غذاهای ایرانی و ترکی چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
در این مقاله، به بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌های غذاهای ایرانی و ترکی می‌پردازیم و نقش آشپزی را در مهاجرت و تبادل فرهنگی بررسی می‌کنیم.
تفاوت‌های آشپزی ایرانی و ترکی
فرهنگ غذایی در ایران و ترکیه شباهت‌های بسیاری دارند. اما گاهی، تفاوت‌هایی در طعم و ظاهر نهایی غذا دیده می‌شود. استفاده از ادویه‌های متفاوت، روش پخت‌وپز، مواد اولیه متغیر و... ازجمله دلایلی هستند که این تمایز‌ها را ایجاد می‌کنند.
نقش ادویه‌ها و طعم‌دهنده‌ها در آشپزی
آشپزی ایرانی با استفاده از ادویه‌های گرم و خوشبو، مانند: زعفران، دارچین، زردچوبه و هل، طعمی ملایم و پیچیده به غذا‌ها می‌بخشد. زعفران، درقامت نماد آشپزی ایرانی، در اکثر پلوخورشت‌ها نقش محوری ایفا می‌کند و به آنها رنگ و عطری منحصر‌به‌فرد می‌دهد. درمقابل، آشپزی ترکی بیشتر بر ادویه‌هایی مانند: فلفل قرمز، پاپریکا و سبزی نعنا خشک تکیه دارد که طعمی تند و غنی به غذا‌هایی مانند کباب آدانا و لاهماجون می‌بخشد. این تفاوت در استفاده از ادویه‌ها، نشان‌دهنده تمایل ایرانی‌ها به طعم‌های لطیف و ترکی‌ها به طعم‌های پررنگ و تند است.
نان و جایگاه آن در سفره ایرانی و ترکی
نان در هر دو فرهنگ، جایگاهی ویژه دارد، اما نقش و نوع آن متفاوت است. در آشپزی ایرانی، نان‌هایی مانند سنگک، بربری و تافتون عمدتا کنار غذا استفاده می‌شوند و کمتر درقامت پایه غذا به کار می‌روند. درمقابل، در ترکیه، نان‌های پفی مانند پیده و نان‌های نازک مانند: لافاش و یوفکا، بخش جدایی‌ناپذیر بسیاری از غذا‌ها هستند. برای مثال، دونر و پیده کباب بدون نان معنایی ندارند.
شیرینی‌ها و دسر‌ها
در مواد اولیه و روش تهیه شیرینی و نان در دو کشور، تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد. در ایران، دسر‌هایی مانند باقلوا، زولبیا و بامیه و شله‌زرد با استفاده از موادی مانند گلاب، زعفران و هل تهیه می‌شوند و طعمی ملایم و خوشبو دارند. در آشپزی ترکی، دسر‌هایی مانند: باقلوا ترکی، کونِفه و لوکوم با استفاده از شیره‌های غلیظ و پسته، طعمی شیرین و غنی به خود می‌گیرند.
غذاهای مشترک اما متفاوت در آشپزی ایرانی و ترکی
هنگام مهاجرت و یا سفر به ترکیه، ممکن است با غذا‌هایی مشابه در ایران مواجهه شوید. از اصلی‌ترین غذاهای مشابه در ایران و ترکیه، می‌توانیم به آش رشته، کباب، دلمه برگ مو، دلمه کلم، کوفته اشاره کنیم. در اینجا، تفاوت‌های جزئی و کلی که ممکن است این غذا‌ها در ایران و ترکیه با هم داشته باشند، اشاره می‌کنیم.
کوفته غذای اصیل ترکی و تفاوت آن با کوفته ایرانی
با وجود اشتراک در نام، کوفته در ایران و ترکیه، تفاوت‌های جذابی در مواد اولیه و روش پخت دارد. در آشپزی ایرانی، کوفته‌ها تنوع زیادی دارند و معمولا با ترکیب گوشت، حبوبات و ادویه‌های گرم، مانند: زردچوبه و دارچین تهیه می‌شوند. نمونه‌هایی مانند کوفته تبریزی به شکل گلوله‌های بزرگ درآورده شده و در خورش‌های غلیظ سرو می‌شوند. این کوفته‌ها، اغلب طعمی لطیف و پیچیده دارند و بخشی از غذاهای اصیل ایرانی محسوب می‌شوند.
