تغییر سبک زندگی در بروز سرطان پستان چه تاثیری دارد؟
امروزه یکی از بیماری‌های شایع که نه تنها در ایران بلکه در دنیا هم بسیار فراگیر شده و تا حد زیادی زندگی بشر را به مخاطره انداخته بیماری سرطان است. این بیماری شاید دارای سابقه‌ای قدیمی باشد اما امروزه شاهد شیوع بسیار بالای آن در جوامع بشری هستیم. قطعا عوامل زیادی مانند وراثت، سبک زندگی افراد و تغذیه می‌تواند نقش مهمی در ایجاد و بروز این بیماری داشته باشد. یکی از انواع سرطان‌هایی که امروزه در کشور خودمان نیز شاهد شیوع بالای آن هستیم، سرطان پستان در زنان است که می‌تواند اثرات زیادی بر سلامت روانی آن‌ها و خانواده‌شان داشته باشد. در این خصوص با دکتر نجمه باقرحسینی فلوشیپ فوق تخصص جراحی انکوپلاستیک (سرطان) و عضو ثابت انجمن علمی جراحان پستان ایران به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.
لطفا در ابتدا درباره وضعیت سرطان پستان در جهان توضیح دهید.
قبل از ورود به جزئیات، ابتدا باید بدانیم که سرطان پستان چیست و چرا امروزه این قدر مورد توجه قرار گرفته است. این بیماری موضوع بحث‌های جهانی است، روز جهانی مخصوص به خود دارد و برنامه‌های گسترده‌ای برای غربالگری، تشخیص زود هنگام و پروژه‌های تحقیقاتی وسیع به آن اختصاص داده شده است. دلیل این توجه زیاد، این است که شیوع سرطان پستان با توجه به عوامل خطر و فاکتورهای مؤثر آن، نسبتاً بالاست. طبق آمار رسمی ایالات متحده آمریکا، ریسک ابتلا به سرطان پستان در زنان حدود ۱۲.۸ درصد است. یعنی از هر هشت زن، یک نفر در طول زندگی با خطر ابتلا به این بیماری مواجه است که از نظر آماری عدد بسیار قابل توجهی است. در سطح جهانی، بیشترین شیوع سرطان پستان مربوط به زنان بین ۴۵ تا ۵۵ سال است. یعنی اکثر زنانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند در این محدوده سنی قرار دارند. در ایران، مشاهدات نشان می‌دهد که این رنج سنی حدود ۱۰ سال کمتر از میانگین جهانی است. ما اکنون به وضوح مواردی از این بیماری را در زنان ۲۴ تا ۳۵ ساله مشاهده می‌کنیم که این مسئله یک تغییر قابل توجه و نگران کننده است.
تغییر سبک زندگی در بروز سرطان پستان چه تاثیری دارد؟
عوامل متعددی در ایجاد سرطان پستان نقش دارند، که به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. یکی از این دسته‌بندی‌ها، سبک و شیوه زندگی است. در کنار این عوامل، عوامل ژنتیکی نیز نقش دارند، اما باید توجه داشت که درصد کمی از موارد سرطان پستان به عوامل ژنتیکی مربوط می‌شود.
بخشی از عوامل مرتبط با این بیماری به دوران باروری زنان مربوط است. در این دوره، زنان تحت تأثیر هورمون‌هایی قرار دارند که ممکن است از طریق تزریق‌هایی که توسط پزشکان برای درمان‌های خاص انجام می‌شود وارد بدن شوند، یا به دلیل سیکل‌های ماهانه نامنظم و عدم تعادل هورمونی درون‌زا ایجاد شوند. این عوامل می‌توانند در بروز سرطان پستان نقش داشته باشند.
در بروز این بیماری، برخی عوامل تحت کنترل ما هستند؛ بنابراین با رعایت نکات و استفاده از راهکارهایی می‌توانیم از خود محافظت کنیم، اما در مقابل، برخی عوامل خارج از کنترل ما هستند و برخی نیز هنوز به درستی شناخته نشده‌اند. مطالعات متعدد نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از فاکتورهای خطر در طول زمان می‌تواند به بروز سرطان منجر شود و هیچ یک از این عوامل به تنهایی برای ایجاد سرطان کافی نیستند. یکی از عوامل فردی که می‌تواند خطر بروز سرطان را کاهش دهد، فعالیت ورزشی مستمر و منظم است. منظور از فعالیت ورزشی، الزاماً فعالیت حرفه‌ای نیست، بلکه هدف داشتن فعالیت بدنی روزانه و منظم است.
مصرف غذاهای غنی از فیبر، استفاده از مواد غذایی سالم و تازه، مصرف سبزیجات و میوه‌ها، دریافت کافی ویتامین دی و پرهیز از مصرف الکل نیز می‌تواند در کاهش خطر بروز سرطان پستان نقش مهمی ایفا کند. الکل به ویژه نقش شناخته شده‌ای در افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان دارد. همچنین، زنانی که پیش از اولین بارداری خود سیگار مصرف می‌کنند، نسبت به کسانی که پس از بارداری به سیگار روی می‌آورند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. بنابراین، این عوامل تحت کنترل زنان هستند و با رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت ورزشی منظم و مصرف ویتامین دی می‌توان خطر ابتلا را در آن‌ها کاهش داد.
برخی عوامل نیز خارج از کنترل فرد هستند. زنانی که دوره قاعدگی آن‌ها زودتر از سایرین شروع شده یا یائسگی‌شان دیرتر از حد معمول رخ داده و نیز زنانی که حامله نشده و فرزندی ندارند، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
همچنین، زنان چاق به دلیل وجود بافت چربی اضافی در بدن‌شان، به دلیل افزایش تولید هورمون‌های زنانه، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان هستند. این هورمون‌ها ممکن است اثرات منفی بر بافت پستان داشته باشند.
عوامل نادرتری نیز وجود دارند که به عنوان توصیه عمومی قابل ذکر نیستند؛ برای مثال، زنانی که تحت رادیوتراپی در ناحیه قفسه سینه قرار گرفته‌اند.
در نتیجه، همانطور که گفته شد، برخی عوامل از کنترل ما خارج هستند، اما زمانی که این عوامل با هم ترکیب شوند، می‌توانند خطرناک باشند. بنابراین، اگر هر خانمی این موارد را رعایت کند، احتمال بروز سرطان در او کمتر خواهد شد.
