اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز دوشنبه ۱۴ مهرماه در نشست خبری هفتگی خود پاسخگوی سؤالات خبرنگاران و روزنامهنگاران شد.
بقائی در ابتدا درباره نسلکشی در فلسطین گفت: علیرغم ادعاها درباره برقراری صلح مطرحشده، کماکان فلسطینیهای بیگناه در معرض کشتار هم از طریق بمب و هم بهدلیل قحطی تحمیلی هستند. بر اساس آمار دو سال گذشته قریب ۸۰ هزار انسان بیگناه کشته شدند و دو برابر این تعداد مجروح شدند. متأسفانه شاهدیم شورای امنیت بهدلیل حمایت همهجانبه آمریکا از هرگونه اقدام برای توقف نسلکشی درمانده است. بازداشت نزدیک به ۵۰۰ نفر از فعالان کاروان پایداری خودش بهعنوان اقدام تروریستی و جنایت جنگی برای اطمینان از استمرار نسلکشی ادامهدار است.
۳ کشور اروپایی ثابت کردند دیپلماسی با آنان ثمربخش نیست
وی در خصوص فعال شدن اسنپبک و خواسته اروپاییها برای مذاکره گفت: رویکرد سه کشور اروپایی بهویژه در سه ماه گذشته غیرمسئولانه و مخرب بوده است. آنان عملاً از سازوکار حل اختلاف، برای تحمیل خواسته آمریکا سوءاستفاده کردند. هر سه شرط اروپاییها شروط غیرمنطقی بود، با وجود این تصمیم گرفتیم با آژانس وارد گفتوگو شویم، تفاهمی که حاصل شد برای شکلدهی سازوکار جدید برای همکاری، مورد رضایت آژانس قرار گرفت، اما بعداً رد کردند، متعاقباً بحثهای دیگری مطرح شد.
شروط ۳ کشور اروپایی برای واردشدن به گفتوگو با آمریکا غیرمنطقی بود. آنان نتوانستند خودشان را بهعنوان طرف صاحباراده نشان دهند و بنابراین شرایط دیگر متفاوت خواهد بود. ما معتقدیم مسیر دیپلماسی هیچگاه بسته نمیشود و هرگاه تشخیص دهیم دیپلماسی ثمربخش است از استفاده از آن تردید نداریم، اما سه کشور اروپایی ثابت کردند دیپلماسی با آنان ثمربخش نیست.
اقدام ۳ کشور اروپایی هیچ تعهدی را بر دولتها ندارد
بقائی در پاسخ به تسنیم در خصوص دیدار عراقچی با گوترش و دلایل ایران برای غیرقانونی بودن بازگشت تحریمها گفت: ما نشست مهمی با دبیرکل داشتیم، گفتوگوهای مهمی انجام شد، یکی از موضوعات اقدام سه کشور اروپایی بود، ما بهتفصیل دلایل خودمان را مطرح کردیم، مضافاً اینکه در نظر داشته باشید قطعنامههایی که بهبهانه موضوع هستهای ایران تصویب شد عموماً با اجماع بود و شرایط را با امروز مقایسه کنید، حداقل دو عضو دائم شورای امنیت مخالفت کردند و نشان میدهد که اجماع وجود ندارد.
ما قائل نیستیم تصمیمی در شورای امنیت صورت گرفته است، اتفاقی که افتاد اقدام ۳ کشور اروپایی برای بازگرداندن قطعنامههای تحریمی بود، ما این موضوع را به دبیرکل متذکر شدیم. اعتقاد داریم قطعنامههای شورای امنیت در موعد مقرر ۲۶ مهر خاتمه مییابد. کاری که ۳ کشور اروپایی انجام دادند از لحاظ قانونی ایراد جدی دارد و از حیث حقوقی هم باعث آشفتگی شده است.
