متن گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران
گزارش یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران در اختیار 35 عضو شورای حکام قرار گرفت.
آفتاب‌‌نیوز :
آفتاب: یوکیا آمانو گزارش آژانس درباره فعالیت‌ها و برنامه صلح‌آمیز هسته‌یی ایران را عصر روز چهارشنبه (6 شهریور) برای بررسی در اختیار 35 عضو شورای حکام قرار داد.
بر اساس این گزارش ایران و آژانس توافق کردند تا پنج مهرماه دور دیگری از گفت‌وگوهای فنی و حقوقی درباره برخی ابهامات بر سر فعالیت‌ها و برنامه هسته‌یی ایران را برگزار کنند.
به گزارش ایسنا متن گزارش به این شرح است:
A. مقدمه
1.این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به صورت همزمان به شورای امنیت در خصوص اجرای موافقتنامه پادمان ان‌پی‌تی و مفاد مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران است.
2.شورای امنیت تاکید کرده است که اقدامات مورد درخواست شورای حکام در قطعنامه‌هایش در خصوص ایران الزام‌آور است. مفاد مربوطه قطعنامه‌های یادشده شورای امنیت که بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل تصویب شده‌اند مطابق شرایط این قطعنامه‌ها الزام‌آور هستند.
3. این گزارش تحولات روی داده پس از گزارش قبلی مدیرکل (GOV/2013/27، 22 مه 2013) و همچنین مسائل باقیمانده بلند مدت را مورد بررسی قرار می‌دهد. این گزارش بر آن حوزه‌هایی که ایران به طور کامل تعهدات الزام‌آور خود را اجرا نکرده است متمرکز است، چنان که ایجاد اعتماد
بین‌المللی به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌یی ایران مستلزم اجرای کامل این تعهدات است.
B. روشن‌سازی مسائل حل نشده
4. در نوامبر 2011، شورای حکام قطعنامه GOV/2011/69 را تصویب کرد که در آن علاوه بر دیگر موضوعات، تاکید کرد که برای ایران و آژانس ضروری است به منظور حل فوری همه مسائل اساسی باقیمانده برای اهداف ارایه توضیحات در خصوص آن مسائل از جمله دسترسی به کلیه اطلاعات مربوطه، مستندات، سایت‌ها، مواد و اشخاص در ایران، به گفت‌وگوهای خود شدت بخشند. در این قطعنامه، شورای حکام ایران را فراخوانده است تا به طور جدی و بدون پیش‌شرط در گفت‌گوها وارد شده تا اطمینان بین‌المللی درباره ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌یی ایران حاصل شود. شورای حکام در سپتامبر 2012 قطعنامه GOV/2012/50 را به تصویب درآورد که در آن در میان دیگر موضوعات، تصمیم‌گیری شد که همکاری ایران با درخواست‌های آژانس با هدف رفع تمامی موضوعات برجسته، به منظور احیای اعتماد بین‌المللی به ماهیت کاملاً صلح‌آمیز برنامه هسته‌یی ایران ضروری و حیاتی است. شورای حکام همچنین تأکید کرد که ضروری است که ایران هرچه سریعتر رویکردی ساختاری برای حل موضوعات باقیمانده مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌یی‌اش نهایی و اجرا کند و از جمله به عنوان گام اول دسترسی آژانس به سایت‌های مربوطه‌ای که این سازمان درخواست کرده است را فراهم آورد. با توجه به این قطعنامه‌ها، در بین ژانویه 2012 و مه 2013، مقامات ایران و آژانس ده دور مذاکرات در وین و تهران برگزار کردند، از جمله در جریان سفر مدیرکل به تهران در ماه مه 2012 با هدف توافق در زمینه سند یک رویکرد ساختاری. ولی هیچگونه نتیجه ملموسی حاصل نشد.
5. آژانس موفق نشده است همکاری اساسی با ایران را درباره حل موضوعات باقیمانده از جمله موضوعات مربوط به ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌یی ایران آغاز کند. از زمان گزارش پیشین مدیرکل، گفت‌وگوهای بیشتری با هدف نهایی کردن سند رویکرد ساختاری برگزار نشده است؛ گرچه دور جدیدی از گفت‌وگوها برای 27 سپتامبر 2013 در وین برنامه‌ریزی شده است.
6. به منظور احیای اعتماد بین‌المللی به ماهیت کاملا صلح‌آمیز برنامه هسته‌یی ایران، ضروری است که رویکرد ساختاری آژانس را به انجام
راستیآزمایی موثر قادر سازد، یعنی آژانس آن دسته از فعالیت‌های راستیآزمایی را که برای اثبات نتایج معتبر و موثق لازم می‌داند، انجام
دهد؛ بنابراین، ضروری است که سند رویکرد ساختاری به اندازه کافی شفاف باشد تا هرگونه سوء تفاهمات احتمالی آتی بین آژانس و ایران در اجرای
رویکرد ساختاری را به حداقل برساند. آژانس به ایران اطمینان داده است که نگرانی‌های امنیتی ایران را در نظربگیرد و تمایل خود را برای مشمول قرار
دادن مدالیته‌هایی که به این نگرانی‌ها می‌پردازند در سند رویکرد ساختاری اعلام کرده است.
