پیشنهاد راستی‌آزمایی فرضیه دولت قبل از بازی با سرنوشت اقتصاد كشور
آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: در حالی كه طبق اعلام دولت امروز اولین قسط یارانه نقدی به حساب مردم واریز می‌شود، با وجود اظهارات متعدد احمدی نژاد، اعضای هیأت دولت و سخنگوی هدفمندسازی یارانه تاكنون افكار عمومی و كارشناسان اطلاعی از جزئیات برنامه نهایی دولت برای حذف یارانه‌ها ندارند.
این درحالی است كه شواهد و قرائن حكایت از تردید مسئولان دولتی در انتخاب سناریوی مناسب و تصمیم‌گیری نهایی در این باره دارد، به‌گونه‌ای كه برخی كارشناسان پس از تشبیه هدفمندسازی یارانه‌ها به جراحی اقتصادی، روش فعلی دولت در این موضوع را به جراحی با چشمان بسته نام‌گذاری كردند.
به گزارش آینده احمدی‌نژاد با پذیرش قانون هدفمند كردن یارانه‌ها، از كاهش تورم به 7 درصد خبر داده بود. این وعده در حالی داده شده است كه بنابر بررسی مركز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، بار تورمی ناشی از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها 40 تا 60 درصد و بنابر محاسبات دولت 15 تا 30 درصد خواهد بود و افزایش شدید قیمت‌ها در برابر پرداخت مبلغ اندكی به عنوان یارانه نقدی، زندگی عمومی مردم به ویژه اقشار پایین تر از متوسط را با اختلال جدی مواجه خواهد كرد.
اجرای آزمایشی طرح هدفمندی یارانه‌ها برای كسب اطلاعات از چگونگی رفتارهای اقتصادی جامعه در صورت اجرای این طرح، می‌تواند از جمله اقداماتی باشد كه اجرای آن در این فرصت برای كشور راهگشا و نشان دهنده مسیر عبور از بن بست خواهد بود.
در این شرایط برخی كارشناسان، پیشنهادی را درباره راستی آزمایی فرضیه دولت درباره اثر تورمی حذف یارانه‌ها ارائه كرده‌اند، تامشخص گردد پیش‌بینی دولت در این باره صحیح است و اجرای این طرح بار تورمی ناچیزی دارد یا نظر منتقدان اقتصادی دولت از جمله اقتصاددانان مجلس به واقعیت نزدیک‌تر است.
در این مسیر می‌توان در مورد یک یا حداكثر دو فرآورده، طرح كاهش یارانه‌ها را اجرا كرد تا صحت پیش‌بینی‌های مجلس و دولت درباره اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها روشن گردد.
فرضیه و پیش‌بینی نخست، كشش‌ناپذیر بودن تقاضا در این كالاهاست، بدین معنا كه تقاضای بنزین، برق، گاز و ... تابع قیمت آن نیست و حذف یارانه‌ها و آزاد‌سازی قیمت این كالاها تاثیر چندانی بر میزان مصرف آنها توسط مردم ندارد.
پیش فرض دوم، بار تورمی محدود اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها می‌باشد، هم در سناریوی مجلس و هم در سناریوی دولت، تورم زنجیره‌ای ناشی از حذف یارانه‌ها دیده نشده است و تصور می شود پس از حذف یارانه یک كالا مثل بنزین، به اندازه سهم كالای مذكور در سبد مصرف كننده تورم به‌وجود می‌آید. در حالی كه برخی كارشناسان معتقدند مكانیزم اقتصاد و بازار ایران به شكلی است كه افزایش قیمت یك كالای حساس، تورم زنجیره‌ای تولید می كند و به افزایش قیمت بسیاری از كالاها و خدمات ظاهرا غیر مرتبط منجر می‌شود و مثلا افزایش قیمت بنزین می‌تواند به افزایش قیمت فرآورده‌های گوشتی نیز بینجامد.
از این كه این دو پیش فرض تا چه اندازه صحت دارد را نمی‌توان از طریق مناظرات تلویزیونی یا گزارشات و ادعاهای مقامات رسمی اطمینان پیدا كرد، بلكه یكی از مطمئن‌ترین راهها آزمایش عملی این موضوع در كالای محدودی خواهد بود.
