ماليات بر ارزش افزوده و تأثير آن بر تورم
در سال هاي 1378 و 1379 مطالعاتي در وزارت امور اقتصادي و دارايي براساس آمارهاي سال هاي 1375 و 1377 انجام پذيرفته است كه براساس آن مطالعات پيش بيني شده است اثر تورمي ناشي از اجراي ماليات بر ارزش افزوده در سال اول در حدود 5/4 الي 5 درصد خواهد بود.(1)
همچنين براساس نظري ديگر، اگر ماليات بر ارزش افزوده بدون كاهش نرخ هاي ديگر ماليات، به اجرا درآيد، آثار تورمي خواهد داشت. (2)
همان طور كه گفتيم يكي از خصوصيات عمده ماليات بر ارزش افزوده براساس اكثر مطالعات نظري و تجربي در اين خصوص اين است كه در مراحل اوليه اجراي آن باعث افزايش سطح عمومي قيمت ها (تورم) مي شود زيرا در بسياري از موارد،بانك مركزي به منظور جبران اثرات انقباضي ناشي از وضع ماليات، اقدام به اتخاذ سياست پولي انبساطي مي نمايد كه منجر به افزايش سطح عمومي قيمت ها مي شود . (3)
با اين كه براساس تحقيق آلن تيت (Tait) از بين 35 كشوري كه ماليات بر ارزش افزوده را به اجرا درآورده اند تنها شش كشور مواجه با افزايش تورم شده اند ولي اكثر اين كشورها، كشورهاي پيشرفته با سطح اوليه بسيار پايين تورم بوده اند كه امكان اجراي موفقيت آميز اين ماليات را ميسر ساخته است. در حالي كه اكثر آن شش كشوري كه مواجه با افزايش تورم بعد از اجراي ماليات بر ارزش افزوده شده اند، كشورهاي در حال توسعه مثل اندونزي كه در سال 1985 ماليات بر ارزش افزوده را به اجرا درآورد و تورم قبل از اجرا براي اين كشور 4/4 درصد و بعد از اجراي اين ماليات در سال هاي 1986 و 1987 به ترتيب به 1/9 و 3/9 درصد بالغ شد. (4)
براي اجراي ماليات بر ارزش افزوده با تمام محاسني كه اين ماليات از نقطه نظر وسيع بودن پايه ماليات دارد، بهتر است براي كشوري كه مي خواهد اين ماليات را براي اولين بار به اجرا درآورد، در شرايطي اقدام به اين كار كند كه سطح تورم در كشور پايين و كنترل شده باشد زيرا انجام هرگونه اصلاحات اقتصادي جدي، در شرايط تورمي پايين، امكان موفقيت بيشتري خواهد داشت. همچنين همراه با اجراي ماليات بر ارزش افزوده بايد ديگر نرخ هاي مالياتي اصلاح شوند و مديريت حجم پول معمول شود.
پي نوشت ها:
1- علي اكبر عرب مازار، معاون وقت درآمدهاي مالياتي- وزارت امور اقتصادي و دارايي، سخنراني در همايش نقش و جايگاه ماليات بر ارزش افزوده در اقتصاد ايران، ارديبهشت ماه 1380، مندرج در فصلنامه پژوهشنامه اقتصادي، سال اول، شماره اول، تابستان 1380، صفحه 23.
2- جمشيد پژويان، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادي، سال اول، شماره اول، تابستان 1380، صفحه 30.
3- رويا طباطبايي يزدي، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادي، تابستان 1380، صفحه 41.
4- داود دانش جعفري، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادي، تابستان 1380، صفحه 49.
نظر من در مورد اين لايحه جديد آن است كه اين لايحه باعث افزايش تورم د رجامعه تا 5در صد در هر دوره معامله اي مي گردد و كافي است كه يك جنس در دوره چند بار مبادله و بفروش برسد كه در هر بار فروشنده سعي مي كند 5درصد به كا مبلغ اضافه خواهد نمود تا آن مبلغ ماليات و حتي بيشتر آن را كسب نمايد