7. مواردی که در ذیل به آنها اشاره می‌شود، دیدگاه‌های آژانس را درباره عناصر اصلی تشکیل دهنده سند رویکرد ساختاری شرح می‌دهد که دستیابی به توافق درباره آن تاکنون میسر نشده است:
- لازم است آژانس به تمام مسائل باقیمانده بپردازد، نه فقط مسائل مرتبط با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌یی ایران؛ بنابراین، این موضوع
اهمیت دارد که سند رویکرد ساختاری که بر مسائل ذکر شده در ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیرکل (GOV/2011/65) متمرکز شده است، با صراحت به این حقیقت اشاره کند که دیگر مسائل باقیمانده باید به طور جداگانه بررسی شوند.
- همچنین مهم است که به منظور اطمینان از پوشش جامع و رفع هرگونه ابهام، تمام جوانب ابعاد احتمالی نظامی، همانطور که در ضمیمه گزارش نوامبر مدیرکل به آن اشاره شده است، به طور صریح در سند رویکرد ساختاری ذکر شود.
- آژانس نیازمند آن است که بتواند اطلاعات بیشتری را درخواست کند و فعالیت‌های تعقیبی را آن‌طور که ضروری می‌داند به انجام برساند. این
فعالیت‌های تعقیبی در عین حال که نگرانی‌های امنیتی ایران را نیز در نظر می‌گیرد، نباید شامل محدودیت دسترسی به "تمام اطلاعات مرتبط، اسناد، سایت ها، مواد و پرسنل فعال در ایران" شود (GOV/2011/69).
- نباید از آژانس انتظار داشت که در ابتدا تمام جزئیات چگونگی، زمان و مکان انجام فعالیت‌های راستیآزمایی را فراهم کند و البته آژانس نیز در
چنین جایگاهی نیست.
- لازم است آژانس قادر باشد در صورت لزوم به مسائلی که قبلا مورد بحث قرار گرفت بازگردد.
- آژانس آمادگی دارد تا در صورتی که انجام چنین کاری برای یک راستیآزمایی موثر مناسب بود، اطلاعاتی را در اختیار ایران قرار دهد.
- آژانس باید قادر باشد حل رضایت‌بخش تمام مسائل مشخص شده در ضمیمه گزارش GOV/2011/65 را مورد تأیید قرار دهد، پیش از این که آنها را حل شده بداند و این را به شورای حکام گزارش دهد.
C. تأسیسات اعلام شده تحت توافقنامه پادمان‌های ایران
8. ایران تحت توافقنامه پادمان‌های خود 17 تأسیسات هسته‌یی و 9 سایت خارج از تأسیسات را که در آنها مواد هسته‌یی به طور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرد، به آژانس اعلام کرده است. علی‌رغم اینکه آژانس اطمینان دارد که فعالیت‌های صورت گرفته توسط ایران در برخی از تأسیسات در تناقض با قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت است، همانطور که در زیر به آن اشاره می‌شود، همچنان به تأیید انحراف نداشتن مواد اعلام شده در این تأسیسات و سایت‌های خارج از تأسیسات ادامه می‌دهد.
D. فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی
9. ایران برخلاف قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی خود را در تاسیسات اعلام شده ذیل که تحت پادمان آژانس است، تعلیق نکرده است. همه این فعالیت‌ها تحت پادمان آژانس است و همه مواد هسته‌یی، آبشارهای نصب شده و ایستگاه‌های خوراک دهی و دورریز در این تاسیسات تحت مراقبت و نظارت آژانس است.
10. ایران بیان کرده است که هدف غنی‌سازی UF6 تا 5 درصد U-235 ، تولید سوخت برای تاسیسات هسته‌یی‌اش و هدف غنی‌سازی UF6 تا 20 درصد U-235 ، ساخت سوخت برای رآکتورهای تحقیقاتی است.
11. از زمانی که ایران غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات هسته‌یی خود را آغاز کرده است، در آن تاسیسات مقادیری را تولید کرده است:
- 9704 کیلوگرم (744 کیلوگرم بیش‌تر از زمان گزارش قبلی مدیرکل) UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 که 6774 کیلوگرم (417 کیلوگرم بیش‌تر از زمان گزارش قبلی مدیرکل) آن به شکل UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 باقی مانده است و بقیه مشمول فرآیند بیشتری شده است (همانطور که در پاراگراف‌های 20 و 26 و 40 ذیل تشریح شده است): و
- 327.5 کیلوگرم (48.5 کیلوگرم بیش‌تر از زمان گزارش قبلی مدیرکل) UF6 غنی شده تا 20 درصد U-235 که 185.8 کیلوگرم آن (3.8 کیلوگرم بیش‌تر از زمان گزارش قبلی مدیرکل) به شکل UF6 غنی شده تا 20 درصد U-235 و بقیه مشمول فرآیند بیشتری شده است (همانطور که در پاراگراف 49 ذیل تشریح شده است).
D.1 - نطنز
12. کارخانه غنی‌سازی سوخت: کارخانه غنی‌سازی سوخت یک کارخانه غنی‌سازی با استفاده از سانتیریفیوژ برای تولید اورانیوم با غنای پایین (LEU) غنی شده تا 5 درصد U-235 است که اولین بار در سال 2007 مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این کارخانه به دو سالن تولید A و B تقسیم شده است. مطابق با اطلاعات طراحی ارائه شده توسط ایران، 8 واحد برای سالن تولید A ، با 18 آبشار برای هر واحد طراحی شده که مجموعا حدود 25000 سانتریفیوژ در 144 آبشار است. ایران هنوز اطلاعات طراحی مربوطه برای سالن تولید B را ارایه نکرده است.
13. در یک پرسشنامه اطلاعات طراحی به روز شده مورخ 29 ژوئیه 2013 ایران به آژانس اطلاع داد قصد دارد تولیدات و دورریزها از واحدی که شامل آبشارهای IR-2m است را به طور جداگانه از تولیدات و دورریزها از واحدی که شامل آبشارهایIR-1 هستند، خارج کند. در نامه مورخ 20 اوت 2013 ایران به آژانس اطلاع داد که این ترتیبات "ماهیت موقت" دارند.
14. ایران تا تاریخ 24 اوت 2013 ، به طور کامل 89 آبشار IR-1 را در سالن تولید A نصب کرده بود، یک آبشار IR-1 دیگر را نیز تا نیمه نصب کرده و کارهای مقدماتی نصب 36 آبشار IR-1 دیگر را تکمیل کرده بود. ایران در آن زمان اعلام کرد که 53 آبشار کاملا نصب شده IR-1 با UF6 طبیعی تغذیه می‌شوند.
15. ایران به نصب سانتریفیوژهای IR-2m در یکی از واحدهای سالن تولید A ادامه داده است. در تاریخ 24 اوت 2013، شش آبشار به طور کامل با سانتریفیوژهای IR-2m نصب شده و در شرایط خلاء قرار داشته‌اند و کارهای مقدماتی نصب 12 آبشار دیگر با سانتریفیوژهای IR-2m در این واحد تکمیل شده است. تا همان زمان، هیچ یک از سانتریفیوژهای IR-2m در کارخانه غنی‌سازی سوخت با UF6 طبیعی تغذیه نشده‌اند. ایران خاطر نشان کرده که عملکرد آبشارهای IR-2m با استفاده از شش آبشاری که به طور کامل نصب شده‌اند مورد آزمایش قرار خواهد گرفت.
16. همان‌گونه که قبلا گزارش شد، آژانس تایید کرده است که تا 21 اکتبر 2012 مقدار 85644 کیلوگرم UF6 طبیعی از زمان شروع تولید در فوریه 2007 در آبشارها خوراک‌دهی شده و مقدار 7451 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 تولید شده بود. بنا به ارزیابی ایران بین تاریخ‌های 22 اکتبر 2012 و 10 اوت 2013 جمعا 24946 کیلوگرم UF6 طبیعی به آبشارها خوراک‌دهی شده و مقدار تقریباً 2253 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 تولید شده است که در نتیجه از زمان شروع تولید مقدار کل 9704 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 تولید شده است.
17. آژانس بر اساس نتایج تحلیل نمونه‌های زیست محیطی که در کارخانه غنی‌سازی سوخت گرفته شده است و سایر اقدامات راستیآزمایی، به این نتیجه رسیده است که این تاسیسات همان گونه که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوطه اعلام کرد، عمل کرده است.
18. کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت (PFEP): کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت جزو تاسیسات تولید اورانیوم با غنای پایین و جزو تاسیسات تحقیقات و توسعه است که نخستین بار در اکتبر 2003 راه‌اندازی شد. این تاسیسات می‌تواند شش آبشار را در خود جای دهد و به دو محوطه تقسیم می‌شود که یکی برای تولید اورانیوم با غنای پایین غنی شده تا 20 درصد U-235 (آبشارهای 1 و 6) و محوطه دیگر برای تحقیق و توسعه (آبشارهای 2 ، 3 ، 4 و 5) تعیین شده است.
19. محوطه تولید: تا تاریخ 16 اوت 2013، ایران UF6 با غنای پایین را به دو آبشار متصل به هم (آبشارهای 1 و 6) شامل مجموع 328 سانتریفیوژ IR-1 خوراک‌دهی می‌کرد.
20. همانطور که قبلا گزارش شد، آژانس تایید کرده است که از تاریخ 15 سپتامبر 2012 ، 1119.6 کیلوگرم UF6 با غنای 5 درصد U-235 تولید شده در FEP از زمان آغاز تولید در فوریه 2010 به آبشارها در محوطه تولید خوراک‌دهی شده و اینکه در مجموع 129.1 کیلوگرم UF6 با غنای 20 درصد U-235 تولید شده است. ایران تخمین زده است که بین 16 سپتامبر 2012 و 16اوت 2013، مجموع 335.7 کیلوگرم UF6 با غنای 5 درصد U-235 تولیدشده در FEP به آبشارهای محوطه تولید تزریق شده است و اینکه تقریبا 48.7 کیلوگرم UF6 با غنای 20 درصد U-235 تولید شده است. در نتیجه از زمان آغاز تولید، مجموعا 177.8 کیلوگرم UF6 با غنای 20 درصد U-235 در PFEP تولید شده است که 174.6 کیلوگرم آن از فرآیند خارج و از سوی آژانس راستیآزمایی شده است.
21. محوطه تحقیق و توسعه: از زمان گزارش قبلی مدیرکل، ایران به طور متناوب UF6 طبیعی را به سانتریفیوژهای IR-6s به عنوان ماشین‌های مجزا و به سانتریفیوژهای IR-1، IR-2m IR-4 و IR-6 ، گاهی اوقات به ماشین‌های مجزا و گاهی به آبشارهایی با اندازه‌های گوناگون تزریق کرده است. تک سانتریفیوژ نصب شده IR-5 هنوز با UF6 طبیعی تغذیه نشده است.