به‌طور نمونه بنزین كه در حال حاضر كالایی است كه می‌تواند دارای دو قیمت رسمی و آزاد باشد و میزان مصرف آن نیز از طریق طرح سهمیه‌بندی سوخت به دقت قابل تعیین است، می‌تواند به عنوان كالای آزمایشی برای تعیین آثار عملی ناشی از حذف یارانه‌ها انتخاب شود و با توجه به آنكه دولت طی دو سال گذشته سهمیه‌بندی بنزین خودروهای شخصی را در سه مرحله ابتدا: از 120 لیتر به 100 لیتر، سپس به 80 و در سال جدید به ماهیانه 60 لیتر كاهش داده است، برای اجرای آزمایشی طرح هدفمندی یارانه‌ها می‌توان قیمت بنزین را به صورت تعادلی تعیین كرد تا هم اثر آن و میزان مصرف آن تعیین شود و هم میزان تاثیر افزایش قیمت این كالا بر سایر كالاها مشخص گردد.
به طور مثال اگر در صورت اجرای این طرح قیمت بنزین از 100 تومان فعلی به 300 تومان افزایش یابد، با توجه به مصرف روزانه 60 میلیون لیتر بنزین سهمیه‌بندی شده در كشور، مجموعه درآمد حاصل از حذف یارانه بنزین به مبلغ 4 هزار میلیارد تومان در سال می‌رسد و طبق محاسبات دولت كه بار تورمی حذف 40 هزار میلیارد تومان یارانه را كمتر از 30 درصد برآورده كرده است، آزاد شدن قیمت بنزین موجب افزایش حداكثر 3 درصد تورم خواهد شد و مصرف بنزین نیز تغییر چندانی نخواهد كرد و به عبارت دیگر، ایرانیان 4 هزار میلیارد تومان اضافه در سال بابت مصرف بنزین خواهد پرداخت.
اما در صورتی كه این پیش فرض غلط از كار در بیاید، یعنی تورم ناشی از آزاد شدن قیمت بنزین و حذف سهمیه بندی بیش از 3 درصد و بار ریالی ناشی از آزاد شدن قیمت بنزین نیز كمتر از 4 هزار میلیارد تومان باشد، باید در اعتبار سناریوهای طراحی شده دولت برای هدفمندی یارانه‌ها تجدید نظر اساسی صورت گیرد.
بنابر این به نظر می‌رسد چند ماه پیش‌رو فرصتی استثنایی برای آزمایش گام به گام نتایج عملی طرح هدفمندسازی یارانه‌ها خواهد بود و بهتر است دولت و مجلس از این فرصت بهترین استفاده را به‌عمل آورند.
این درحالی است كه شواهد و قرائن حكایت از تردید مسئولان دولتی در انتخاب سناریوی مناسب و تصمیم‌گیری نهایی در این باره دارد، به‌گونه‌ای كه برخی كارشناسان پس از تشبیه هدفمندسازی یارانه‌ها به جراحی اقتصادی، روش فعلی دولت در این موضوع را به جراحی با چشمان بسته نام‌گذاری كردند.
به گزارش آینده احمدی‌نژاد با پذیرش قانون هدفمند كردن یارانه‌ها، از كاهش تورم به 7 درصد خبر داده بود. این وعده در حالی داده شده است كه بنابر بررسی مركز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، بار تورمی ناشی از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها 40 تا 60 درصد و بنابر محاسبات دولت 15 تا 30 درصد خواهد بود و افزایش شدید قیمت‌ها در برابر پرداخت مبلغ اندكی به عنوان یارانه نقدی، زندگی عمومی مردم به ویژه اقشار پایین تر از متوسط را با اختلال جدی مواجه خواهد كرد.
اجرای آزمایشی طرح هدفمندی یارانه‌ها برای كسب اطلاعات از چگونگی رفتارهای اقتصادی جامعه در صورت اجرای این طرح، می‌تواند از جمله اقداماتی باشد كه اجرای آن در این فرصت برای كشور راهگشا و نشان دهنده مسیر عبور از بن بست خواهد بود.
در این شرایط برخی كارشناسان، پیشنهادی را درباره راستی آزمایی فرضیه دولت درباره اثر تورمی حذف یارانه‌ها ارائه كرده‌اند، تامشخص گردد پیش‌بینی دولت در این باره صحیح است و اجرای این طرح بار تورمی ناچیزی دارد یا نظر منتقدان اقتصادی دولت از جمله اقتصاددانان مجلس به واقعیت نزدیک‌تر است.