مشخص نیست که چهچیزی بازگردانده شده است، بهنظر میرسد اقدام آنان صرفاً نوعی اقدام از روی لجاجت، بر اساس درخواست آمریکا و بدون در نظر گرفتن مصالح کشورهای اروپایی بود. ما معتقدیم اقدام دبیرخانه سازمان ملل هیچ وجاهت قانونی ندارد. موضع ایران مورد حمایت چین و روسیه هم هست، آنان خیلی صریح غیرقانونی بودن اقدام را گوشزد کردند. ما اعتراض خودمان را اعلام کردیم و معتقدیم اقدام ۳ کشور اروپایی هیچ تعهدی را بر دولتها ندارد و انتظار داریم کشورها از تبعیت از این اقدام ۳ کشور اروپایی خودداری کنند.
آژانس باید اقدام رژیم و آمریکا در حمله به تأسیسات هستهای ایران را محکوم میکرد
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به اظهارات گروسی گفت: حتماً مقصر غیرقانونی بودن حملات علیه ایران را رژیم صهیونیستی و آمریکا میدانیم، اما گزارش آژانس و سوءاستفاده ۳ کشور اروپایی برای صدور قطعنامه علیه ایران بهانهای را برای سوءاستفاده آمریکا و رژیم صهیونیستی فراهم کرد. آژانس هیچ گزارشی درباره انحراف ایران بیان نکرده، این گزاره دقیق است، آژانس به همین دلیل باید اقدام رژیم و آمریکا در حمله به تأسیسات هستهای ایران را محکوم میکرد. طبق قطعنامههای آژانس هرگونه تعرض به تأسیسات صلحآمیز هستهای ممنوع است، انتظار ما همیشه این بوده است آژانس از هرگونه شائبهها پرهیز کند و به وظایف حقوقی خودش بپردازد.
فعلاً برنامهای برای مذاکره نداریم
بقائی در خصوص برنامه برای گفتوگو با اروپا گفت: فعلاً برنامهای برای مذاکره نداریم. ما متمرکز بر بررسی آثار و تبعات اقدام ۳ کشور اروپایی و آمریکا هستیم، طبیعی است دیپلماسی بهمفهوم ادامه رایزنیها ادامه داشته باشد.
آمریکا یک طرف قانونشکن است
وی در واکنش به ادعاهای وزیر خارجه آمریکا علیه ایران گفت: در مورد اظهارنظر آنان و افتخار به عمل مجرمانه، هربار گفتن این اظهارات بار حقوقی را برای آمریکا سنگینتر میکند، این برای ملت ایران ثابت میکند آمریکا یک طرف قانونشکن است، تکرار این گزاره؛ "برنامه هستهای ایران را عقب انداختیم. " هیچ تردیدی در اقدام غیرقانونی آنان ایجاد نمیکند.
شکایت از اروپاییها
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره شکایت از اروپاییها گفت: اقدام ۳ کشور اروپایی نهتنها از نظر ما، بلکه از نظر ۶ عضو شورای امنیت ناموجه بود. ۶ عضو در دو نوبت از خواست اروپاییها حمایت نکردند، رئیس شورای امنیت هم بهعنوان اولین طرفی که پیشنویس را ارائه کرد رأی ممتنع داد، کافی است فقط به سابقه عملکرد این ۶ کشور نگاه کنید. ایران تا سال ۲۰۱۹ به توافق برجام پایبند بود و بر اساس یک بند برجام تصمیم به کاهش تعهدات خود در قبال عدماجرای تعهدات آمریکا و خروج از برجام گرفت، منطقاً و قانوناً هیچ یک از چهار طرف صلاحیت توسل به ابراز حل اختلاف نداشتند.
حل موضوعات زندانیان ایران و فرانسه
وی درباره حل موضوعات زندانیان ایران و فرانسه گفت: دو تبعه فرانسوی در ایران دستگیر شدند و اتهامات مشخص دارند. تبعه ایرانی که در فرانسه دستگیر شده است، بازداشتش غیرقانونی بوده و هیچ دلیلی به ما ارائه نشده است، ما حسب وظایف ذاتی پیگیر پرونده خانم اسفندیاری هستیم، حدود ۱۰ روز قبل شخص سفیر با ایشان دیدار داشتند، پرونده ایشان کماکان در مرحله تحقیقات است. ما برای تسهیل کردن وضعیت، موضوع آزادی دو زندانی فرانسوی را مدنظر قرار دادیم، آزادی این دو و آزادی خانم اسفندیاری در مراجع ذیربط در حال پیگیری است و امیدواریم بهزودی این کار انجام شود.