22. بین 11 مه 2013 و 16 اوت 2013، تقریبا در مجموع 460.7 کیلوگرم UF6 طبیعی به سانتریفیوژ های محوطه تحقیق و توسعه خوراک‌دهی شده است ، اما هیچ LEU ( اورانیوم با غنای پایین) به عنوان محصول گرفته نشده و دور ریز آن در پایان فرآیند مجددا ترکیب شده است.
23. آژانس بر اساس نتایج تحلیل نمونه‌های زیست محیطی درPFEP و سایر فعالیت‌های راستیآزمایی، نتیجه گرفته است که این تاسیسات، همانطور که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی(DIQ) مربوطه اعلام کرد، فعالیت کرده است.
D.2. فردو
24. کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو: بر اساس پرسشنامه اطلاعات طراحی مورخ 18 ژانویه 2012 فردو یک کارخانه غنی‌سازی با استفاده از سانتریفیوژ برای تولید UF6 غنی‌شده تا سقف 20 درصد از U-235 و تولید UF6 غنی شده تا سقف 5 درصد از U-235 است. همچنان به اطلاعات بیشتری از سوی ایران در مورد این تاسیسات نیاز است، به ویژه با توجه به تفاوت بین هدف اولیه و اعلام شده این تاسیسات با هدفی که اکنون مورد استفاده قرار دارد. این تاسیسات که برای اولین بار در سال 2011 عملیاتی گشت برای جای دادن 2976 سانتریفیوژ در 16 آبشار که به طور مساوی بین واحد یک و واحد دو تقسیم می‌شوند، طراحی شده است. تا امروز تمامی سانتریفیوژهایی که نصب شده‌اند از نوع ماشین‌های IR-1 هستند. ایران هنوز به آژانس اطلاع نداده است که کدام آبشارها را برای غنی‌سازی تا 5 درصد U-235 و یا برای غنی‌سازی تا 20 درصد U-235 به کار خواهد گرفت.
25. تا تاریخ 26 اوت 2013 ایران به تغذیه چهار آبشار (که به شکل دو آبشار متصل به هم طراحی شده‌اند) در واحد دو با UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 ادامه داده است. هیچ یک از 12 آبشار دیگر با UF6 تغذیه نشده‌اند.
26. همان‌گونه که قبلا گزارش شد، آژانس تایید کرد که تا تاریخ 17 نوامبر 2012 در مجموع 769 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 که در کارخانه غنی‌سازی سوخت تولید شده بود به آبشارهای موجود در FFEP از زمان آغاز تولید در دسامبر 2011 تغذیه شده بود و نیز اینکه 101.2 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 تولید شده بود. ایران تخمین زده است که بین 18 نوامبر 2012 و 16 اوت 2013 مجموع 653.1 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 به آبشارهای موجود در تأسیسات فردو خوراک‌دهی شده و تقریبا 93.5 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 20 درصد U-235 تولید شده است. این به معنای تولید مجموعا 194.7 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 20 درصد U-235 از آغاز فرآیند تولید است که از این میزان، 186.3 کیلوگرم آن از این فرآیند خارج شده و توسط آژانس مورد راستیآزمایی قرار گرفته است.
27. بر اساس نتایج تحلیل نمونه‌های زیست محیطی در تأسیسات فردو و سایر اقدامات راستیآزمایی، آژانس به این نتیجه رسیده است که این تأسیسات همان‌گونه که ایران در آخرین پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوطه اعلام کرد، فعالیت کرده‌اند.
D.3. سایر اقدامات مرتبط با غنی‌سازی
28. ایران به درخواست‌های آژانس برای ارایه اطلاعات طراحی مربوط به اعلام اخباری از طرف ایران در خصوص ساخت ده تاسیسات جدید غنی‌سازی اورانیوم که به گفته ایران 5 سایت آنها انتخاب شده است، پاسخ اساسی نداده است. ایران همچنین هنوز اطلاعات درخواستی آژانس درباره خبری مورخ 7 فوریه 2010 مبنی بر در اختیار داشتن تکنولوژی غنی‌سازی لیزری را به آژانس ارایه نکرده است. به دلیل فقدان همکاری از جانب ایران در خصوص این موضوعات، آژانس قادر به انجام راستیآزمایی و ارایه گزارش کامل در این موارد نیست.
E. فعالیت های بازفرآوری
29. متعاقب قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران موظف است تا فعالیت‌های بازفرآوری خود از جمله تحقیق و توسعه را به حالت تعلیق درآورد. ایران اعلام کرده است که فعالیت‌های بازفرآوری ندارد.
30. آژانس نظارت خود را بر کاربرد سلول‌های داغ در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون (MIX) ادامه داده است. آژانس در تاریخ 11 اوت 2013 یک راستیآزمایی موجودی فیزیکی و راستیآزمایی اطلاعات طراحی در رآکتور تحقیقاتی تهران و در تاریخ 31 ژوئیه 2013 یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی در تاسیسات MIX انجام داد. آژانس تنها در ارتباط با رآکتور تحقیقاتی تهران، تاسیسات MIX و دیگر تاسیساتی که آژانس به آنها دسترسی دارد، می‌تواند تایید کند که هیچگونه فعالیت مرتبط با بازفرآوری در ایران وجود ندارد.