در ترکیه، کوفته‌ها ساده‌تر و با روش‌های پخت سریع‌تری تهیه می‌شوند. کوفته ریزه عدس قرمز با عدس قرمز و بلغور و کوفته‌های گوشتی با ترکیب گوشت چرخ‌کرده، پیاز و ادویه‌هایی مانند فلفل قرمز از معروف‌ترین انواع هستند. این کوفته‌ها، معمولا به شکل گلوله‌های کوچک درآورده شده و به‌صورت سرخ‌کرده یا کبابی سرو می‌شوند.
خوراک لوبیا در ایران و ترکیه و تفاوت‌های آن
با وجود اشتراک در استفاده از لوبیا، تفاوت‌های چشمگیری در مواد اولیه و روش پخت خوراک لوبیا در ایران و ترکیه وجود دارد. در ایران، خوراک لوبیا معمولا با لوبیا چیتی، قارچ، فلفل دلمه‌ای و ادویه‌هایی مانند: زردچوبه و گلپر تهیه می‌شود و به‌ندرت از گوشت در آن استفاده می‌شود. این غذا بیشتر گیاهی است و با پیاز داغ و رب گوجه‌فرنگی طعم‌دار می‌شود. خوراک لوبیا ایرانی به آرامی پخته می‌شود تا غلیظ شود و همچون یک غذای سبک و مقوی سرو می‌شود.
در ترکیه، خوراک لوبیا که به نام فاصولیه شناخته می‌شود، با لوبیا سفید و گوشت (اغلب به‌صورت قیمه‌ای) تهیه می‌شود. این غذا با پیاز، رب گوجه‌فرنگی، لیمو عمانی و ادویه‌هایی مانند: آویشن و فلفل قرمز طعم‌دار می‌شود. فاصولیه ترکی یک غذای غنی و پرانرژی است که به‌آرامی پخته می‌شود تا گوشت نرم شود و طعم‌ها به‌خوبی ترکیب شوند.
تفاوت کباب ایرانی و کباب ترکی
این غذای محبوب و پرطرفدار، در ایران و ترکیه به دو سبک متمایز و جذاب تهیه می‌شود. در ایران، کباب‌ها با گوشت گوسفند، گوساله یا مرغ و ادویه‌های لطیفی مانند: زعفران، پیاز و زرشک طعم‌دار و روی منقل یا ذغال به‌آرامی کباب می‌شوند. درمقابل، کباب ترکی با ادویه‌های تند و غنی مانند: پاپریکا، فلفل قرمز و نعنا خشک طعم‌دار و به روش‌هایی مانند: دونر (گوشت چرخان روی سیخ) یا کباب آدانا (گوشت چرخ‌کرده تند) تهیه می‌شود. کباب‌های ترکی، اغلب با نان پیده، ماست و سالاد سرو می‌شوند و طعمی تند دارند.
نقش آشپزی در مهاجرت و تبادل فرهنگی
آشپزی، یکی از مهم‌ترین ابزار‌ها برای حفظ هویت فرهنگی در جوامع مهاجر است. بسیاری از ایرانیان و ترک‌ها که به کشور‌های دیگر مهاجرت کرده‌اند، با پخت غذاهای سنتی خود، فرهنگ و هویت ملیشان را زنده نگه می‌دارند.
سخن پایانی
غذاهای ایرانی و ترکی، شباهت‌های زیادی به هم دارند. به همین دلیل، اکثر غذاهای ترکی به ذائقه ما ایرانی‌ها خوش می‌آید و مورد پسندمان قرار می‌گیرد. در باحال مگ اطلاعات بیشتری برای این موضوع وجوددارد. بااین‌حال، گاهی تفاوت‌های چشمگیری نیز در این بین دیده می‌شود. آنچه باعث تمایز میان فرهنگ غذایی این دو کشور می‌شود، نوع ادویه، روش پخت‌وپز، نقش برنج در غذا و نوع شیرینی و دسر انتخابی است.
کباب، کوفته، پیتزا و خوراک لوبیا از جمله غذا‌هایی هستند که در دو کشور یافت می‌شود، اما نحوه پخت، مواد اولیه و نوع سرو تا حدودی با هم تفاوت دارند. البته، این تفاوت‌ها بسیار کمتر از شباهات‌های فرهنگی این دو کشور است.
