انقلاب نارنجی ويكتور يوشچنكو

آفتاب‌‌نیوز : سال‌هاي اوليه زندگي
يوشچنكو در روستايي در اوكراين به دنيا آمد. پدرش معلمي ساده بود. او در ترنوپيل اقتصاد خواند و سپس به عنوان حسابدار در روستا مشغول به كار شد. سالهاي 1975و 76 در ارتش خدمت كرد. در 1976 در يكي از شعب بانك دولتي اتحاد جماهير شوروي در اوكراين استخدام شد و تا 1988 در همين بانك مشغول به كار بود. در آن سال وي به مديريت بانك صنعت و كشاورزي كيف رسيد و تا سال 93 در اين سمت باقي ماند.

يوشچنكوي بانكدار
در 1993 از وي براي كار در بانك ملي تازه تشكيل شده اوكراين دعوت شد . او را به عنوان رئيس هيات نظارت بر بانك انتخاب كردند. در سال 1997 پارلمان وي را به سمت رئيس بانك مركزي اوكراين برگزيد. يوشچنكو به عنوان رئيس بانك مركزي در ايجاد و رواج پول ملي اوكراين، و مدرنيزاسيون سيستم بانكداري اين كشور نقش مهمي برعهده داشت. او با موفيقت بر تورم و كاهش ارزش پول ملي ناشي از بحران اقتصادي روسيه در 1998 فائق آمد.

نخست‌وزيري
در دسامبر 1999كاملا غيرمنتظره توسط رئيس‌جمهور لئونيد كوچما به عنوان نخست‌وزير معرفي شد. اين تصميم رئيس‌جمهور پس از آن صورت گرفت كه پارلمان به نامزد قبلي وي راي اعتماد نداد. پارلمان با اكثريت قابل توجهي (296 راي موافق، مقابل 12 مخالف) به يوشچنكو راي موافق داد. در دوران نخست‌وزيري يوشچنكو رشد چمشگير اقتصادي اوكراين انتفاق افتاد، البته منتقدان مي‌گويند شرايط اقتصادي در آن دوران به گونه اي بود كه حتي بدون حضور يوشچنكو هم امكان رشد اقتصادي وجود داشت. به زودي دولت وي با روساي پرقدرت صنايع گاز و معدن زغال سنگ درگير شد. اين كشمكش ها به راي عدم اعتماد پارلمان به وي در سال 2001 منجر شد. كمونيست‌ها مخالفان اصلي سياست هاي اقتصادي يوشچنكو بودند. 263 نفر در پارلمان به يوشچنكو راي عدم اعتماد دادند. در اين زمان او تنها 69موافق داشت.

سقوط دولت وي براي مردم اوكراين بسيار ناگوار بود. آنها براي حمايت از او در مقابل پارلمان 4ميليون امضا جمع‌آوري كردند؛ كيف بعد از آن شاهد 10هزار گردهمايي كوچك و بزرگ در حمايت از يوشچنكو بود.

رهبر مخالفان: رئيس‌ ائتلاف "اوكراين ما"
در سال 2002، يوشچنكو به رهبري ائتلاف سياسي "اوكراين ما" برگزيده شد. اين ائتلاف در همين سال شمار زيادي از كرسي‌هاي پارلمان را ازآن خود كرد. البته آنها نتوانستند به اكثريت برسند و تلاش آنها براي ائتلاف با ديگر احزاب مخالف در مجلس براي به دست آوردن اكثريت به شكست انجاميد. با اين‌حال از او به عنوان قابل اعتناترين مخالف رئيس‌جمهور نام مي‌بردند، چون هم شخصيت قدرتمنمدي داشت و هم ائتلاف تحت رهبري او در ميان مخالفان بيشترين كرسي‌هاي مجلس را ازآن خود كرده بود. بين سال‌هاي 2001 تا 2004 ميزان محبوبيت او در نظرسنجي‌ها هميشه بالاتر از لئونيد كوچماي رئيس‌جمهور بود. از لحاظ سياسي وي هم به غرب تمايل داشت و هم ناسيوناليستي ميانه‌رو بود. او به شدت از سياست خصوصي سازي در اقتصاد حمايت مي‌كرد. البته رقبا (و گاهي هم متحدانش) وي را به ترديد و تغيير در مواضع متهم مي‌كردند. يوشچنكو به گفته منتقدان از جمع‌اوري يك تيم سياسي مناسب و فارغ از درگيري‌هاي درون گروهي عاجز بود. يكي از نزديكان يوشچنكو در زمان رياست جمهوري كوچما به اتهام سوءاستفاده مالي در جريان خصوصي سازي صنعت گاز اوكراين به زندان افتاد.

انتخابات رياست جمهوري اوكراين سال 2004
سال 2004كه دوره رياست‌جمهوري كوچما به پايان مي‌رسيد، يوشچنكو اعلام كرد كه به عنوان نامزدي مسقل وارد كارزار انتخاباتي خواهد شد. رقيب اصلي او، ويكتور يانكوويچ، نخست‌وزير كوچما بود. حاميان انتخاباتي يوشچنكو تحت عنوان ائتلاف "Syla Narodu" (قدرت مردم) گرد هم آمدند. در حاليكه حاميان نخست‌وزير بر شبكه هاي راديو و تلويزيوني مسلط بودند، مبارزه انتخاباتي يوشچنكو بر رابطه نفر به نفر با راي‌دهندگان شكل گرفته بود. رقيب او، يانكوويچ، مكررا بر صفحه تلويزيون ظاهر مي‌شد. او حتي در همين برنامه ‌ها پدر يوشچنكو را (كه هنگام جنگ جهاني دوم سرباز ارتش سرخ بود و در آشويتس در اسارت به سر مي‌برد) "نازي" ناميد.