F. پروژه های مرتبط با آب سنگین
31. ایران برخلاف قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت، کار بر روی تمامی پروژههای مرتبط با آب سنگین از جمله در اراک، تداوم ساخت رآکتور تحقیقات هسته‌یی ایران (راکتور IR-40) که تحت پادمان‌های آژانس قرار دارد و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین (HWPP) را که تحت پادمان آژانس قرار ندارد به حالت تعلیق در نیاورده است.
32. رآکتور IR-40: رآکتور IR-40 یک رآکتور تحقیقاتی متوسط آب سنگین 40 مگاواتی است که برای داشتن 150 مجموعه سوخت اورانیوم طبیعی به شکل UO2 طراحی شده است.
33. در 7 اوت 2013، آژانس یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی در راکتور IR-40 انجام داد و مشاهده کرد که از زمان گزارش قبلی مدیر کل، محفظه‌های رآکتور در محل خود قرار گرفته اند. تعداد دیگری از اجزای اصلی از جمله تجهیزات اتاق کنترل، ماشین تجدید سوخت و پمپ‌های سردکننده رآکتور هنوز نصب نشده‌اند. در طول راستیآزمایی اطلاعات طراحی، ایران به اطلاع آژانس رساند که حدود 90 تن آب سنگین تولید کرده است و تایید کرد که آب سنگین کافی برای راه‌اندازی رآکتور IR-40 دارد.
34. از زمان گزارش قبلی مدیرکل، ایران شروع به تولید مجموعه‌های سوخت حاوی مواد هسته‌یی برای رآکتور IR-40 کرده است (به پاراگراف 47 در زیر مراجعه کنید).
35. ایران در نامه‌ای مورخ 25 اوت 2013 به آژانس اطلاع داد که "بر اساس پیشرفت عملی فعالیت‌های ساختمانی" تاریخ اعلام شده قبلی برای "آغاز" فعالیت رآکتور IR-40 "امکان پذیر نیست، بنابراین نمی‌تواند این راکتور را در سه ماهه اول سال 2014 راه‌اندازی کند".
36. ایران بر خلاف تعهداتش طبق کد اصلاحی 3.1 بخش عمومی ترتیبات فرعی توافقنامه پادمان‌ها و با وجود درخواست‌های پی در پی آژانس، از سال 2006 پرسشنامه بروز شده اطلاعات طراحی رآکتور IR-40 را به آژانس ارائه نکرده است. در آن زمان راکتور IR-40 در ابتدای مراحل ساخت بود. با نزدیک شدن تاریخ شروع راه‌اندازی رآکتور IR-40 فقدان اطلاعات طراحی روزآمد به مرور تاثیر منفی بر توانایی آژانس برای راستیآزمایی طراحی تاسیسات و اجرای یک رویکرد موثر در امر پادمان گذاشته است. آژانس به منظور کسب اطمینان از شناسایی تمام راه‌های احتمالی انحراف و اتخاذ تدابیر پادمانی متناسب و اینکه تجهیزات معین پادمانی در محل خود نصب شده‌اند، هرچه سریعتر به این اطلاعات نیاز دارد.
37. کارخانه تولید آب سنگین: کارخانه تولید آب سنگین تاسیساتی برای تولید آب سنگین با ظرفیت طراحی سالانه تولید 16 تن آب سنگین در سطح هسته‌یی است.
38. ایران با وجود درخواست‌های مکرر آژانس که آخرین بار در نامه‌ای مورخ اول اوت 2013 منعکس شد، از زمان بازدید آژانس از کارخانه تولید آب سنگین در تاریخ 17 اوت 2011 دسترسی به آن را فراهم نکرده است. در نتیجه آژانس برای نظارت بر کارخانه تولید آب سنگین تنها به تصاویر ماهوارهای اتکا می‌کند. بر اساس تصاویر اخیری که در دسترس آژانس قرار گرفته است به نظر می رسد که این کارخانه کماکان در حال فعالیت است. تاکنون با وجود تقاضاهای مکرر آژانس که آخرین بار در نامه مورخ 31 ژوئیه 2013 صورت گرفت، ایران به آژانس اجازه برداشت نمونه‌های آب سنگین ذخیره شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) را نداده است. ایران در نامه‌ای به تاریخ 3 اوت 2013 درخواست‌های آژانس برای بازدید بعدی و برداشت نمونه‌های آب سنگین ذخیره شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) را "غیر قابل توجیه و فراتر از تعهدات پادمانی ایران" دانست.
G . تبدیل اورانیوم و تولید سوخت
39. اگرچه ایران موظف است همه فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و پروژههای مرتبط با آب سنگین را تعلیق کند، شماری از فعالیت‌هایش را در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF)، کارخانه پودر دی‌اکسید اورانیوم غنی شده (EUPP)، کارخانه تولید سوخت (FMP) و کارخانه تولید صفحه سوخت FPFP در اصفهان به شرح ذیل ادامه می دهد که این ناقض آن وظایف است، با وجود این که آن تاسیسات تحت پادمان آژانس قرار دارند.
