب نیرو‌های پ ک ک روستا‌ها را ویران می‌کنند و مزارع را در اقلیم کردستان عراق آتش می‌زنند.
سفیر ترکیه در بغداد نیز با رد اظهارات همسر رییس جمهور عراق گفته است که این عملیات در راستای تفاهمنامه‌های امضا شده بین دو کشور برای مبارزه با تروریسم صورت می‌گیرد.
«انیل بورا اینان» در بیانیه‌ای اعلام کرده است که عملیات نظامی در شمال عراق در راستای ۳۰ تفاهمنامه‌ای است که طی سفر اخیر رییس جمهور ترکیه به بغداد امضا شد.
«رجب طیب اردوغان» رییس جمهور ترکیه در سوم ارییبهشت ماه گذشته به بغداد سفر کرد و بعد از آن تاریخ، آنکارا عملیات نظامی خود را در شمال عراق شدت و گسترش بخشید.
بغداد تاکنون در برابر این ادعا که عملیات با رضایت مقامات عراق است، سکوت کرده است.
بسیاری از نمایندگان پارلمان در بغداد خواهان فراخواندن سفیر ترکیه شده اند، اما تاکنون وزارت امور خارجه عراق در این خصوص اقدامی نکرده است.
همین سکوت همزمان بغداد و اربیل در برابر عملیات ترکیه، شائبه هماهنگی بین دو کشور را در خصوص این عملیات اخیر در بین افکار عمومی و صاحب نظران سیاسی قوت بخشیده است هرچند پیشتر در اظهاراتی منتسب به «ابراهیم الصمیدعی» از مشاوران نخست وزیر عراق اعلام شده بود که عملیات نظامی ترکیه در شمال عراق با هماهنگی بغداد است.
از طرفی آمریکا که بزرگترین کنسولگری خود را در اربیل (شمال عراق) دایر کرده در واکنش به اقدامات نظامی جاری آنکارا در شمال عراق تنها به این بسنده کرد که این اقدامات نظامی با هماهنگی با بغداد باشد.
فعالان اجتماعی و سیاسی در بغداد و شمال عراق نگرانند که این عملیات بهانه‌ای برای حضور طولانی مدت نظامی ترکیه در شمال عراق و جدا سازی تدریجی بخشی از اراضی اقلیم کردستان عراق و انضمام آن به خاک ترکیه شود.
براساس گزارش‌ها آنکارا در طول یک ماه گذشته از شروع عملیات خود در شمال عراق بیش از ۳۸۰ بار شمال عراق را با بمب افکن‌ها و توپخانه بمباران کرده و باعث آوارگی ۱۸۴ خانواده و آتش زدن ۱۷ هزار هکتار از اراضی زراعی و جنگل‌ها شده است.
این گزارش حاکیست که عملیات نظامی در شمال عراق منجر به تخلیه کامل ۱۰۷ روستا شده است و ۶۰۲ روستای دیگر در معرض تخلیه کامل هستند.
به رغم اعلام هر ازگاه کشته شدن برخی از مردم بیگناه و کشاورزان منطقه، اما تاکنون گزارش رسمی از تعداد تلفات غیرنظامیان طی یک ماه گذشته از اقدامات نظامی آنکارا در شمال عراق منتشر نشده است.
