شمخانی: نهادهای امنيتی نبايد رقيب اقتصادی مردم باشند

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: دریابان علی شمخانی با اشاره به حوادث و مشکلات پس از انتخابات گفت: «عبور از این وضعیت را امکان‌پذیر می‌دانم؛ مهم این است که سریع و با هزینه کمتر عبور کنیم».

رییس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی که سه‌شنبه در حاشیه همایش علمی «پلیس، امنیت و چشم‌انداز 1404» در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت، در پاسخ به این پرسش که منظورش از «غضنفرها» در سخنرانی که در این همایش ارائه کرد، چه بود، گفت: «غضنفرها کسانی هستند که خودشان به خودشان گل می‌زنند».

در ادامه یکی دیگر از خبرنگاران پرسید «با توجه به قسمت آخر سخنرانی‌تان، برای ایجاد آشتی در کشور چه باید کرد؟» که شمخانی پاسخ داد: «یک سازمان نباید از بیان اینکه خطایی کرده بترسد، بلکه باید پوزش بخواهد. بحث من صرفاً روی این نکته متمرکز نبود، اما این که چه باید کرد؟ این که بیش از محتوا باید راهکارهای درستی را تنظیم کرد، مهم است. من نباید صحبتی کنم برای حل مشکلی، تا صندلی قدرت را برای خودم فراهم کنم، بلکه باید مشکل را حل کنم. برخی راهکارهایی را برای حفظ صندلی ارائه می‌دهند؛ در حالی که این درست نیست؛ مشکلات باید حل شود و نباید شتاب‌زده باشد».
وزیر دفاع دولت خاتمی هم‌چنین در پاسخ به این پرسش که «چه کسانی باید طرح‌هایی برای حل مشکلات و نه برای حفظ صندلی ارائه دهند؟» گفت: «افراد حق‌طلب در جامعه باید این کار را بکنند. ما مسئولان فراوانی داریم که می‌توانند این کار را انجام دهند. ما جامعه‌ای از انقلاب، اسلام و شیعه داریم و این جامعه باید بتواند چنین خصلت‌هایی را بروز دهد؛ لذا عبور از این وضعیت را امکان‌پذیر می‌دانم؛ مهم این است که سریع و با هزینه کمتر عبور کنیم».

یکی دیگر از خبرنگاران پرسید: «شما در صحبت‌هایتان اشاره کردید ناجا نباید فعالیت اقتصادی داشته باشد، چرا»؟

شمخانی پاسخ داد: «این موضوع می‌تواند به اعتماد مردم خدشه وارد کند. نباید در حوزه معیشتی با مردم رقابت شود؛ این مسئله سابقه تاریخی دارد. عدم اعتماد مردم به نظام شاهنشاهی و ساواک به دلیل کارکرد آن بود؛ از این رو نهادهای امنیتی ما نباید در جهت اقتصادی مردم با آن‌ها رقابت کنند. ممکن است در کوتاه‌مدت بتواند از نظر تامین معیشتی به نفع باشد، اما در درازمدت می‌تواند پدیده‌های ضدامنیتی را رواج دهد».

وی در پاسخ به پرسشی درباره اقتدار ملی و مولفه‌های آن نیز گفت: «وقتی سیستمی به درستی همه مولفه‌هایش از قدرت هم‌افزایی برخوردار باشد، انعکاسش اقتدار و کارآمدی در جامعه است و این که هیچ‌گونه ناکارآمدی و اغتشاشی را در حیات جامعه نمی‌بینیم؛ البته این نمی‌تواند مطلق باشد؛ اما در همه جوامع این گونه اغتشاشات وجود دارد؛ گرچه برای جامعه ما که پرچم‌دار حوزه دینی است چنین چیزی چندان شایسته نیست و نباید به سمتی حرکت کنیم که عدم انتظام اجتماعی ایجاد شود».

وی گفت: «ما بخش عمده‌ای از تاریخ انقلاب را همین طور طی کرده‌ایم».

شمخانی در پایان درباره برگزاری همایش‌هایی از این دست اظهار کرد: «داشتن تعریف واحد از آینده، شناخت امکانات و هم‌محورسازی یکی از راه‌های ایجاد فرهنگ سازمانی مناسب به منظور هم‌افزایی است. جزیره‌ای عمل کردن و تصمیمات پراکنده تضعیف توانمندی را با خود به همراه دارد؛ از این رو این همایش‌ها می‌تواند در جهت تمرکز مقدورات و افزایش توان پیش برود».

همچنین  شمخانی در سخنرانی‌اش در همایش علمی «پلیس، امنیت و چشم‌انداز 1404»، اظهار کرد: «من قبول ندارم باید بنشینیم و از هم تعریف کنیم، ما باید بررسی کنیم».

وی با بیان این که «سه تعریف از استراتژی دارد» افزود: «در واقع استراتژی فرآیندی است محرک و پویا که درک فرصت‌ها را صرف نظر از موقعیت زمانی ممکن می‌سازد و در این زمینه مثلاً فرمانده نیروی انتظامی یک استراتژیست است که وارد مسابقه‌ای می‌شود که قواعد آن مستمراً در حال تغییر هستند و برنامه آن با ترکیب منطقی دنبال می‌شود».

شمخانی با بیان این که «پیشی‌گرفتن از رقبا می‌تواند استراتژی خلاقانه‌ای را به وجود آورد و آینده‌نگری تشخیص پارادیم‌ها را ممکن ‌سازد» اظهار کرد: «البته این بسیار پرریسک است، اما در درازمدت یک سازمان را نسبت به رقیب جلو می‌اندازد و آینده‌ساز، خود پارادایم می‌سازد، آن هم بر مبنای مزیت‌های سازمانی».