40. ایران از زمانی که تبدیل و تولید سوخت را در تأسیسات اعلام شده خود آغاز کرده از جمله موارد زیر را انجام داده است:
- 550 تن UF6 طبیعی در تولید کرده که 120 تن آن به کارخانه غنی‌سازی سوخت FEP انتقال یافته است؛
- 53 کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا غنای 3.34 درصد U-235 را به فرآیند تبدیل تحقیق و توسعه در تاسیسات تبدیل اورانیوم تزریق کرده است و 24 کیلوگرم اورانیوم را به شکل UO2 تولید کرده است؛
-185.1 کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا غنای 20 درصد U-235 (44.3 کیلوگرم بیش‌تر از زمان گزارش پیشین مدیر کل) به فرآیند تبدیل در کارخانه تولید صفحه سوخت تزریق کرده و 87.3 کیلوگرم اورانیوم به شکل U3O8 تولید کرده است؛ و
- 18 مجموعه سوخت حاوی اورانیوم غنی‌شده تا غنای 20 درصد U-235 و دو مجموعه سوخت حاوی اورانیوم غنی‌شده تا غنای 3.34 درصد اورانیومU-235 را به رآکتور تحقیقاتی تهران منتقل کرده است.
41. تاسیسات تبدیل اورانیوم: تاسیسات تبدیل اورانیوم تاسیساتی برای تولید UF6 و UO2 طبیعی است که هر دو از کنسانتره سنگ اورانیوم گرفته شده است. همچنین طبق برنامه‌ریزی انجام شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم، قالب‌های فلزی اورانیوم از UF4 طبیعی و تضعیف شده، و UF4 از UF6 تضعیف شده تولید خواهد شد.
42. آژانس همچنان در حال ارزیابی نتایج راستیآزمایی موجودی فیزیکی (PIV) است که در آوریل 2013 در تاسیسات تبدیل اورانیوم انجام شد.
43. ایران از زمان گزارش قبلی به فعالیت‌های تحقیق و توسعه تبدیل ادامه داده است که شامل استفاده از UF6 طبیعی برای تولید UO2 است. ایران اظهار کرده است که تا تاریخ 17 اوت 2013 از طریق تبدیل کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) به میزان 15.3 تن اورانیوم طبیعی به شکل UO2 تولید کرده است. آژانس تایید کرد که تا این تاریخ ایران مقدار 9.6 تن اورانیوم طبیعی به شکل UO2 به کارخانه تولید سوخت انتقال داده است.
44. آژانس اظهارات ایران درباره جمع کردن مواد هسته‌یی که سال گذشته در اثر ترک خوردن تانکر ذخیره روی کف تاسیسات تبدیل اورانیوم ریخت را مورد تایید قرار داده است.
45. کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی‌شده (EUPP): ایران در نامه‌ای مورخ 17 ژوئیه 2013 فرآیند مربوط به تبدیل UF6 غنی‌شده تا غنای 5 درصد U-235 برای تولید پودر UO2 را به عنوان یک تاسیسات جدید اعلام کرد. ایران متعاقبا در نامه‌ای مورخ 21 اوت 2013 پرسشنامه اطلاعات طراحی اولیه مربوط به این تاسیسات را که کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی‌شده (EUPP) نام دارد، ارائه کرد. ایران در 18 اوت 2013 و در جریان راستیآزمایی اطلاعات طراحی (DIV) در تاسیسات تبدیل اورانیوم، اعلام کرد که راه‌اندازی کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی شده تا پایان ماه سپتامبر 2013 شروع خواهد شد.
46. کارخانه تولید سوخت (FMP): کارخانه تولید سوخت، تاسیساتی است که برای نیروگاه‌ها و رآکتورهای تحقیقاتی، مجموعه‌های سوخت هسته‌یی تولید می‌کند.
47. آژانس در تاریخ 17 و 18 اوت 2013 یک بازرسی و راستیآزمایی اطلاعات طراحی در کارخانه تولید سوخت اجرا کرد و فرآیند تولید قرص برای رآکتور IR-40 با استفاده از UO2 طبیعی را تایید کرد. همانطور که در پاراگراف 34 اشاره شد، از زمان گزارش قبلی مدیرکل، ایران ساخت مجموعه‌های سوخت حاوی مواد هسته‌یی برای رآکتور IR-40 را آغاز کرده است. آژانس در تاریخ 17 اوت 2013 تایید کرد که ایران ده مجموعه سوخت ساخته است که همه آنها در کارخانه تولید سوخت انبار شده‌اند.
48. کارخانه ساخت صفحه سوخت (FPFP): کارخانه ساخت صفحه سوخت، تاسیساتی برای تبدیل UF6 غنی‌شده تا غنای 20 درصد U-235 به U3O8 و تولید مجموعه‌های سوخت ساخته شده از صفحات سوخت حاوی U3O8 است.
49. چنان‌که قبلا گزارش شده آژانس تایید کرده است که تا تاریخ 26 سپتامبر 2012 مقدار کل 82.7 کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا غنای 20 درصد U-235 به فرآیند تبدیل تزریق شده و 38.0 کیلوگرم اورانیوم به شکل U3O8 تولید شده است. طبق ارزیابی ایران بین 27 سپتامبر 2012 و 19 اوت 2013 مقدار 102.4 کیلوگرم UF6 غنی شده تا غنای 20، U-235 به فرآیند تبدیل در کارخانه تولید صفحه سوخت تزریق شده و 40.3 کیلوگرم اورانیوم به شکل U3O8 تولید شده است. بدین ترتیب مقدار کل UF6 غنی شده تا 20 درصد U-235 که به فرآیند تبدیل تزریق شده است به 185.1 کیلوگرم (125 کیلوگرم اورانیوم) و کل مقدار اورانیوم به شکل U3O8 که تولید شده است به 87.3 کیلوگرم می‌رسد. آژانس در تاریخ 19 اوت 2013 تایید کرد که 10.8 کیلوگرم اورانیوم در پسماند جامد و مایع باقی مانده است. باقیمانده اورانیوم نیز که به فرآیند تزریق شده بود، در فرآیند و همچنین در ضایعات باقی مانده است.