عدمصدور ویزا به اعضای فدراسیون فوتبال ایران از سوی آمریکا
بقائی درباره عدمصدور ویزا به اعضای فدراسیون فوتبال ایران از سوی آمریکا گفت: ما امیدواریم که دولت آمریکا از اعمال غرضورزیهای سیاسی و سیاستزدگی در حوزه ورزش خودداری کند. دولت آمریکا وظایف مشخصی در قبال هیئتهای ورزشی دارد، مراجع ذیربط از طریق فیفا در حال پیگیری موضوع هستند، در ایران، وزارت خارجه از هیچ تلاشی برای تسهیل موضوع فروگذاری نخواهد کرد، در رابطه با هیئت دیپلماتیک ایران هم آمریکا از جایگاه میزبانی سوءاستفاده کرد.
واکنش به اظهارات استاندار اردبیل مبنی بر بستهشدن مراودات تجاری و گردشی با جمهوری آذربایجان
سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به اظهارات استاندار اردبیل مبنی بر بسته شدن مراودات تجاری و گردشی با جمهوری آذربایجان گفت: این موضوع در دست پیگیری است.
موافقتنامههای دوجانبه ما با سایر کشورها پابرجاست
وی درباره همزمانی لازمالاجرا شدن معاهده ایران و روسیه و مسئله اسنپبک گفت: معاهده مشارکت جامع راهبردی ایران و روسیه در دی ماه ۱۴۰۳ توسط رؤسای جمهور دو کشور امضا شد و در ۱۰ مهر لازمالاجرا شد، این یک روند قانونی بود که همزمان با موضوع بازگرداندن قطعنامهها شد.
ایران قطعاً کشور انزواپذیر نیست. سابقه تحریمهای ایران به دهه ۵۰ میلادی برمیگردد، از آن زمان کشور ما درگیر تحریمها بهبهانه ملی شدن صنعت نفت بود. در این ۸۰ سال ایران با اتکا به داراییهای درونی خودش به مسیرش ادامه داده است. موافقتنامههای دوجانبه ما با سایر کشورها پابرجاست. ما با روسیه روابط دیرپا داریم، فارغ از تحولات بینالمللی هر دو کشور مصمم هستند روابط را ادامه دهند.
آغوش وطن همیشه بهروی ایرانیان باز است
وی درباره تفاهم ایران و آمریکا برای استرداد ایرانیان به کشور گفت: من موافق لفظ استرداد نیستم، در این مورد آنچه اتفاق افتاد برخورد تبعیضآمیز آمریکا با ایرانیان بود و بهبهانههای مختلف از ایرانیان خواسته شد از آمریکا خارج شوند. ما بهعنوان دولت ایران استقبال کردیم که هرموقع هموطنان خواهان بازگشت باشند به کشور برگردند، ورود ایرانیها به کشور خودشان آزاد است، برخوردهایی با ایرانیان شد که نقض قوانین بینالمللی است، این افراد بهدرخواست خودشان خواستند که به ایران بازگردند، فعلاً ۵۳ نفر بازگشتند، ما گفتیم که رفتار دولت آمریکا با این اتباع ایرانی ناشایست بوده است، آغوش وطن همیشه بهروی ایرانیان باز است.
آینده سوریه باید بدون مداخلات خارجی شکل گیرد
بقائی درباره روابط ایران و سوریه گفت: موضع ما در خصوص سوریه بعد از تغییر نظام این کشور بارها بیان شده است، تأکید ما بر یکپارچگی سرزمینی و اینکه بتواند سوریه در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی از خودش دفاع کند بیان شده است، همچنین آینده سوریه باید بدون مداخلات خارجی شکل گیرد. ما آماده تعامل با همه کشورهای منطقه هستیم و فکر میکنیم ثبات در سوریه لازمه ثبات در کل منطقه است، برای همین تحولات سوریه را رصد میکنیم، اما این بهعهده حاکمان سوریه است که درباره تعاملات با کشورها عمل کنند.
