خلیج‌فارس ۲ درجه گرم‌تر شد
مریم قائمی رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس در بوشهر صبح امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگاران با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، اظهار کرد: خلیج فارس نیز همچون دیگر دریا‌ها و اقیانوس‌های جهان تحت تاثیر تغییرات اقلیمی قرار گرفته که مهمترین نمود آن، افزایش ۲ درجه سانتیگرادی دما، تغییرات شوری و اسیدی‌شدن آب است.
وی ادامه داد: مقایسه داده‌های جدید با اطلاعات مربوط به زمستان ۱۹۷۷ که توسط کشتی آتلانتیس ثبت شده بود، نشان می‌دهد دمای خلیج فارس در طول ۴۰ سال گذشته ۲ درجه سانتیگراد افزایش یافته است.
قائمی یادآور شد: این پژوهشگاه دارای کاوشگری به نام «کاوشگر خلیج فارس» است که تاکنون ۹ گشت دریایی در خلیج فارس و دریای عمان انجام داده و این داده‌ها از نظر گستردگی و جامعیت، پس از گشت‌های راپمی در سال ۲۰۰۶، بی‌نظیر هستند.
رئیس مرکز اقیانوس شناسی خلیج فارس در بوشهر افزود: بعد از سال ۲۰۰۶ دیگر گشت‌های جامع مشترک در خلیج فارس انجام نشد و داده‌ها محدود به آب‌های ساحلی یا فراساحلی کشور‌ها بود، از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ میلادی، ۹ گشت توسط پژوهشگاه انجام شد که دو گشت سال ۲۰۲۲ با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست بود.
قائمی تصریح کرد: داده‌های این گشت‌ها در حوزه‌های مختلف مانند پارامتر‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی نظیر دما، شوری، مواد مغذی، کلروفیل، فیتوپلانکتون‌ها، زئوپلانکتون‌ها، نوستون‌های جانوری، کف زیان، و پستانداران دریایی گردآوری شد؛ همچنین بررسی‌های زمین‌شناسی، نقشه‌برداری از بستر دریا، و داده‌های سنجش از دور با پهپاد برای پایش اکوسیستم‌های حساس مانند مرجان‌ها و جنگل‌های حرا انجام شد.
رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس در بوشهر ادامه داد: در این مطالعات، آلودگی‌های فلزات سنگین، نفتی، میکروپلاستیک‌ها و سموم کلردار در آب و رسوبات اندازه‌گیری شد، این داده‌ها اکنون در قالب اطلس اقیانوس‌شناسی خلیج فارس و دریای عمان منتشر شده‌اند و از طریق پورتال مرکز داده‌های اقیانوسی در سایت پژوهشگاه، در دسترس عموم و سازمان‌های ذیربط قرار دارند.
قائمی با اشاره به ارزش بالای این داده‌ها گفت: برخی اطلاعات به‌صورت رایگان در دسترس است و برای دسترسی به بخش‌هایی دیگر، باید مکاتبه رسمی با پژوهشگاه انجام شود.
وی یکی از دستاورد‌های مهم این مطالعات را ارتقای دانش اقیانوس‌شناسی ملی و مستندسازی به‌نام خلیج فارس در نشریات معتبر بین‌المللی عنوان کرد و افزود: با پیگیری‌هایی که انجام شد، یک شماره ویژه مجله Deep-Sea Research به نام خلیج فارس اختصاص یافت که نخستین‌بار است در یک نشریه معتبر جهانی چنین اتفاقی رخ می‌دهد.
قائمی با بیان اینکه اطلس فیتوپلانکتون‌های خلیج فارس نیز به‌زودی منتشر خواهد شد گفت: پی‌اچ آب خلیج فارس در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۱۹۷۷، حدود ۰.۰۶ واحد کاهش یافته که نشان‌دهنده اسیدی‌تر شدن آب است.
رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس در بوشهر همچنین به پایش جنگل‌های حرای نایبند، بردستان و مل‌گونزه اشاره کرد و افزود: طبق یافته‌های جدید، مداخلات انسانی از جمله جاده‌سازی، تاثیر بیشتری نسبت به تغییرات اقلیمی بر کاهش پوشش این جنگل‌ها داشته‌اند.
وی، هزینه‌بر بودن فعالیت‌های اقیانوس‌شناسی، نیاز به تجهیزات و همکاری‌های بین‌المللی برای نمونه‌برداری و آنالیز را از چالش‌های اصلی این حوزه دانست و تاکید کرد: پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در کمیسیون اقیانوس‌شناسی سازمان ملل (IOC) فعالیت دارد و رئیس این مرکز نیز ۲ دوره به عنوان نایب رئیس کمیسیون اقیانوس هند انتخاب شده است.