50. آژانس تایید کرده است که تا تاریخ 19 اوت 2013 ایران یک مجموعه سوخت آزمایشگاهی و 21 مجموعه سوخت از نوع رآکتور تحقیقاتی تهران را در کارخانه تولید صفحه سوخت تولید کرده است که 18 مجموعه آن از جمله مجموعه آزمایشگاهی به رآکتور تحقیقاتی تهران انتقال یافته است.
H- ابعاد نظامی احتمالی
51. گزارش‌های قبلی مدیر کل مسایل باقیمانده مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌یی ایران و اقداماتی را که لازم است ایران برای حل این مسایل انجام دهد، مشخص کرده است. آژانس از سال 2002 به نحو فزاینده‌ای نسبت به وجود احتمالی فعالیت‌های آشکار نشده مرتبط با امور هسته‌یی که سازمان‌های نظامی مربوطه در آن دخیل بوده‌اند، از جمله فعالیت‌های مرتبط با توسعه یک خرج هسته‌یی برای یک موشک نگرانی داشته است. ایران نگرانی‌های آژانس را عمدتا از آن جهت که آنها را بر اساس ادعاهای بی‌اساس می‌داند، رد کرده است.
52. ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیر کل (GOV/2011/65) تحلیل مفصلی از اطلاعات موجود در دسترس آژانس را ارائه کرد که نشان می‌داد ایران فعالیت‌های مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌یی را انجام داده است. بنا بر ارزیابی آژانس این اطلاعات روی هم رفته معتبر هستند. آژانس از نوامبر 2011 اطلاعات بیشتری به دست آورده است که تحلیل مندرج در ضمیمه مذکور را بیش‌تر مورد تایید قرار می‌دهد.
53. شورای امنیت در قطعنامه 1929 (2010) تعهدات ایران برای انجام اقداماتی را تایید کرد که شورای حکام در قطعنامه‌های GOV/2006/14 و GOV/2009/82 ایران را ملزم به آن کرده است و همین‌طور وظیفه همکاری کامل با آژانس درباره مسایل باقیمانده، به ویژه مسایلی که موجب نگرانی‌هایی درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌یی ایران شده‌اند، از جمله دسترسی بدون تاخیر به سایت‌ها، تجهیزات، اشخاص و اسناد مورد درخواست آژانس. چنان‌که در بخش B این گزارش نشان داده شد آژانس نتوانسته است با ایران در این زمینه همکاری اساسی را آغاز کند.
54- پارچین: همانطور که در ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیرکل بیان شد، اطلاعاتی که کشورهای عضو به آژانس داده‌اند نشان می‌دهد که ایران برای انجام آزمایش‌های هیدرودینامیک یک مخزن بزرگ نگهدارنده انفجاری ساخته است. این گونه آزمایش‌ها نشانه‌هایی قوی حاکی از توسعه احتمالی سلاح هسته‌یی هستند. اطلاعات مزبور همچنین نشان می‌دهند که این مخزن در سال 2000 در پارچین نصب شد. محل استقرار این مخزن در سایت پارچین در ماه مارس 2011 مشخص شد و آژانس در ژانویه 2012 ایران را از این محل مطلع ساخت.
55- همان‌گونه که قبلا گزارش شد، تصاویر ماهوارهای نشان می‌دهند که از زمان نخستین درخواست آژانس برای دسترسی به این محل، فعالیت‌های گسترده و در نتیجه تغییراتی در این محل صورت گرفته است. از گزارش قبلی مدیرکل تاکنون هیچگونه تغییرات قابل توجه دیگری در این محل مشاهده نشده است.
56. همانطور که قبلا گزارش شد، ایران اعلام کرده است که ادعای داشتن فعالیت‌های هسته‌یی در سایت پارچین «بی اساس» است و «فعالیت‌های جدیدی که ادعا می‌شود در مجاورت محل موردتوجه آژانس انجام شده است، هیچ ارتباطی با محل تعیین‌شده توسط آژانس ندارد». ایران در مورد جابجایی خاک توسط کامیون‌ها این توضیحی را ارائه کرده است که «دلیل آن ساخت جاده جدید پارچین و آسفالت آن» بوده است.
57. همانطور که آژانس بارها این موضوع را به ایران خاطر نشان کرده است، فعالیت‌های گسترده‌ای که ایران تاکنون در محل مذکور از سایت پارچین انجام داده است، توانایی آژانس برای اجرای راستیآزمایی موثر را به طور جدی خدشه‌دار کرده است. ضروری است ایران بدون تاخیر بیش‌تر پاسخ‌های ملموسی به سوالات مشروح آژانس درباره سایت پارچین و کارشناس خارجی که در فوریه 2012 از سوی آژانس درخواست شد، ارائه کند و دسترسی به این محل را نیز فراهم سازد.
