چشم‌ها، آینه‌ای از مغز؛ هشدار زودهنگام برای زوال عقل
به‌تازگی گروهی از محققان دانشگاه «اوتاگو» در نیوزیلند به یافته‌ای قابل‌توجه رسیده‌اند: برخی تغییرات در ساختار چشم ممکن است از خطر زوال عقل زودرس پرده بردارند. این تغییرات شامل نازک شدن شبکیه و دگرگونی در شکل و ضخامت رگ‌های خونی چشم است. آنها می‌گویند که این نشانه‌ها می‌توانند حتی در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی زنگ خطر ابتلا به اختلالات شناختی را به صدا درآورند.
طبق این تحقیق، نازک شدن بافت حساس به نور در پشت چشم، که شبکیه نام دارد، نه تنها منجر به تاری دید و دیدن لکه‌های شناور یا نور‌های چشمک‌زن می‌شود، بلکه می‌تواند بیانگر جریان خون ناکافی به چشم و مغز نیز باشد؛ عاملی که ممکن است با اختلال در حافظه و عملکرد شناختی ارتباط مستقیم داشته باشد.
جالب‌تر این‌که تغییر در عروق چشم – مانند باریک شدن شریان‌ها یا گشاد شدن ورید‌ها – نیز می‌تواند نشانه‌ای از ضعف گردش خون در کل بدن باشد؛ عاملی که خطر زوال عقل، سکته مغزی و حمله قلبی را بالا می‌برد.
این بررسی که بخشی از مطالعه بزرگ و طولانی‌مدت «سلامت و توسعه دانیدن» است، بیش از ۴۵ سال وضعیت سلامت حدود ۹۰۰ نیوزیلندی را از کودکی تا میانسالی رصد کرده است. پژوهشگران در این پروژه از تصاویر و اسکن‌های شبکیه چشم در کنار آزمون‌های شناختی برای شناسایی عوامل خطر زوال عقل استفاده کرده‌اند.
نتیجه‌ها نشان می‌دهد افرادی که دچار نازک شدن شبکیه یا آسیب به رگ‌های خونی چشم بوده‌اند، در سن ۴۵ سالگی علائم بیشتری از ضعف شناختی داشته‌اند. این یافته، به گفته‌ی دکتر «اشلی بارت یانگ»، روان‌شناس و نویسنده این تحقیق، می‌تواند به روشی کم‌هزینه و ساده برای شناسایی افراد در معرض خطر زوال عقل منجر شود.
سازمان جهانی بهداشت تأکید کرده که زوال عقل با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می‌کند، اما به‌هیچ‌وجه بخش اجتناب‌ناپذیری از سالمندی نیست. شایع‌ترین نوع آن، بیماری آلزایمر است که اغلب در افراد بالای ۶۰ سال تشخیص داده می‌شود. با این حال، حدود ۲۱ درصد از مبتلایان به آلزایمر زیر ۶۰ سال دارند، رقمی بسیار بیشتر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد.
پژوهشگران بر اهمیت تشخیص زودهنگام تأکید می‌کنند؛ زیرا هر چه درمان سریع‌تر آغاز شود، کنترل علائم و کند کردن روند پیشرفت بیماری آسان‌تر خواهد بود.
