آینده‌ای پر چالش پیش روی زنان افغانستان
وزارت عدلیه طالبان روز چهارشنبه ۳۱ مردادماه اعلام کرد که ملا هبت الله آخوندزاده رهبر این گروه، قانون امر به معروف و نهی از منکر را توشیح کرده است. این قانون در چهار فصل و ۳۵ ماده توشیح و در جریده رسمی نشر شده و قابل اجرا می‌باشد.
این قانون امور مربوط به امر به معروف و نهی از منکر و همچنین حیطه فعالیت محتسبین این وزارت را مشخص کرده است.
در این قانون صورت، بدن و صدای زنان عورت دانسته شده و ظاهر شدن زنان برابر نامحرم جرم تلقی شده است. این قانون واکنش‌های گسترده‌ای نیز در پی داشته است.
سیما نوری فعال حقوق زنان درباره این قانون گفت: قانون جدید درباره حجاب زنان، بیش از هر چیز، به عنوان یک ابزار سیاسی و اجتماعی توسط طالبان استفاده می‌شود تا کنترل بیشتری بر جامعه اعمال کنند. از نظر احساسی، این قانون برای بسیاری از زنان به معنای محدودتر شدن آزادی‌های فردی و افزایش حس خفقان و بی‌قدرتی است.
به باور خانم نوری، زنان در افغانستان طی دو دهه اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه حقوق و آزادی‌های خود تجربه کرده‌اند و قوانین جدید نه تنها این پیشرفت‌ها را نادیده می‌گیرد، بلکه به طور فعال آن‌ها را پس می‌زند.
این فعال حقوق زنان به بعد علمی چنین محدودیت‌هایی نیز اشاره کرده و می‌گوید: از نظر علمی، این محدودیت‌ها برخلاف یافته‌های روان‌شناختی و اجتماعی است که نشان می‌دهد آزادی‌های شخصی و انتخاب فردی نقش مهمی در سلامت روان و احساس رضایت از زندگی دارد.
خانم نوری تاکید کرده است که براساس مطالعات، تحمیل چنین قوانینی میتواند منجر به افزایش افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات روانی در جامعه شود. این قوانین به نوعی ابزار سرکوب و کنترل نیز میتواند برای زنان قلمداد شود.
ریشه محدودیت‌ها در ایدئولوژی طالبان است
نوری در پاسخ به این پرسش که چرا طالبان با گذشت زمان هربار محدودیت‌های بیشتری برای زنان وضع می‌کنند نیز گفت که این محدودیت‌ها ریشه در ایدئولوژی طالبان دارد که بر اساس تفسیری بسیار سختگیرانه از دین و فرهنگ سنتی است. آن‌ها به زنان به عنوان موجوداتی نیازمند کنترل و نظارت می‌نگرند و باور دارند که باید نقش زنان را به حوزه‌های محدودتری از زندگی اجتماعی کاهش دهند.
خانم نوری بر این باور است که وضع چنین محدودیت‌ها برای زنان به دلیل ترس طالبان از قدرت و توانایی زنان در جامعه است. پس آن‌ها تلاش می‌کنند تا جامعه‌ای را ایجاد کنند که در آن زنان نقش محدودی داشته باشند و از تاثیرگذاری زنان بر امور اجتماعی و سیاسی جلوگیری شود.
سیما نوری به بعد علمی این موضوع نیز پرداخته و می‌گوید: از منظر علمی، این رفتار میتواند ناشی از عدم توانایی طالبان در تطبیق با تغییرات سریع اجتماعی و فرهنگی باشد که در جوامع مدرن رخ می‌دهد. محدودیت‌های مداوم میتواند نشان‌دهنده ترس و عدم اطمینان طالبان از موقعیت خود در برابر تغییرات اجتماعی باشد.
نقش فعالان زن در مقابله با محدودیت‌های وضع شده
سیما نوری می‌گوید: فعالان زن نقش کلیدی در مقابله با این محدودیت‌ها ایفا می‌کنند. این فعالان نه تنها صدای زنان بی‌صدا هستند، بلکه با ایجاد شبکه‌های حمایت و افزایش آگاهی عمومی درباره حقوق زنان، در جهت تغییر قوانین و بهبود وضعیت زنان تلاش می‌کنند. از نظر احساسی، این فعالان امید و انگیزه‌ای برای بسیاری از زنان ایجاد می‌کنند و به آن‌ها نشان می‌دهند که مقاومت در برابر سرکوب امکان‌پذیر است. از نگاه علمی نیز، ایجاد و گسترش شبکه‌های حمایتی، استفاده هوشمندانه از رسانه‌های اجتماعی برای جلب توجه جهانی و آگاهی‌بخشی در میان مردم محلی ابزار‌های مؤثری در این مبارزه هستند. همچنین، همکاری با سازمان‌های بین‌المللی و جلب حمایت جهانی میتواند فشار بیشتری بر طالبان وارد کند تا از این محدودیت‌ها دست بردارند. مخصوصا در این زمان حساس که طالبان از ورود ریچارد بنت به افغانستان جلوگیری می‌کنند و نظارت بین المللی و دسترسی مستقیم سازمان ملل متحد در بخش موارد نقض حقوق بشری در داخل افغانستان کاهش یاقته است.
آینده‌ای پر از چالش پیش روی زنان افغانستان
نوری می‌گوید در شرایط کنونی آینده زنان افغانستان پر از چالش‌های جدی است. از یک سو، این محدودیت‌ها میتواند باعث کاهش مشارکت زنان در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شود و وضعیت آن‌ها را به دوره‌های گذشته بازگرداند. اما از سوی دیگر، این محدودیت‌ها میتواند به زنان و جامعه انگیزه‌ای برای مقاومت و مبارزه برای حقوق خود بدهد. همچنین در آینده ممکن است با سختی‌ها و مشکلات فراوانی همراه باشد، اما تاریخ نشان داده است که قدرت و اراده زنان افغانستان میتواند نقش مهمی در تغییرات اجتماعی بازی کند. از دیدگاه علمی، تغییرات اجتماعی و فرهنگی به زمان نیاز دارند، اما با تداوم مقاومت داخلی و فشار‌های بین‌المللی، می‌توان امیدوار بود که شرایط به تدریج بهبود یابد. این آزمون سخت برای زنان افغانستان میتواند به یک نقطه عطف در تاریخ مبارزات زنان این کشور تبدیل شود، به شرطی که جامعه بین‌المللی و خود زنان همچنان به حمایت و مبارزه ادامه دهند.