همراهی ترکیه با بازگشت تحریمها علیه ایران غیرقانونی است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره همراهی ترکیه با بازگشت تحریمها گفت: اقدام ترکیه که در رسانهها اعلام شد، بهنظر ما اقدام غیرضروری و بهنوعی از لحاظ استدلالهای عرضشده غیرقانونی تلقی میشود، زیرا مبناها و پیشفرضهایی که برای اقدام سه کشور اروپایی وجود دارد همه آنان غیرقانونی است. درخواست ما از کشورهای دوست این است که از اثردهی به تصمیمی که غیرقانونی است، خودداری کنند، در عین حال باید تذکر داد که نهادها و شرکتهای نامبردهشده هیچ کدام در ترکیه دارایی نداشتند، سازمان انرژی اتمی هم موضع روشن گرفتند و گفتند هیچ دارایی از این حسابها توقیف نشده است.
غربیها به هیچکدام از پیشنهادات توجهی نکردند
وی در خصوص اظهارات عراقچی درباره پیشنهاد ایران در نیویورک گفت: هیئت ایران از هیچ کوششی برای جلوگیری از تحقق اقدام غیرقانونی ۳ کشور اروپایی دریغ نکرد، ما با ابتکار به نیویورک رفتیم و سه نوبت طرفهای اروپایی پیشنهادات مطرحشده را بهنوعی پذیرفتند، اما ظاهراً نتوانستند طرف آمریکایی را مجاب کنند، این نشان میدهد که صدور بیانیه دولت جدید آمریکا برای بازگرداندن تحریمها مبنا و دستورالعمل طرفهای غربی بوده است، غربیها به هیچکدام از پیشنهادات توجهی نکردند.
در سه نوبت پیشنهاداتی از طرف مقابل برای نشست چندجانبه با حضور آمریکا ارائه شد که ما مخالفتی نداشتیم، با حسننیت پذیرفتیم، اما باز طرفهای مقابل از برگزاری نشست چندجانبه طفره رفتند، هر آنچه معقول و منطقی بود از طرف ایران مطرح شد ولی طرفهای مقابل یا اراده لازم و یا توان لازم برای رسیدن به راهحلی منطقی نداشتند.
ریاست روسیه در شورای امنیت و تأثیر در اجرای تحریمها
وی درباره ریاست روسیه در شورای امنیت و تأثیر در اجرای تحریمها گفت: رایزنی با روسیه کماکان ادامه دارد، نقش روسیه مهم است، زیرا برخی از سازوکارهای مورد ادعای طرفهای غربی در همین ایام باید شکل بگیرد. روسیه در خصوص غیرقانونی بودن اقدام ۳ کشور اروپایی موضع خودش را مطرح کرد و چین هم از اقدام ۳ کشور حمایت نکرد، خیلی از کشورها هم به ما گفتند که بهناچار و بهخاطر فشار ۳ کشور موافقت کردند.
هیچ بازرسی در ایران نیست
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره توافق قاهره با آژانس و آخرین وضعیت بازرسان در ایران گفت: در زمان حاضر هیچ بازرسی در ایران نیست، حداقل ۱۰ روز قبل از نیروگاه بوشهر بازرسی انجام شد، اینکه در آینده چهکار میکنیم باید توسط شورایعالی امنیت ملی تصمیم گرفته شود، اما بدون تردید تفاهم قاهره کارآیی ندارد و قابل اجراشدن نیست.
ایران هیچوقت برای مذاکره التماس نمیکند
بقائی در واکنش به پرسشی نسبت به تفاوتهای اظهارات درباره اتفاقات افتاده در نیویورک گفت: ایران هیچوقت برای مذاکره التماس نمیکند، مذاکره امر دوسویه است که باید درباره منافعش تصمیم گرفته شود. حراست از منافع ملی بهاندازه صیانت از اقتدار ملی مهم است. قبل از اینکه عازم نیویورک شویم پیشنهاداتی از سوی گروسی مطرح شد تا نشستهای مشترکی با حضور نماینده آمریکا برای ممانعت از اقدام طرفها برای بازگشت تحریمها داشته باشیم، برای همین پیشنهاد نشست چندجانبه با حضور آمریکا مطرح شد و ما مخالفتی نکردیم و حسننیت نشان دادیم، اما طرفهای مقابل با روایتهای مختلف آماده نبودند، در این ابتکار و همچنین دو نوبت بعد که برگزاری نشست مطرح شد خودشان از برگزاری طفره رفتند، البته ما نشستهای دوجانبه با اروپاییها داشتیم و این واقعیت ماجراست.
تصمیمگیری درباره فلسطین باید توسط مردم فلسطین و بدون فشار طرفهای مختلف انجام شود
وی در واکنش به مذاکره حماس و رژیم برای بررسی طرح صلح ترامپ گفت: ما بیانیه صریحی منتشر کردیم، موضع ما روشن است، ما از هر ابتکاری که در این مرحله منجر به توقف نسلکشی و فراهم شدن کمک به غزه شود، استقبال میکنیم. از موضع گروههای مقاومت فلسطینی درباره طرحی برای تعیین سرنوست بر اساس حق فلسطینیها باخبریم و نسبت به خطرات و مسائلی جدی که میتواند بهبهانه پیگیری این طرح برای فلسطین و منطقه ایجاد شود نگرانیم. ما همه جهات ذیربط را دعوت میکنیم که با چشمان باز این مسئله را دنبال کنند، تصمیمگیری درباره فلسطین باید توسط مردم فلسطین و بدون فشار طرفهای مختلف انجام شود.
مسائلی که گریبانگیر افغانستان است، نتیجه اقدامات آمریکا است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نشست چهارجانبه ایران، روسیه، پاکستان و چین درباره افغانستان گفت: نشستهای چهارجانبه ایران، روسیه، پاکستان و چین در رابطه با افغانستان سابقه طولانی دارد و فینفسه نشان دغدغهای است که کشورهای همسایه افغانستان نسبت به تحولات دارند، از ابتدا بنای این نشست بر اساس خیرخواهی نسبت به افغانستان و تلاش برای کمک به این کشور بنا نهاده شده است. موضوعات متنوعی در دستورکار است، یکی از موضوعات نگرانی بحث مداخلات خارجی است، قطعاً بحث ایجاد پایگاههای نظامی در افغانستان موضوعی نگرانکننده برای کشورهای منطقه است، ائتلافات در افغانستان پیشتر چیزی جز خرابی و ناامنی نداشت و مسائلی که گریبانگیر افغانستان است نتیجه اقدامات آمریکا است.
حملات رژیم صهیونیستی و عربستان به یمن
وی در واکنش به حملات رژیم صهیونیستی و عربستان به یمن گفت: ما کلاً تأکید داریم که حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی یمن باید توسط همه جهات ذیربط حفظ شود. در خصوص اقدامات رژیم صهیونیستی، نشانگر توسعهطلبی رژیم است، رژیم بهصورت مکرر لبنان را مورد حمله قرار میدهد و هم یمن را مورد هدف قرار میدهد، ما این حملات را قاطعانه محکوم میکنیم.
آمریکا با هرگونه پیشرفت در ایران مخالف است
بقائی درباره دستاوردهای برجام و گرفتن درس از گذشته گفت: در اینکه ما از تجارب گذشته درس بگیریم یک امر قطعی است، ما حتماً بهصورت مستمر روندهایی را که منجر به اتفاقات امروز شد، آسیبشناسی میکنیم، اینکه در درون سامانه حکمرانی آمریکا با چهذهنیتی وارد مذاکرات شدند میتواند موضوع پژوهشها باشد، برای ما عملکرد دولتهای آمریکا ملاک است.
دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ بدون هیچ دلیل موجهی و بهخاطر اینکه صرفاً اقدام دولت قبلی را نمیپسندید از توافق خارج شد، اما از نظر ما، بیشتر، این اقدامات رژیم صهیونیستی بود که منجر به اتفاقات شد، امروز هم شاهد همین هستیم و این یک طنز تلخ است، تنها طرفی که عضو انپیتی نیست و در حال نسلکشی است مدعی این است که ایران بهدنبال سلاح هستهای است، این ثابت شده است که آمریکا با هرگونه پیشرفت در ایران مخالف است و موضوع هستهای هم یکی از بهانههاست تا مردم ایران را تحت فشار قرار دهد.
تفاهم قاهره غیرقابل اجراست
وی درباره روابط با آژانس و مذاکره با غرب گفت: ما عضو انپیتی هستیم و موافقتنامه پادمان داریم، اما در خصوص تفاهم قاهره این تفاهم غیرقابل اجراست، مسئولیت آن مستقیماً بهعهده ۳ کشور اروپایی است که از فردای انعقاد تفاهم تصمیم گرفتند دهانکجی کنند، اینکه در آینده چگونه عمل خواهیم کرد موضوعی است که باید توسط نهادهای بالادستی راجع به تصمیم گرفته شود، در خصوص مذاکره، دیپلماسی امر مستمر است، هرگاه به این جمعبندی برسیم مذاکره تأمینکننده منافع ایران است حتماً اقدام خواهیم کرد.
موضوعات فیمابین ایران و آمریکا بهدلیل سوءمحاسبه طرف مقابل و اصرار بر زیادهخواهی است
سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به گفته نخست وزیر عراق مبنی بر تلاش برای مساعی جمیله بین ایران و آمریکا گفت: ما در این ماههای اخیر مواجه بودیم با تعدادی از کشورها که سعی داشتند از مساعی جمیله برای کمک به حلوفصل موضوعات استفاده کنند، این نشانه دغدغهمندی کشورهای مختلف است، اما مسئله این است که موضوعات فیمابین ایران و آمریکا عمدتاً در همه موارد بهدلیل سوءمحاسبه طرف مقابل و اصرار بر زیادهخواهی است، در مورد مذاکرات اخیر اینکه یک طرف بر انتقال مواد غنیشده ایران اصرار کند؛ "و در مقابل، بازگشت تحریمها را ۶ ماه به تأخیر بیندازیم. " نشانگر اوج سوءمحاسبه نسبت به ایران است.
رژیم صهیونیستی توسط دیوان بینالمللی کیفری متهم به نسلکشی است
وی درباره نظرسنجی واشنگتن پست مبنی بر اینکه یهودیان آمریکایی عملکرد رژیم صهیونیستی را نوعی نسلکشی میدانند، گفت: این نشانه روشنی است که علیرغم همه تلاشهای رژیم برای وارونهسازی، جامعه جهانی متوجه شدت جنایات شده است، رژیم صهیونیستی تنها رژیمی است که توسط دیوان بینالمللی کیفری متهم به نسلکشی است، اعتراضهای بینالمللی نشانگر همین است، افکار عمومی تابوتحمل ادامه جنایات در غزه و فلسطین اشغالی را ندارد، این انتظار میرود که فشار افکار عمومی باعث شود دولتهای غربی در نحوه برخورد با موضوع فلسطین تجدیدنظر کنند و از تداوم مصونیتورزی برای رژیم جلوگیری کنند.
ایران حتماً نسبت به هرگونه تحرکی پاسخ خواهد داد
وی در واکنش به اظهارات سردار گودرزی مبنی بر اینکه برخی کشورهای همسایه اجازه دادند که از مرز هوایی آنان ریزپرنده تردد کند، گفت: ما بهعنوان وزارت خارجه در این موارد بهعنوان کانال دیپلماتیک هر موردی را که از طرف مراجع ذیصلاح نظامی ارجاع شود حتماً پیگیری خواهیم کرد، کشورهای مختلف آگاه هستند که قرار دادن اراضی خود برای حمله به ایران ناقض قواعد است و ایران حتماً نسبت به هرگونه تحرکی پاسخ خواهد داد.