آفتابنیوز :
آفتاب- سرویس بینالملل: نفوذ ایران در عراق رو به گسترش است. بعد از درگیری ماه گذشته نیروهای عراقی با مبارزان شیعه در بصره، پیمان آتشبس درون عراق امضا نشد. در عوض به کمک یکی از فرماندهان نظامی ایران، در این آتشبس با ایران هم مذاکره شد.
در حال حاضر آرامشی پراضطراب بر بصره حاکم شده است و نیروهای ارتش و پلیس عراق در سرتاسر شهر پخش هستند. با وجود نقش ایران در فرونشاندن خشونت، تهران همچنان مثل سابق تحت انتقاد قرار دارد. یک مقام ارشد عراقی ادعا میکند که کنسولگری ایران در بصره، «مرکزی برای نیروهای اطلاعاتی ایران است که تحت پوشش قانونی گرد هم آمدهاند»!
مقامات ارتش آمریکا هم هنوز ایران را متهم میسازند که به گروههای نظامی شیعه، مثل گروه مقتدی صدر کمک میکند.
«محمدرضا باغبان» در خط مقدم این اتهامات قرار دارد. او سرکنسول ایران در بصره است و او را دارای نقشی مهم و تأثیرگذار میدانند. او وقتی در صدر اخبار قرار گرفت که سپاه پاسداران 11 ملوان انگلیسی را سال گذشته دستگیر کرد. با وجود شغل سختی که او دارد، حس طنز خوبش را حفظ کرده است. او در این مصاحبه با «بابک دهقانپیشه» از نیوزویک، اتهام دخالت ایران در عراق را رد میکند. این مصاحبه در کنسولگری ایران در بصره انجام شده است.
دسامبر گذشته بود که نیروهای انگلیسی از بصره خارج شدند. آیا اوضاع امنیتی بهتر شده است؟ در این مدت فراز و نشیبهای زیادی وجود داشته است. وقتی انگلیسیها این جا بودند اوضاع ایدهآل نبود. اشغالگران به دلیل جهلشان و ندانستن سنتهای اجتماعی، مشکلات بسیاری برای مردم پدید آورده بودند.
آیا عملیات امنیتی اخیر دولت عراق به بهبود اوضاع کمک کرد؟ وضعیت امنیتی بهبود قابل توجهی پیدا کرده است. از ناامنی و آدمربایی کاسته شده است. دلیلش هم افزایش نیروهای امنیتی در شهر است. اما اگر مشکل بیکاری و سایر مسائل اقتصادی حل نشود بیثباتیها بیشتر خواهد شد.
در آخرین دور خشونت، آیا درگیریها در اطراف شما هم جریان داشت؟ نه، درگیریها بیشتر در مرکز و غرب بصره بود. این دور و بر درگیریها خیلی زیاد نبود. حقیقت این است که بعد از رفتن انگلیسیها اوضاع آرامتر شد. وقتی آنها بودند مبارزان برای شلیک خمپاره و موشک بهانه داشتند. بعضی وقتها در مسیرشان بمب کار میگذاشتند.
آیا به شما هم حمله شد؟ بله.
آیا شده که شخصی تعمداً شما را هدف قرار داده باشد؟ عراقیها نتیجه تحقیقاتشان را به ما نگفتهاند. اما ما مثل انگلیسیها و در حد آنها در خطر نبودیم.
آیا با نمایندگان آمریکا و انگلیس در بصره در تماس هستید؟ با آمریکاییها هیچ تماسی نداریم. انگلیسیها و آمریکاییها 200 کیلومتر دورتر از اینجا مستقر شدهاند (و با خنده ادامه میدهد: ) در فرودگاه! آنها هیچ تماسی با جامعه عراق ندارند، مگر در موقعیتهای خاص، برعکس ما که بین مردم زندگی میکنیم و تماس بسیاری با آنها داریم. با انگلیسیها هم تماس بسیار کمی داریم. کنسولگریشان خیلی فعال نیست.
آیا آزادانه در شهر تردد میکنید؟ کاملاً آزاد که نه، ولی مشکلات خاص انگلیسیها را هم نداریم که مجبور بودند با ستونی از خودروهای مسلح حرکت کنند. البته ما هم نمیتوانیم در خیابان قدم بزنیم.