در این مسیر می‌توان در مورد یک یا حداكثر دو فرآورده، طرح كاهش یارانه‌ها را اجرا كرد تا صحت پیش‌بینی‌های مجلس و دولت درباره اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها روشن گردد.
فرضیه و پیش‌بینی نخست، كشش‌ناپذیر بودن تقاضا در این كالاهاست، بدین معنا كه تقاضای بنزین، برق، گاز و ... تابع قیمت آن نیست و حذف یارانه‌ها و آزاد‌سازی قیمت این كالاها تاثیر چندانی بر میزان مصرف آنها توسط مردم ندارد.
پیش فرض دوم، بار تورمی محدود اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها می‌باشد، هم در سناریوی مجلس و هم در سناریوی دولت، تورم زنجیره‌ای ناشی از حذف یارانه‌ها دیده نشده است و تصور می شود پس از حذف یارانه یک كالا مثل بنزین، به اندازه سهم كالای مذكور در سبد مصرف كننده تورم به‌وجود می‌آید. در حالی كه برخی كارشناسان معتقدند مكانیزم اقتصاد و بازار ایران به شكلی است كه افزایش قیمت یك كالای حساس، تورم زنجیره‌ای تولید می كند و به افزایش قیمت بسیاری از كالاها و خدمات ظاهرا غیر مرتبط منجر می‌شود و مثلا افزایش قیمت بنزین می‌تواند به افزایش قیمت فرآورده‌های گوشتی نیز بینجامد.
از این كه این دو پیش فرض تا چه اندازه صحت دارد را نمی‌توان از طریق مناظرات تلویزیونی یا گزارشات و ادعاهای مقامات رسمی اطمینان پیدا كرد، بلكه یكی از مطمئن‌ترین راهها آزمایش عملی این موضوع در كالای محدودی خواهد بود.
به‌طور نمونه بنزین كه در حال حاضر كالایی است كه می‌تواند دارای دو قیمت رسمی و آزاد باشد و میزان مصرف آن نیز از طریق طرح سهمیه‌بندی سوخت به دقت قابل تعیین است، می‌تواند به عنوان كالای آزمایشی برای تعیین آثار عملی ناشی از حذف یارانه‌ها انتخاب شود و با توجه به آنكه دولت طی دو سال گذشته سهمیه‌بندی بنزین خودروهای شخصی را در سه مرحله ابتدا: از 120 لیتر به 100 لیتر، سپس به 80 و در سال جدید به ماهیانه 60 لیتر كاهش داده است، برای اجرای آزمایشی طرح هدفمندی یارانه‌ها می‌توان قیمت بنزین را به صورت تعادلی تعیین كرد تا هم اثر آن و میزان مصرف آن تعیین شود و هم میزان تاثیر افزایش قیمت این كالا بر سایر كالاها مشخص گردد.
به طور مثال اگر در صورت اجرای این طرح قیمت بنزین از 100 تومان فعلی به 300 تومان افزایش یابد، با توجه به مصرف روزانه 60 میلیون لیتر بنزین سهمیه‌بندی شده در كشور، مجموعه درآمد حاصل از حذف یارانه بنزین به مبلغ 4 هزار میلیارد تومان در سال می‌رسد و طبق محاسبات دولت كه بار تورمی حذف 40 هزار میلیارد تومان یارانه را كمتر از 30 درصد برآورده كرده است، آزاد شدن قیمت بنزین موجب افزایش حداكثر 3 درصد تورم خواهد شد و مصرف بنزین نیز تغییر چندانی نخواهد كرد و به عبارت دیگر، ایرانیان 4 هزار میلیارد تومان اضافه در سال بابت مصرف بنزین خواهد پرداخت.
اما در صورتی كه این پیش فرض غلط از كار در بیاید، یعنی تورم ناشی از آزاد شدن قیمت بنزین و حذف سهمیه بندی بیش از 3 درصد و بار ریالی ناشی از آزاد شدن قیمت بنزین نیز كمتر از 4 هزار میلیارد تومان باشد، باید در اعتبار سناریوهای طراحی شده دولت برای هدفمندی یارانه‌ها تجدید نظر اساسی صورت گیرد.
بنابر این به نظر می‌رسد چند ماه پیش‌رو فرصتی استثنایی برای آزمایش گام به گام نتایج عملی طرح هدفمندسازی یارانه‌ها خواهد بود و بهتر است دولت و مجلس از این فرصت بهترین استفاده را به‌عمل آورند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید