انتخابات شوراها، بزنگاه تاریخی

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب - عماد برقعی: سال 88 سال پرتنشی در سیاست ایران بود. درست پس از روز 22 خرداد ماه و برگزاری انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری بسیاری از روابط سیاسی در ایران دوباره تعریف شدند. روابط گروه‌های سیاسی با یکدیگر و همچنین روابط آن‌ها با مردم و حاکمیت به شکل عمیقی تغییر کرد. به همین جهت سال 89 را باید با تعاریف جدیدی آغاز کرد. تعاریفی که هنوز هیچ نهاد یا گروهی به طور رسمی آن‌ها را اعلام نکرده‌است.

یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در سال 89 در ایران روی خواهد داد برگزاری انتخابات دوره چهارم شوراهای شهر و روستا است. انتخاباتی که این بار بیش از این‌که تعیین کننده نحوه اداره شهرها و روستاهای کشور باشد جنبه‌ای نمادین خواهد یافت. این جنبه نمادین از آن روست که این انتخابات در واقع اولین محلی است که قرار است در آن تکلیف رابطه حاکمیت با گروه‌های سیاسی منتقد و تکلیف شیوه برخورد این گروه‌ها با حاکمیت مشخص شود. از این مهمتر این انتخابات در واقع آزمونی خواهد بود تا نشان دهد پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری مردم چگونه به رفتارهای حاکمیت و گروه‌های سیاسی منتقد و مخالف در روزهای پس از انتخابات ریاست جمهوری واکنش نشان خواهند داد.

به همین جهت است که باید انتخابات شوراها را علاوه بر نقش مهمی که در اداره شهرها و روستاها دارد یکی از مهم‌ترین بزنگاه‌های تاریخ سیاسی ایران دانست. بزنگاهی که تحلیل‌ها و عملکردهای سیاسی چه در آستانه آن و چه پس از آن نقش مهمی ایفا خواهند کرد.

اهمیت این انتخابات را به تفصیل در سه حوزه می‌توان مورد بحث قرار داد:

الف- گروه‌های سیاسی منتقد: کلماتی مانند اعتماد عمومی و مشروعیت شاید از کلیدی‌ترین کلمات این گروه‌ در ماه‌های گذشته باشد. بسیاری از سران این گروه‌ها در طول ماه‌های اخیر خواستار اقدام عملی حاکنمیت برای بازگرداندن اعتماد عمومی به نظام جمهوری اسلامی بوده‌اند. همچنین بسیاری از آنان نیز از عدم مشروعیت و مقبولیت اجتماعی دولت سخن گفته‌اند.

شیوه برخورد این گروه‌ها با انتخابات شوراها می‌تواند نشان دهد که آیا از نظر آنان در طول ماه‌های پس از انتخابات اعتماد عمومی به نظام بازگشته‌است و یا اینکه دست کم این گروه‌ها آن‌قدر اعتماد پیدا کرده‌اند که بار دیگر در انتخابات شرکت کنند یا نه.

شیوه عمل آنان در این انتخابات همچنین می‌تواند پاسخی به سوال مشروعیت باشد. سوالی که احتمالا تکلیف آنان را در آینده سیاسی ایران مشخص خواهد کرد.

این گروه‌های سیاسی همچنین باید مشخص کنند که در صورت شرکت در انتخابات بر کدام‌یک از گروه‌های اجتماعی تاکید خواهند کرد یا به عبارت دیگر به اعتبار کدام‌یک از گروه‌های اجتماعی پا به میدان خواهند گذاشت. چرا که در صورتی که گرو‌هایی از جامعه که طرفدار این گروه محسوب می‌شوند هنوز به درجه اعتماد نرسیده باشند شرکت در این انتخابات می‌تواند پایگاه نیروهای منتقد را تضعیف کند.

ب- حاکمیت: دومین ضلع مثلث تاثیرگذار بر انتخابات شوراهای اسلامی گروه حاکم است. شیوه عمل حاکمیت در این انتخابات می‌تواند پاسخگوی سوالات بسیاری باشد که در روزهای پس از انتخابات برای ناظران بی‌پاسخ مانده‌اند.

هر چند که شخصیت‌های سیاسی مختلف جناح حاکم در طول ماه‌های گذشته موضع‌گیری‌های متفاوت و بعضا متناقضی داشته‌اند اما هنوز هیچ کس از یک جایگاه رسمی موضع حاکمیت نسبت به گرو‌ههای سیاسی منتقد را مشخص نکرده‌است. در واقع این سوال که معترضان به نتایج اعلام شده برای انتخابات ریاست جمهوری دهم و اتفاقات پس از آن هنوز اجازه فعالیت در عرصه سیاسی کشور را خواهند داشت یا خیر تاکنون بی‌پاسخ مانده‌است.

در طول این دوران هر چند که سران معترضان بارها از سوئی شخصیت‌های تندرو حاکم به برخورد تهدید شده‌اند اما عملا هیچ یک از نهادهای رسمی و ومسئول حاضر به چنین برخوردی نشده‌اند. وضعیت احزاب اصلاح طلب هم به همین نحو است. هر چند که دفاتر سه حزب شاخص اصلاح طلب این روزها پلمپ هستند اما هنوز هیچ نهاد رسمی تعلیق فعالیت‌ این گروه‌ها را اعلام نکرده‌است.

در این میان انتخابات شوراها بزنگاهی است که حاکمیت می‌بایست به صورت شفاف وضعیت ادامه فعالیت سیاسی معترضان و منتقدان را مشخص کند. شیوه رفتار حاکمیت عملا نشان خواهد داد که از این پس کدام‌یک از گروه‌های سیاسی ایران اجازه ادامه فعالیت در چارچوب‌های رسمی سیاسی کشور را خواهند داشت و کدام‌یک به جرگه مخالفین غیر مجاز خخواهند پیوست. پاسخ این سوال قطعا یکی از مناقشه برانگیزترین مسائل سال 89 در عرصه سیاسی ایران خواهد بود.

ج- مردم: رفتار انتخاباتی مردم ایران در طول سال‌های گذشته مهم‌ترین نشانگان تحلیل آن‌ها از شرایط موجود سیاسی کشور بوده‌است. توجه یا عدم توجه آنان به مساله انتخابات و همچنین نوع انتخاب آنان در انتخابات‌های مختلف همواره نشان دهنده بسیاری از مسائل مهم اجتماعی در ایران بوده‌است.

هرچند که گروه های سیاسی مختلف در ماه‌های اخیر تحلیل‌های متفاوتی از نگاه مردم به حوادث پس از انتخابات ارائه کرده‌اند اما در این مورد هنوز هیچ برداشت مورد توافقی وجود ندارد.

نحوه تعامل مردم با انتخابات شوراها در سال 89 می‌تواند به مثابه پاسخ آنان به حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری تعبیر شود. شرکت مردم در این انتخابات می‌تواند نشان دهد که عموم مردم یا اصولا در مورد انتخابات ریاست جمهوری شبهه‌ای نداشته‌اند و یا اگر هم داشته‌اند این مساله هم‌اکنون رفع شده‌است. عدم شرکت آنان در این انتخابات هم می‌تواند مهر تاییدی بر گفته‌های منتقدان مبنی بر عدم اعتماد عمومی به حاکمیت و یا حتی بحران مشروعیت در ایران باشد.