گفته میشود آتشبسی که نبرد اخیر در بصره را به پایان رساند در ایران و با حضور سیاستمداران عراقی، نمایندگان مقتدی صدر و سردار «قاسم سلیمانی»، فرمانده سپاه قدس امضا شده است. آیا شما هم در آن نقش داشتید؟ ما هیچ ارتباطی نداشتیم چون مذاکرات بیرون از بصره انجام شد. سفارت ایران اوضاع را دنبال میکرد. یک سو دولت عراق بود که مذاکرات را در بغداد انجام میداد و سوی دیگر طرفداران صدر بودند که به هر حال خارج از بصره مذاکره میکردند.
اوضاع در نزدیکی مرز عراق با ایران چطور است؟ پروتکلهای مرزی بسیاری بین دو کشور داریم. گروهی از وزارت امور خارجه آمدند تا درباره این موضوع بحث کنند ولی هیچ کدام از ایدههایشان هنوز عملی نشده است. ارتباطاتی وجود دارد ولی نه در آن حدی که باید باشد. مشکل این جاست که این مرز بسیار گسترده است.
در مرزهای دریایی هم مشکلاتی با ماهیگیران و قاچاقچیان وجود دارد. در مرزهای خشکی هم اوضاع همان طور است. قاچاقچیان حضور دارند، قبایل هستند، در هر دو طرف مشکلات زیادی هست که باید تحت نظر قرار گیرد.
چه چیزی بین دو کشور قاچاق میشود؟ بعضی قاچاقها جنبه تجاری دارد، مثلا محصولات ویدیویی در عراق ارزانتر هستند و آنها را به ایران قاچاق میکنند. در همین حین بعضی چیزها هم در ایران هستند که ارزانتر از عراق هستند و آنها را به عراق قاچاق میکنند.
وقتی بنزین در ایران ارزانتر بود و قبل از زمان سهمیهبندی، آن را مرتباً به عراق قاچاق میکردند. بنزن، نفت سفید، گازوییل – ما هنوز هم میبینیم که گازوییل را به عراق قاچاق میکنند.
قاچاق مواد مخدر هم هست. بعد از آمدن اشغالگران در عراق، مصرف مواد مخدر فراگیر شد. در زمان صدام بسیار سخت با این مواد برخورد میشد و داشتن تنها یک گرم هم تحمل نمیشد. هیچ مسیر قاچاقی از عراق نمیگذشت.
اما آرام آرام، عراق در حال تبدیل شدن به مسیری برای قاچاق مواد مخدر به اروپا است. این مشکل را میتوان به سایر مشکلات عراق بعد از سقوط رژیم قبلی اضافه نمود. همچنین قاچاق اسلحه هم صورت میگیرد. این هم به دلیل وضعیت عراق است، تمام تسلیحات و تجهیزات ارتش عراق غارت شد و به دست مردم افتاد، که این به دلیل نبود برنامهریزی در زمان «پل برمر»، سرپرست سابق آمریکا در عراق بود. میزان این سلاحها هم کم نیست.
مقامات ارتش آمریکا مرتباً شما را به تسلیح گروههای مبارز در بصره متهم میسازند. واقعیت این است که آمریکاییها میخواهند مشکلاتشان را گردن دیگران بیندازند. آنها زیاد حرف میزنند ولی نتوانستهاند مستنداتی در این زمینه ارائه دهند. دلیلش هم این است که آمریکاییها هنوز نمیتوانند جواب بدهند که تجهیزات ارتش عراق کجا رفته است.
اگر بتوانند پاسخ این پرسش را بدهند آنگاه میتوانند درباره این حرف بزنند که اسلحه از ایران قاچاق میشود یا از جای دیگر. تجهیزات ارتش سابق کجاست؟ چه اتفاقی برایش افتاده؟ ارتش عراق پنجمین ارتش بزرگ دنیا بود و بسیار قدرتمند بود. آنها هشت سال با ما جنگیدند، بعد به کویت حمله بردند و با شورشهای داخلی گوناگونی هم مواجه شدند. این سلاحها حالا در دستان گروههایی است که به آمریکاییها حمله میبرند و بین غیرنظامیان عراقی انفجار ایجاد میکنند. آمریکاییها نمیخواهند بپذیرند که کشوری بزرگ مثل عراق مشکلات بزرگی هم دارد.
مقامات آمریکایی ایران را متهم میکنند که به نظامیانی که از درگیریهای اخیر در بصره فرار کردند، پناه دادهاند.
دو کشور برای مدتی طولانی با هم رابطه داشتهاند. در تابستان سال گذشته، 1200 نفر در هر روز درخواست ویزا برای عراق دادند که بیشتر برای زیارت و دیدار خانوادهها بود، چرا که خانوادههایی هستند که در دو طرف مرز ساکنند و میخواهند با هم دیدار کنند.