بالاخره مبارزات انتخاباتي آنچنان حساس شد كه به مجادله‌هاي شديد و خشونت گراييد. هر دو گروه، طرف مقابل را به انجام "حقه‌هاي كثيف" متهم ‌كردند. سپتامبر سال 2004 يوشچنكو بيمار شد. وي را به كلينيكي درماني در وين منتقل كردند. پزشكان اعلام كردند وي به يك نوع "عفونت ويروسي" شديد دچار شده است. پس از مرخصي از بيمارستان صورت وي دودي رنگ و پر از جوش شد و از شكل افتاد. يك زهر شناس هلندي كه خون وي را آزمايش كرد، معتقد بود كه وي توسط سم "ديوكسين" مسموم شده است. يازدهم دسامبر پزشكان اتريشي تائيد كردند كه مسمويت يوشچنكو ناشي از وجود ميزان زيادي ديوكسين در خون او بوده است. به گفته پزشكان ميزان ديوكسين در خون او 10هزار بار بيش از حالت معمولي بوده است. يوشچنكو اعلا كرد كه وي هنگام صرف شام با شماري از مقامات بلندپايه دولتي، توسط آنها مسموم شده است. در ميان اين مقامات رئيس‌ سرويس امنيتي اوكراين نيز وجود داشته است. اين نظر توسط شماري از سم شناسان رد شده است. آنها مي‌گويند نشانه هاي مسمويت سم ديوكسين 3 تا 14 روز پس از ورود سم به خون آشكار مي‌شود، نه چند ماه بعد.اخیرا نیز اعلام شد که پزشکان در بدن وی علایمی از مسمومیت نیافته اند و این خود موضوع مسمومیت یوشچنکو را بیش از پیش مبهم می کند.

سه دور راي‌گيري نفس‌گير
اولين دور راي‌گيري روز 31 اكتبر 2004برگزار شد: يوشچنكو 87/32 ؛ مقابل يانكوويچ با 32/39 درصد آرا. هيچكدام از نامزدها به 50 درصد آرا دست نيافتند.

دور دوم راي‌گيري 21 نوامبر برگزار شد. 75درصد واجدين شرايط در انتخابات شركت كردند. ناظران از تقلب گسترده هواداران يانكوويچ در انتخابات خبر دادند. نتايج نظرسنجي‌ها در شعب راي‌گيري نشان مي‌داد كه مردم در استان هاي مركزي و غربي به يوشچنكو راي داده‌اند و او 11 درصد از حريف خود جلو است. اما دولت اعلام كرد كه يانكوويچ با 3درصد اختلاف برنده انتخابات شده است.

پس از 13روز اعتراض‌هاي مردمي گسترده در كيف و ديگر شهرهاي اوكراين كه به "انقلاب نارنجي" مشهور شد، (هواداران يوشچنكو به نشانه اتحاد، باراني‌هاي نارنجي مي‌پوشيدند)، دادگاه عالي اوكراين نتايج انتخابات را باطل اعلام كرد. 26 دسامبر مردم اوكراين براي سومين بار در راي‌گيري شركت كردند. يوشچنكو اعلام كرد كه مخالفان بيش از 60درصد آرا را از آن خود كرده‌اند. نتايج راي‌گيري البته از پيروزي انقلاب نارنجي با اختلاف 8درصد در انتخابات خبر داد. انقلاب نارنجي با كسب 52درصد آرا پيروز شد.

و بالاخره... رئيس‌جمهور
23ژانويه سال 2005، ساعت 12ظهر به وقت محلي، ويكتور يوشچنكو، مقابل دوربين‌هاي ده‌ها خبرنگار داخلي و خارجي، به عنوان رئيس‌جمهور اوكراين در پارلمان سوگند ياد كرد.

زندگي خصوصي آقاي رئيس‌جمهور
يوشچنكو تاكنون دوبار ازدواج كرده است. همسر دوم او، كاترينا يوشچنكو(چوماچنكو) اوكرايني-آمريكايي، در شيكاگو به دنيا آمده است. وي به عنوان دستيار معاون وزارت امور خارجه آمريكا در امور حقوق بشري و اقدامات بشر دوستانه چندين سال به كار مشغول بوده است. مخالفان يوشچنكو از اينكه هنوز همسرش شهروند ايالات متحده محسوب مي‌شود او را مورد انتقاد قرار داده اند. در جريان رقابت‌هاي انتخاباتي، مخالفان، كاترينا را به عنوان يك كارمند دولت آمريكا يا حتي مامور سيا به اعمال نفوذ ايالات متحده در تصميمات شوهرش متهم كردند. يك روزنامه نگار روس، ميخائيل ليونتيف، كاترينا را متهم كرد كه در حال رهبري يك پروژه آمريكايي با هدف به قدرت رساندن يوشچنكو است. در ژانويه سال 2002، وي در دادگاه به اتهام افترا مجرم شناخته شد. در سال 2003 تلويزيون دولتي اوكراين به تكرار ادعاهاي روزنامه‌نگار روس پرداخت، اما كاترينا يوشچنكو عليه آنها به اتهام افترا اقامه دعوي كرد و دوباره در دادگاه پيروز شد.
يوشچنكو 5فرزند دارد: 3دختر و 2پسر.