ماجرای اعتراض اهالی طرقرود نطنز برای معادن چیست؟
نطنز شهر کوچکی محصور در کوهستان کرکس از رشته‌کوه‌های مرکزی در شمال استان اصفهان و در جوار کویر مرکزی ایران قرار دارد. به همین دلیل دارای آب‌وهوای معتدل در بهار و تابستان و سردسیر در پاییز و زمستان است و تقریباً از دهه ۶۰ موضوع معدن‌کاوی در این شهرستان آغازشده و طبق آمار هم‌اکنون بیش از ۶۰ معدن در این شهرستان فعالیت می‌کنند که اهالی منطقه نسبت به فعالیت تخریبی این معادن اعتراض دارند.
موضوع معادن از دیرباز در شهرستان نطنز مطرح بوده و مردم طرق رود در بازه‌های مختلف زمانی اعتراض خود را نسبت به فعالیت مخرب معادن ابراز داشته و اخیراً هم یک تجمع اعتراضی را برگزار و صدای اعتراض خودشان را به گوش مسؤولان و رسانه‌ها رساندند.
در پی این اعتراضات در سال ۹۴، شورای‌عالی معادن یک رای هشت‌ماده‌ای صادر که مردم طرق رود خواستار اجرای همه بند‌های این رأی هستند.
اما رأی شورای‌عالی معادن چیست؟ دربند اول رأی آمده از صدور هرگونه مجوز اکتشافی و معدنی و مجوز برداشت جدید در منطقه طرق خودداری شود و دربند دوم گفته‌شده اقدامات لازم جهت اجرای مصوبه شماره ۵۱۳۹ ات ۲۹۳۷۹ هـ مورخ ۸۴٫۲٫۳ هیأت وزیران در ارتباط با رعایت ضوابط زیست‌محیطی فعالیت‌های معدنی به عمل آید. ضمناً رعایت استاندارد‌ها و فواصل قانونی قنوات و باغات و مناطق مسکونی الزامی است.
بند سوم می‌گوید که هرگونه افزایش تناژ استخراج سالیانه و افزایش مساحت محدوده‌های معادن منطقه ممنوع اعلام می‌شود و بهره‌برداران موظف به رعایت تناژ استخراج سالیانه مندرج در پروانه‌های بهره‌برداری اولیه هستند. ازاین‌رو من‌بعد تناژ مندرج در پروانه‌های بهره‌برداری اولیه ملاک عمل خواهد بود و میزان تناژ پروانه‌های بهره‌برداری تمدیدی می‌بایست بر اساس پروانه‌های صادره اولیه اصلاح شود.
بند چهارم معاونت امور معادن و صنایع معدنی و سازمان صنعت معدن و تجارت استان سازوکار و اقدامات لازم جهت نظارت مستمر بر عملکرد بهره‌برداران را معمول کنند و دربند پنجم آمده پروانه‌های بهره‌برداری معادن تراورتن شرق ورگوران طرق ورگوران طرق گرداب طرق و باغستان بالا پس از اتمام اعتبار تمدید نشود.
دربند ششم رأی شورای‌عالی معادن آمده میزان خسارت احتمالی وارده ناشی از عدم رعایت ضوابط و رعایت زمان‌بندی ساعات کار و محدودیت کار در غیر ساعات مشخص‌شده و روز‌های تعطیل احداث واحد فراوری ضایعات جهت حذف ضایعات از منطقه تهیه طرح زیست‌محیطی با هماهنگی سازمان حفاظت محیط‌زیست و کنترل حمل‌ونقل و میزان بار استاندارد و سایر موارد و ضوابط مربوطه را به عمل آورد.
ضرورت اجرای همه هشت بند شورای عالی معادن سال ۹۴
مرتضی یکی از کشاورزان طرق رودی اظهار کرد: بیش از چهار دهه است که به‌واسطه استخراج و بهره‌برداری غیراصولی از معادن طرق رود و روستا‌های آن، ثروت خدادادی و محیط‌زیست این منطقه مورد تاراج و غارت و تخریب و آسیب جدی قرارگرفته و از سوی هیچ مرجعی نه‌تن‌ها اقدام مؤثری برای جلوگیری آن صورت نگرفته بلکه از اجرای قوانین و مقررات زیست‌محیطی مصوب ابلاغی از سوی هیأت دولت در حوزه بهره‌برداری و استخراج معادن طفره رفته‌اند.