در دولتآباد در جنوب تهران، کل جمعیت عراقی است. بستگانشان هم این جا هستند. دربارهاش چه کار میتوانستیم بکنیم؟ روابط تاریخی بین دو کشور هست، و این چیزی نیست که در سه، چهار یا ده سال گذشته ناگهان سر بر آورده باشد.
صدام نتوانست این ارتباطات را از بین ببرد و آمریکاییها هم که خیلی کمتر در این امر موفق بودند. این روابط چیزی نیست که آمریکاییها بتوانند از آن سر در بیاورند.
آمریکاییها به ما حمله میبرند و میگویند که گروهها از مرز رد میشوند تا تمرین ببینند و از این حرفها. چنین چیزی نیست. آمریکاییها نمیخواهند بپذیرند که مردم این جا با آنها مخالفند.
بعضیها از نظر سیاسی با آنها مخالفت میکنند و بعضی دیگر مثل سید مقتدی صدر به شکلی نظامی در مقابلشان مقاومت میکنند. مقاومت بین سنیها، شیعهها و حتی کردها هم وجود دارد. آمریکاییها مجبورند این را بپذیرند که نمیتوانند.
در جنوب بین ایران و عراق چه گونه روابط تجاری وجود دارد؟ ما اکثراً مواد غذایی صادر میکنیم – لبنیات، سبزیجات، میوه. همچنین کالاهای صنعتی. از سوی دیگر انتقال برق از خوزستان به بصره هم وجود دارد. شبکه برق عراق مشکل دارد و به همین دلیل نمیتواند در حداکثر ظرفیت کار کند.
آیا کمک بسیاری به بازسازی عراق کردهاید؟ یک مشکل بزرگ برای بازسازی بصره وجود دارد که کمبود برنامه فراگیر بازسازی است. تا وقتی که برنامهای جور نشده، نه فقط ایران که هیچ کشور دیگری نمیتواند به عراق کمک کند. آنها الان که نمیدانند چه باید انجام دهند. میگویند که میخواهند یک پل خاص یا چیز دیگری را تعمیر کنند ولی همیشه از مرحله حرف زدن فراتر نمیروند. هیچ شرکت خارجی حاضر نیست به عراق بیاید و 100 میلیون دلار سرمایهگذاری کند تا یک میلیون دلار سود کند.
با تمام احزاب سیاسی بصره ارتباط دارید؟ با تمام احزاب مهم، بله.
ستیز سیاسی بیشتر بین احزاب وجود دارد یا ستیز اقتصادی؟ کشمکشها سیاسی است و ستیزها برای به دست آوردن قدرت است. در این شکی نیست. البته همه اینها در نهایت به این برمیگردد که حضور اشغالگران خشونت را تولید میکند.
فکر میکنید که انتخابات استانی، که امسال قرار است برگزار شود با خشونت توأم خواهد بود؟ فکر نمیکنم آن قدرها که قبلاً دیدهایم بد باشد.
تعجب نمیکنید که گروههای مختلف شیعه علیه هم میجنگند؟ اگر این جامعه را بشناسید برخی از این حقیقت برایتان شگفتآور نخواهد بود. جامعه عراق بیشتر قبیلهای است. در چنین جامعهای دشمنیها وجود دارد و بعضی وقتها مباحثهها تبدیل به رویاروییهای مسلحانه میشود.
برخی از آن برمیگردد به تفاوتهای مهم و جدی بین ... (مکث میکند) خب طرفداران صدر وضعیت را یک جور میبینند و طرفداران مجلس اعلا هم دیدگاههای خود را دارند.
بخشی از آن برمیگردد به نحوه تعامل رژیم گذشته با مردم و این که چطور خشونت را به جامعه تزریق میکرد. جامعهای دارید که در جنگ و کشمکش و رویارویی با دشمنان پرورش داده شده است، جایی که استفاده از قدرت و زور تشویق میشود. همین است که خشونت افزایش مییابد.
شما به جریان صدر نزدیکترید یا به مجلس اعلا؟ جمهوری اسلامی در کل با همه جناحها رابطه دارد، با سنیها، شیعیان، کردها، عربها. برای ما حقیقتاً فرق زیادی ندارد که چه گروهی به سر کار بیاید. مهم این است که هر که قدرت را در دست بگیرد بتواند مشکلات داخلی این کشور را حل کند.
لطفا در انتخاب عکس دقت لازم را انجام دهيد تا دست سودجويان و فرصت طلبان هميشه بسته بماند.