سبک زندگی سالم؛ گام نخست در مسیر پیشگیری از سرطان

پیشگیری یا همان خودمراقبتی شامل راهکار‌هایی است که کمک می‌کند تا سلامت شخص حفظ شده و با افزایش کیفیت زندگی از بیماری پیشگیری می‌کند، پیشگیری بهتر از درمان است و همین جمله ساده مهم‌ترین راه برای حفظ سلامت است، این مسئله به اندازه‌ای اهمیت دارد که کتاب‌های مختلفی درباره آن نوشته شده است.

بر اساس اعلام پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، طبق آمار‌ها نیمی از موارد نرخ مرگ و میر قبل از ۷۰ سال است، یعنی افراد بدون توجه به اهمیت خودمراقبتی دچار مرگ زودرس می‌شوند، این در حالی است که این آمار در کشور‌های پیشرفته حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد است.

پیشگیری از مرگ زودرس از شاخص‌های مهم سلامت هر کشور است و تمام کشور‌های دنیا تلاش می‌کنند که نرخ مرگ و میر‌های زودرس خود را کاهش دهند و این مهم امکان‌پذیر نیست جز با اجرای صحیح اصول خودمراقبتی.

خود مراقبتی مساوی با کاهش ۵۰ درصدی هزینه درمان و مراجعه به پزشک

از طرف دیگر به گفته متخصصان حوزه سلامت با خود مراقبتی می‌توان حداقل ۵۰ درصد هزینه‌های درمان و مراجعات پزشکی را کاهش داد.

خودمراقبتی به موارد مختلفی تقسیم بندی می‌شود که از جمله آن می‌توان به سبک زندگی سالم اشاره کرد.

سبک زندگی سالم یعنی داشتن رژیم غذایی مناسب و اجتناب از کم‌تحرکی.

پرهیز از مصرف دخانیات، مشروبات الکلی و سوء مصرف مواد، رعایت بهداشت فردی و پرهیز از روابط جنسی ناسالم، رعایت نکات ایمنی حین رانندگی و در محیط کار، حفظ سلامت روان و در نهایت شرکت در برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام بیماری‌های مزمن، صعب‌العلاج و سرطان‌ها.

سیگار رتبه اول خطر ابتلا به سرطان را دارد

پیشگیری از سرطان با توجه به دواصل همراه است، نکته اول پیشگیری از عوامل خطر است و دوم شرکت در برنامه‌های غربالگری برای تشخیص زودهنگام سرطان است.

در معرفی عوامل خطر سیگار رتبه اول را دارد م مهمترین عامل به حساب می‌آید.

مصرف دخانیات دلیل اصلی ابتلا به ۳۵ درصد از سرطان‌ها مخصوصا سرطان ریه است بنابراین افراد سیگاری تا سن ۵۰ سال یا بیشتر که استعمال طولانی‌تری دارند لازم است از نظر سرطان ریه تحت غربالگری قرار گیرند.

از آنجائیکه سیگار، قلیان و مواد مخدر عامل انواع سرطان‌هاست، بهتر است که حواسمان باشد و دور آنها را خط بکشیم.

چاقی شکمی، تهدیدی برای ابتلا به سرطان

رتبه دوم در عوامل ابتلا به سرطان به چاقی و اضافه وزن برمی‌گردد که از میان آن چاقی شکمی می‌تواند خطر انواع سرطان‌ها از قبیل سینه، سرطان پروستات و سرطان‌های گوارشی را افزایش دهد.

متخصصان می‌گویند حداکثر دور کمر برای زنان باید ۹۰ سانت باشد و در مردان از ۱۰۰ سانتی‌متر بیشتر نشود.

توده شاخص بدنی که به آن BMI می‌گویند نیز باید کمتر از ۲۵ باشد بنابراین مهم است که مراقب وزنمان باشیم.

ضرورت واکسیناسیون و پرهیز از رفتار‌های پر خطر جنسی

سومین عامل خطر ابتلا به سرطان وجود برخی عفونت‌هاست مثل زگیل تناسلی و عفونت هلیکوباکتر معده است که به ترتیب عامل اصلی سرطان گردن و رحم سرطان معده است.

عفونت زگیل تناسلی با واکسیناسیون و پرهیز از رفتار‌های پر خطر جنسی کاملا قابل پیشگیری است.

درباره عفونت هلیکوباکتر هم توصیه این است که همه افراد حداقل یکبار از نظر ابتلا به این عفونت بررسی و در صورت نیاز درمان شوند.