وی با بیان اینکه ما خواهان حفظ و صیانت از محیط‌زیست و طبیعت بکر و زیبای کرکس و همچنین توجه ویژه مسؤولان ذی‌ربط به این موضوع حیاتی و مهم هستیم، افزود: ضمن محکوم‌کردن استخراج و فعالیت غیراصولی معادن سنگ در سطح شهر طرق رود و روستا‌های طار و ورگوران، خواستار برخورد قاطع و قانونی با معادن مزاحم و متخلف و تعطیلی آن‌ها به‌منظور جلوگیری از آسیب‌های بیشتر به زیرساخت‌های حیاتی و محیط‌زیست (آب، خاک و هوا) وفق مقررات از سوی قوه قضائیه هستیم.
محمد از اهالی منطقه کشه نیز اظهار کرد: باگذشت ۹ سال از صدور رأی شورای‌عالی معادن کشور، دامنه تخریب‌ها و آسیب‌ها گسترش‌یافته است، ضمن درخواست متوقف کردن فعالیت غیرقانونی و مخرب معادن متخلف پیگیری جدی و کامل اجرای قانون و قوانین مقررات زیست‌محیطی را تا حصول نتیجه نهایی مجدانه خواستاریم.
معادن در صورت عدم اجرایی طرح جامع زیست محیطی مجوزشان باطل و سلب صلاحیت می‌شوند
روح‌الله آقایی، رئیس اداره صمت شهرستان نطنز اظهار کرد: یکی از تأکیدات شورای‌عالی معادن این است که کلیه معادن را موظف کرده که طرح جامع زیست‌محیطی تهیه و آن را اجرا کنند و هم اکنون جلسات کارشناسی زیر نظر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و با حضور نمایندگان صمت، منابع آب، منابع طبیعی، محیط‌زیست و جهاد کشاورزی برگزار شده است.
وی افزود: این کارشناسان با حضور میدانی در منطقه و برای هر معدن چگونگی اجرای طرح جامع زیست محیطی را تعریف و معدن موظف است طبق تعریف کارشناسان طرح را تهیه و آن را اجرایی کند، در صورت عدم اجرای طرح جامع زیست محیطی و یا کوتاهی پروانه بهره‌برداری باطل و سلب صلاحیت می‌شود.
آقایی از اجرای طرح پهپاد انگاری در نطنز برای اولین بار در کشور خبر داد و گفت: اقدامات اولیه این طرح توسط سامان نظام‌مهندسی معدن انجام و ظرف سه ماه آینده در صورت عدم چالش آب‌وهوایی، کل منطقه، به‌ویژه معادن با پهپاد نقشه‌برداری و شش ماه بعد مجدد نقشه و برداشت معادن و حجم آن به‌صورت تقریبی محاسبه خواهد شد و این عمل می‌تواند جلوی برداشت بی‌رویه را بگیرد.
رئیس اداره صمت شهرستان نطنز گفت: هیچ‌کدام از معادن جدید در داخل منطقه حفاظت شده کرکس وجود ندارند و طبق توافق‌نامه سازمان محیط‌زیست و وزارت صمت، هیچ معدنی در منطقه حفاظت شده مجوز نخواهد گرفت و تنها معادنی که قبل از تثبیت منطقه حفاظت شده فعال بوده، وجود دارند.
احداث باسکول مستقل معادن در نطنز
محمد عباس ظریفی، فرماندار شهرستان نطنز اظهار کرد: در سه سال گذشته کارگروه معادن فعال شد، در حوزه معادن ما افراط‌وتفریط نداریم، نه از فعالیت تخریبی معادن حمایت می‌کنیم و نه برای معادن سنگ‌اندازی و اثرات تخریبی معادن را حس کرده و صدای مردم را می‌شنویم. البته برخی تجمعات درخواست نشده و مجوز قانونی ندارد و نمی‌توانیم شرکت کنیم.
وی احداث باسکول مستقل معادن، جلوگیری از بهره‌برداری معادن جدید، ثبت ملی کوه چرخه و دیواره دارهند و نظارت بر معادن از جمله فعالیت‌های دو سال و نیم اخیر در حوزه معادن بوده است.
