آموزش و پرورش تحول‌گرا
حسین معافی - تحول به معنای تغییر اساسی و بنیادین در چیزی است. این تغییر نه تنها در ظاهر و شکل، بلکه در ماهیت و هسته اصلی موضوع رخ می‌دهد. تحول یک فرآیند پویا و مداوم است که منجر به رشد، پیشرفت و نوآوری می‌شود.
به زبان ساده‌تر، تحول یعنی از یک حالت یا وضعیت به حالت یا وضعیت بهتر و کامل‌تری حرکت کردن. این تغییر می‌تواند در ابعاد مختلفی مانند فردی، اجتماعی، سازمانی و حتی جهانی رخ دهد.
تحول در آموزش و پرورش، فرایندی پیچیده و چندجانبه است که نیازمند فراهم شدن شرایط خاصی است. این شرایط در سطوح مختلفی از جمله فردی، سازمانی و کلان قابل بررسی هستند.
شرایط در سطح فردی (معلم، دانش‌آموز، والدین):
- تغییر نگرش: همه افراد درگیر در فرآیند آموزش باید نسبت به آموزش و پرورش نگرشی فعال و پویا داشته باشند.
- آمادگی برای یادگیری: همه افراد باید آمادگی لازم برای یادگیری روش‌های جدید و پذیرش تغییرات را داشته باشند.
- ارتقای دانش و مهارت‌ها: معلمان باید به طور مستمر دانش و مهارت‌های خود را به‌روز کنند و دانش‌آموزان نیز باید مهارت‌های یادگیری خود را تقویت کنند.
- مشارکت فعال : همه افراد باید در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای برنامه‌های آموزشی مشارکت فعال داشته باشند.
شرایط در سطح سازمانی (مدرسه):
- وجود ساختار مدیریتی منعطف: ساختار مدیریتی مدرسه باید به گونه‌ای باشد که امکان نوآوری و تغییر را فراهم کند.
- تامین منابع کافی: مدرسه باید به منابع مالی، انسانی و تجهیزاتی کافی دسترسی داشته باشد.
- فراهم کردن محیط یادگیری مناسب: محیط یادگیری باید جذاب، پویا و مبتنی بر مشارکت باشد.
- ترویج فرهنگ یادگیری مستمر: در مدرسه باید فرهنگ یادگیری مستمر و پژوهشگری ترویج شود.
- ارزیابی مستمر و بهبود عملکرد: عملکرد مدرسه باید به صورت مستمر ارزیابی شود و بر اساس نتایج ارزیابی، بهبودهای لازم صورت گیرد.
شرایط در سطح کلان (سیاست‌گذاری):
- وجود اراده سیاسی: دولت باید اراده سیاسی لازم برای ایجاد تغییرات بنیادین در نظام آموزشی را داشته باشد.
- تدوین سیاست‌های آموزشی جامع: سیاست‌های آموزشی باید جامع، روشن و قابل اجرا باشند.
- تامین منابع مالی پایدار: دولت باید منابع مالی پایدار برای اجرای برنامه‌های آموزشی را تامین کند.
- حمایت از پژوهش و نوآوری: دولت باید از پژوهش‌های آموزشی و نوآوری در این حوزه حمایت کند.
- تغییر قوانین و مقررات: قوانین و مقررات آموزشی باید به گونه‌ای اصلاح شوند که مانع تحول نباشند.
سایر شرایط مهم:
- همکاری بین بخش‌های مختلف: برای تحقق تحول در آموزش و پرورش، همکاری بین بخش‌های مختلف مانند آموزش و پرورش، فرهنگ، رسانه و خانواده ضروری است.
- توجه به نیازهای محلی: برنامه‌های آموزشی باید با توجه به نیازها و ویژگی‌های هر منطقه طراحی شوند.
- استفاده از فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌های نوین در آموزش و پرورش می‌تواند به تسریع و بهبود فرآیند تحول کمک کند.
در نهایت، تحول در آموزش و پرورش یک فرآیند پیچیده و تدریجی است که نیازمند تلاش همه جانبه و همکاری همه ذینفعان است. بی‌شک تحول در آموزش و پروش با تحول در معلم آغاز می‌شود. معلمان را می‌توان با آموزش مستمر و به‌روزرسانی دانش، توسعه مهارت‌های آموزشی، توجه به رشد شخصی، ایجاد ارتباط مؤثر با دانش‌آموزان و ترویج فرهنگ پرسشگری و کنجکاوی و با نگاه ویژه به بحث مقام و جایگاه و معیشت آنها متحول ساخت تا با شرایط بهتری بتوان آموزش و پرورش کشور را متحول ساخت. دولت چهاردهم باید در انتخاب وزیر آموزش و پرورش به این مهم بپردازد و فردی را به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی کند که به بحث تحول و تحول آفرینی در آموزش کشور معتقد باشد و بتواند فرایند و زیر ساخت‌های این تحول را دنبال و پیگیری نماید.