عامل اصلی خطر ابتلا به سرطان بی‌تحرکی

تشخیص و درمان زودهنگام خصوصا در سنین پایین می‌تواند تا حد زیادی از ابتلا به سرطان معده جلوگیری کند.

عامل اصلی خطر ابتلا به سرطان بی‌تحرکی و نداشتن فعالیت ورزشی است.

 با صنعتی شدن جوامع و گسترش زندگی ماشینی یکی از مشکلات امروز مردم دنیا بی‌تحرکی است و این مشکل از عوامل مهم بیماری قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون و سرطان خصوصا در افراد جوان‌تر محسوب می‌شود.

توصیه این است که سه بار در هفته و حداقل ۳۰ تا ۵۰ دقیقه برنامه ورزشی منظم داشته باشید و اگر زمان کافی برای ورزش را هم ندارید فعالیت‌های روزمره خود را اصلاح کنید، مثلا پیاده‌روی را تندتر کرده، دوچرخه سواری را جایگزین استفاده از ماشین کنید و بالا رفتن از پله به جای آسانسور هم می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

یادتان باشد یکی از عوامل شادی این است که ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید.

سابقه ابتلا به سرطان را جدی بگیرید

بر اساس اعلام مرکز تحقیقات سرطان تا ۲۰ درصد مبتلایان به برخی سرطان‌ها، زمینه ارثی دارند و خانواده فرد مبتلا بهتر است در برنامه‌های غربالگری شرکت کنند؛ بنابراین سابقه ابتلا به سرطان را جدی باید گرفت.

مصرف زیاد نمک و غذای ناسالم مثل گوشت‌های فرآوری شده، چربی‌های ترانس، نیترات‌های غذایی، شیرین کننده‌های مصنوعی هم از موارد دیگری هستند که باید مراقبت کنیم.

غربالگری یکی از راه‌های جلوگیری از سرطان است.

لازم است بدانید بیش از نیمی از سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند.

بیشتر سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند

آمار‌ها نشان داده است می‌توان با غربالگری از سرطان گردن رحم تا ۱۰۰ درصد، سرطان پوست تا ۹۵ درصد، سرطان ریه تا ۸۵ درصد و سرطان روده بزرگ تا ۵۵ درصد پیشگیری کرد.

ضمن اینکه این سرطان‌ها در بیشتر موارد قابل پیشگیری هستند.

غربالگری انجام بررسی هاست که بیش از بروز علامت بیماری آن را تشخیص می‌دهد و از این رو شرایط را برای درمان به موقع فراهم می‌کند بنابراین با انجام غربالگری بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج در مراحل ابتدایی شناسایی می‌شوند و روند درمان راحت‌تر و سریع‌تر پیش می‌رود.

رایج‌ترین برنامه‌های غربالگری در دنیا مربوط به دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، سلامت روان و سرطان‌های روده بزرگ، معده، کبد، سینه، ریه، گردن رحم و پروستات است.

سرطان روده بزرگ تا ۱۰ سال قبل از ابتلا قابل پیشگیری است

از میان برنامه‌های غربالگری سرطان موفق‌ترین آن مربوط به سرطان روده بزرگ است که تا ۱۰ سال قبل از ابتلا به سرطان امکان تشخیص و درمان ضایعات پیش سرطانی وجود دارد.

در بسیاری از کشور‌های دنیا در سه دهه گذشته برنامه‌های غربالگری به صورت جدی در حال انجام است، خیلی از مردم این کشور‌ها از آن استقبال می‌کنند که حاصل آن جلوگیری از مرگ و میر‌های ناشی از سرطان و کاهش هزینه‌های درمان است.

باید بدانید هر مشکلی راه حلی دارد و کلید داشتن سلامتی و زندگی خوب پرهیز از عوامل خطر و شرکت در برنامه‌های غربالگری است.

شما می‌توانید علاوه بر شرکت در طرح‌های غربالگری با معرفی این طرح به دیگران به ترویج فرهنگ خود مراقبتی در کشور کمک کنید.

سرطان روده بزرگ سومین سرطان شایع و عامل مرگ ناشی از سرطان دردنیا است.

طبق آمار از هر ۲۰ نفر یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند.

مسئله این است که سرطان روده تا مراحل پیشرفته علامت و نشانه خاصی بروز نمی‌دهد، اما یک سری نشانه‌ها وجود دارد که خبر از احتمال این بیماری را می‌دهد.

در صورت مشاهده آنها لازم است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنیم.

نشانه‌های هشدار دهنده سرطان روده

برای این نوع از سرطان شش نشانه هشدار دهنده وجود دارد که اولین و مهم‌ترین آن دیدن خون در مدفوع است.