وزیر اسبق دفاع هم‌چنین با برشمردن چهار نوع استراتژی آگاهانه، خلاقانه، آینده‌نگر و ‌آینده‌ساز، گفت: «نیروی انتظامی به عنوان یک سازمان حاکمیتی، سرویس‌دهنده خدمات و مولد ثانوی امنیت کشور است. منظور از حاکمیتی، یعنی آن که باید از درون حکومت بتواند به شکل کامل تامین شود که در این زمینه امنیت و قضا در قانون اساسی بخشی از حاکمیت است که نظام موظف است تمام نیازهای آن را تامین کند».

رییس مرکز تحقیقات راهبردی هم‌چنین با بیان این که «رضایت‌مندی اجتماعی محصول نهایی خدمت ناشی از کارآمدی در مجموعه حاکمیت است» افزود: «نیروی انتظامی فراگیرترین بخش حاکمیت است که تمام شهروندان و جغرافیای ایران را تحت پوشش قرار می‌دهد و در عین حال رقیب هم دارد؛ هم مخالف و هم دشمن که دشمن‌ترین دشمن آن عدم مقبولیت و ناکارآمدی‌ است، رقیب آن هم نهادهایی با کارکرد انتظامی و مخالفان گردن‌کشان هستند و در عین حال این نیرو دشمنان بیرونی و درونی هم دارد».

وی افزود: «مشکل زمانی ایجاد می‌شود که سطح توقعات بالاست و برنامه‌ها به درستی اجرا نمی‌شود و این یعنی سرریز نبود کارآمدی به حوزه انتظامی».

شمخانی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر این که « انتخابات ایستگاه مهمی برای آینده کشور محسوب می‌شود» گفت: «ما 12 انتخابات داریم که هر کدام یک ایستگاه مهم است و پس از انتخابات ریاست‌جمهوری دهم این امر برای ما روشن‌تر شد. ما باید ببینیم جامعه در زمینه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی به چه سمتی می‌رود و نامطلوب‌ترین و محتمل‌ترین سمت کدام است، هم‌چنین نیروی انتظامی چه ماموریتی از ثابت تا متغیر، در پیش دارد».

رییس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی افزود: «درست است که آینده‌سازی بسیار دشوار است اما ما چهار مولفه اصلی برای این قضیه داریم؛ یکی بستر اجتماعی، دوم کارآمدی حاکمیتی، سوم اختلافات سیاسی، چهارم دشمن، که بر اساس این مولفه‌ها می‌توان روند آینده جامعه را پیش‌بینی کرد».

وی ادامه داد: «اگر این چهار مولفه اصلی را در کنار هم قرار دهیم فرماندهی نیروی انتظامی و اداره آن در سخت‌ترین شرایط پس از انقلاب به سر می‌برد و یکی از دشوارترین مراحل خود را طی خواهد کرد. قابلیت فرماندهی نیروی انتظامی که خود در تامین رضایت‌مندی اجتماعی نقش محوری ندارد، بسیار پیچیده است و این نیرو باید نقاط آسیب‌پذیر را قبل از هرگونه آسیبی به بالاترین مراجع تصمیم‌گیری منتقل کند. در عین حال مهارت بررسی شرایط تصمیم‌سازان و مهارت تقسیم کار در صحنه‌ عمل بسیار مهم است که نیروی انتظامی در طول افق چشم‌انداز به آن نیاز دارد».

شمخانی افزود: «در سی سال انقلاب ما تولیدکننده قدرت نرم بودیم؛ یعنی در سال‌های آغازین انقلاب دیگران روی ما پارازیت ایجاد می‌کردند و حالا که مدام شبکه‌های فارسی تولید می‌کنند؛ چرا که مخاطب دارند و در این سلسله مراتب، نیروی انتظامی باید قابلیت تولید قدرت نرم و مقابله با آن را داشته باشد و در حوزه پیش‌بینی، جلوگیری و کنترل پیامدها مهارت کسب کند».

وی در ادامه سخنانش خاطرنشان کرد: «نیروی انتظامی باید تغییر متناسب با برآوردها داشته باشد و اقدام متناسب با هر اتفاق و کنترل پس از آن را دنبال کند. اتفاقی که در حوادث پس از انتخابات در شمال غرب و جنوب شرق کشور افتاد، توصیف‌گر بود؛ یعنی توصیف به جای پیش‌بینی و واکنش به جای کنش، نشست و این نقطه ضعف است».

وی در ادامه با تاکید بر قانونمندسازی در نیروی انتظامی تاکید کرد: «باید لیستی تهیه کرد که بایدها و نبایدها در آن لحاظ شود. همچنین باید مواظب غضنفرها بود».

وی با بیان این که «منطق دشمن نابودی و فرسایش است» اظهار کرد: «هم‌چنین باید بصیرت را مد نظر داشت. وقتی مقام معظم رهبری می‌فرمایند علوم انسانی ما غربی است، پس از آن اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی مصاحبه می‌کنند و می‌گویند بله، غربی است، خب اگر این گونه است، پیش از این شما کجا بودید؟ و یا در مورد کهریزک، ما از اول باید جلوی این کار را می گرفتیم؛ نیروی انتظامی نباید از پوزش و نیز برخورد با تخلف بترسد؛ در حالی که اشکال کار ما همین است».