آفتابنیوز : آفتاب: آبت الله سید محمود علایی طالقانی، 15 اسفند ماه سال 1289 در دهکدهی گلیرد طالقان بدنیا آمد. گلیرد یکی از دهات طالقان است. ایشان اولین فرزند پسر خانواده بود. وقتی به سن پنج سالگی رسید او را به مکتبخانه گلیرد نزد ملا سید تقی اورازانی فرستادند. او در سال اول، خواندن قران را آموخت. وی در سن هفت سالگی سواد خواندن و نوشتن را کامل آموخت. در همان سن همراه خانوادهاش به تهران مهاجرت کرد.
وقتی به سن ده سالگی رسید، بنا به درخواست پدر برای تکمیل علوم دینی به شهر مقدس قم رفت. سید محمود در ابتدا به مدرسه رضویه رفت و سپس وارد مدرسهی فیضیه شد. در سال 1310 پدرش را از دست داد. در همان سال به نجف اشرف رفت و از اساتید معروف بهره برد و پس از شش سال از عالم بزرگ آیتالله اصفهانی اجازهی اجتهاد گرفت و به ایران بازگشت. او به قم رفت و از آیتالله حائری اجازه اجتهاد و از آیتالله مرعشی اجازهی حدیث گرفت.
سپس جلساتی برای عده ای از جوانان تشکیل داد. او در آن سال ها از طرفی به ادامه ی تحصیل پرداخت و از طرفی مشغول آموزش به جوانان شد و برای اولین بار توسط مأموران رضاخان دستگیر و به شش ماه حبس محکوم شد. در سال 1320 بود که کانون اسلام را در خیابان امیریه تشکیل داد و در همین سال مجلهای به نام دانشآموز نیز برای اولین بار از سوی روحانیت انتشار یافت.
آقای طالقانی در سال 1327 رسماً امام جماعت مسجد هدایت شد. بعد از سال 1332، اعضای انجمن اسلامی مهندسان و نمازگزاران، مسجد را بازسازی کردند. از همان سال اول تفسیر قرآن آقای طالقانی در آن مسجد شروع شد: مسجد هدایت علاوه بر جلسه تفسیر و صحبتهای آقای طالقانی، محل دیدار دانشجویان هم بود. آنها به مناسبتهای مختلف در مسجد جمع می شدند و به صحبتهای آقای طالقانی گوش می دادند.
در سال 1338، آقای طالقانی به همراه عده ای از دوستان، به نمایندی از آیتالله بروجردی برای رساندن پیام به ایشان به شخی شلتوت، شخی دانشگاه الازهر و مفتی مصر به آن کشور رفت. هدف از آن سفر، نزدیکی بیشتر با علمای شیعه و اهل تسنن بود. چند سال بعد آقای طالقانی برای شرکت در کنفرانس دیگری به همراه عدهای دیگر به بیتالمقدس مسافرت کرد.
در سال 1340 به همراه مرحوم مهندس مهدی بازرگان و مرحوم دکتر یدالله سحابی در تاسیس نهضت آزادی ایران شرکت کرد.
مرحوم آیت الله طالقانی در مسجد هدایت به همراه شهید مرتضی مطهری به تحلیل مسایل اجتماعی و افشاگری کارهای رژیم میپرداخت. اعلامیههای معروف آیتالله طالقانی معروف به دیکتاتور خون می ریزد در صدها نسخه انتشار یافت و بعدها برایش پروندهای شد که او را به ده سال زندان محکوم کردند.
وی پس از گذشت پنج سال از مدت محکومیت در روز نهم آبان سال 1346 از زندان قصر آزاد شدند. بعد از بسته شدن مسجد هدایت آقای طالقانی به مبارزات مخفی پرداخت و بار دیگر در سال 1349 شور و حال عجیبی به مسجد هدایت داد. سپس او را دستگیر کردند و او را با هواپیما به زاهدان تبعید کردند و به همراه مأموری به زابل رفت.
ایشان در روزهای آخر سال 1356، بدترین دوران زندان خود را گذراند. سپس در هشتم آبانماه سال 1357 آزاد شد.
یکی از مهمترین نظرات آقای طالقانی بعد از انقلاب طرح مسأله شوراها بود. اولین نماز جمعه تهران به امامت ایشان در 5 مرداد ماه در دانشگاه تهران برگزار شد و سپس ایشان به عنوان نمایندهی مردم در مجلس خبرگان انتخاب شد و عاقبت در 19 شهریور سال 1358 از دنیا رفت. وی محبوب ترین سیاستمداران پس از انقلاب بود که مورد تایید و اعتماد مردم و امام (ره) بود. امام از ایشان به عنوان بازوی توانای اسلام یاد کردند. اثر جاودان وی، پرتوی از قرآن، الهام بخش دین پژوهان و مسلمانان مانوس با قرآن است. یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.