اگر مدفوع شما سیاه رنگ است و یا اگر در مدفوع خون روشن می‌بینید نیاز است که برای بررسی دستگاه گوارش اقدام کنید.

البته ممکن است این علامت مربوط به بیماری‌های خوش خیمی دیگری باشد و لزوما نشانه ابتلا به سرطان نیست.

نشانه دوم تغییر محسوس در اجابت مزاج است.

اگر با مواردی مثل یبوست، اسهال و یا کاهش قطر مدفوع به مدت چندهفته رو به رو هستید و می‌دانید این موارد به دلیل عفونت‌های گوارشی، تغییر اخیر در رژیم غذایی و یا کاهش مصرف فیبر و مایعات نیست، بهتر است برای بررسی بیشتر اقدام کنید.

سومین نشانه کم خونی است، از آنجاییکه این بیماری موجب خونریزی‌های نامرئی می‌شود می‌تواند باعث کم خونی شده یا آهن بدن را کاهش دهد و در ادامه منجر به کم خونی شود.

اگر علامت‌هایی مثل سرگیجه، خستگی زودرس و تنگی نفس دارید بهتر است با مراجعه به پزشک این موضوع را پیگیری کنید.

هر مقدار از کم خونی در زنان مسن و آقایان مهم است.

ولی در زنان جوان تنها در موارد شدید و غیرقابل توجیه دردستگاه گوارش بررسی بیشتر لازم است.

نشانه بعدی بی اشتهایی است که خصوصا در موارد پیشرفته در سرطان دیده می‌شود.

پنجمین نشانه هشدار دهنده سرطان روده بزرگ کاهش وزن ناخواسته است.

این موضوع ناشی از کاهش اشتها و اسهال ناشی از سرطان روده بزرگ است.

کاهش وزن بیش از پنج کیلوگرم ظرف مدت سه ماه و به صورت ناخواسته نشانه مهمی است و لازم است در اینصورت به پزشک مراجعه کرد.

ششمین نشانه درد‌های شکمی است.

ضمن اینکه سندرم روده تحریک‌پذیر هم دیده می‌شود، اما این موضوع می‌تواند نشانه ابتدایی ابتلا به سرطان روده باشد.

باید این نشانه را جدی بگیرید، چون با اقدام مناسب و تشخیص زودرس هنگام ابتلا، روند درمان را کوتاه و با موفقیت به پابان برسانید و هزینه‌های درمان سرطان را کاهش داده و در نهایت طول عمری طبیعی داشته باشید.

سرطان روده؛ موفق‌ترین برنامه‌های غربالگری

نشانه‌هایی که به آن اشاره شد مهم هستند، اما ضایعات پیش‌سرطانی که به آن اشاره شد در بیشتر موارد بدون علامت هستند و تنها راه تشخیص غربالگری است.

غربالگری نه تنها سرطان روده را در مراحل ابتدایی مشخص می‌کند بلکه با تشخیص ضایعات پیش‌سرطانی می‌تواند تا ۱۰ سال پیش از ابتلا پیشگیری کند.

موفق‌ترین برنامه‌های غربالگری سرطان در دنیا مربوط به سرطان روده است که تا ۵۰ درصد از خطر ابتلا به این سرطان را کاهش داده است.

در افراد بدون علامت غربالگری سرطان روده بزرگ بین دو گروه ضرورت دارد.

دسته اول افرادی هستند که در خانواده درجه یک و یا درجه دوم و یا سابقه ابتلا به سرطان یا پلیپ روده دارند.

این افراد در سنین پایین‌تر و یا به صورت فقدان علامت‌های بالینی لازم است پزشک خود را در جریان بگذارند و از نظر گوارشی تحت بررسی بیشتر قرار بگیرند.

گروه دوم تمامی افراد ۴۵ تا ۷۵ سال هستند که بدون هیچ زمینه یا نشانه‌ای به دلیل سن مستعد ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند و لازم است در برنامه‌های غربالگری شرکت کنند.

بررسی این افراد بسیار راحت است و با ساده‌ترین آزمایش مدفوع شدنی است.

این آزمایش که باید به صورت سالانه انجام شود، خون مخفی را در مدفوع بررسی می‌کند و می‌توانید با مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی و یا آزمایشگاه‌ها آن را به راحتی انجام دهید؛ بنابراین باید غربالگری سرطان روده را جدی بگیرد و با مراجعه به مراکز درمانی غربالگری خود را از نظر ابتلا به سرطان و ضایعات پیش‌سرطانی روده بزرگ و خطر سنجی پایش کنیم.