I– اطلاعات طراحی
58. ایران بر خلاف توافقنامه پادمانی و قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت، مفاد کد اصلاح‌شده 3.1 بخش عمومی ترتیبات فرعی توافقنامه پادمانی در مورد ارائه زودهنگام اطلاعات طراحی را اجرا نمی‌کند. این امر میزان اطمینان به فقدان تاسیسات هسته‌یی دیگر را کاهش می‌دهد. ارائه نکردن زودهنگام اطلاعات طراحی همچنین بر توانایی آژانس برای راستیآزمایی طراحی تاسیسات تاثیر منفی می‌گذارد و مانع اجرای رویکرد موثر پادمانی توسط آژانس می‌شود. این موضوع به‌ویژه در زمینه تاسیسات زیر صدق می‌کند.
59. رآکتورهای تحقیقاتی: همانطور که در بالا ذکر شد ( پاراگراف 36)، اطلاعات طراحی به روز شده برای رآکتور IR-40 مورد نیاز فوری است. چنان‌که قبلا گزارش شده است اگر چه ایران به آزانس اطلاع داده است که چهار رآکتور تحقیقاتی جدید در «مرحله اولیه گزینش سایت» قرار دارند و برخی مکان های احتمالی «تحت ارزیابی» هستند، در این خصوص هیچ گونه اطلاعات طراحی ارائه نکرده است.
60. تاسیسات غنی‌سازی: همانطور که در بالا ذکر شد (پاراگراف 28)، ایران اطلاعات طراحی مربوط به ساخت تعداد 10 واحد تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم، شامل پنج واحد که تصمیم‌گیری در مورد سایت آنها انجام شده است، به آژانس ارائه نکرده است.
61. نیروگاه‌های هسته‌یی: طبق گزارشاتی مبنی بر اینکه ایران 16 سایت را جهت ساخت نیروگاه‌های هسته‌یی تعیین کرده است و در پاسخ به درخواست آژانس برای اطلاعات طراحی مربوطه و برنامه‌های ساخت و ساز، ایران تاکید کرد که آژانس اطلاعات درخواستی را در زمان مقتضی دریافت می‌کند.
J - پروتکل الحاقی
62. ایران برخلاف قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کند. آژانس در موقعیتی نخواهد بود که تضمین معتبری درباره فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌یی اعلام نشده در ایران را ارائه دهد، مگر اینکه و تا زمانی‌که ایران همکاری لازم با آژانس را از جمله در زمینه اجرای پروتکل الحاقی به عمل آورد.
k. سایر موضوعات
63. آژانس در تاریخ 26 مه 2013 یک راستیآزمایی موجودی فیزیکی (PIV) را در رآکتور آب سنگین با قدرت صفر واقع در اصفهان انجام داد و حضور 36 مجموعه سوخت نمونه را که برای آزمایش از کارخانه تولید سوخت دریافت شده بود، تایید کرد.
64. در بازرسی انجام شده در 11 اوت 2013، آژانس تایید کرد که پنج مجموعه سوخت که توسط ایران تولید شده بود و حاوی اورانیوم غنی شده تا 3.5 درصد و تا 20 درصد U-235 بود، در قلب رآکتور هسته‌یی تهران قرار داشت. در همان تاریخ آژانس مشاهده کرد که مجموعه سوخت نمونه IR-40 به دنبال پرتوافکنی اولیه در اوایل سال 2013 در استخر سوخت مصرف شده در رآکتور تحقیقاتی تهران ذخیره شده است.
65. ایران در نامه‌ای مورخ 4 اوت 2013 به آژانس اطلاع داد که تا هفته اول سپتامبر 2013، تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون (MIX) از کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو (FPFP) صفحه‌های سوختی حاوی مخلوطی از U3O8 (با غنای 20 درصد) و آلومینیوم برای تولید ایزوتوپ‌های مولیبدن 99، زنون 133 و ید 132 که پرتوافکنی‌شان در رآکتور تحقیقاتی تهران انجام شد، را دریافت می‌کند.
66. آژانس در تاریخ 12 و 13 اوت بازرسی را در نیروگاه اتمی بوشهر انجام داد. در آن زمان رآکتور با 100 درصد قدرت ظاهری خود کار می‌کرد.
L- خلاصه:
67. آژانس همچنان منحرف نشدن مواد هسته‌یی اعلام شده در تاسیسات هسته‌یی و LOFها را که توسط ایران تحت توافقنامه‌های پادمانی اعلام کرده است، تایید می‌کند، اما از آنجا که ایران همکاری لازم را از جمله با اجرایی نکردن پروتکل الحاقی‌اش ارائه نمی‌کند، آژانس نمی‌تواند درباره فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌یی اعلام نشده در ایران اطمینان دهد و به همین دلیل نتیجه بگیرد که همه مواد هسته‌یی در ایران در فعالیت‌های صلح‌آمیز به کار می‌روند.
68. ایران با وجودبیانیه‌هایش در مورد ساخت رآکتورهای تحقیقاتی جدید، تاسیسات جدید غنی‌سازی اورانیوم و نیروگاه‌های جدید، همچنان به اجرا نکردن کد اصلاحی 3.1 بخش عمومی ترتیبات فرعی ادامه می دهد. به علاوه فقدان اطلاعات طراحی به روز شده در مورد رآکتور IR-40، تاثیر منفی فزاینده‌ای بر توانایی آژانس جهت راستیآزمایی موثر طراحی تاسیسات و اجرای یک رویکرد پادمانی موثر دارد.
69. برخلاف قطعنامه‌های شورا در نوامبر سال 2011 و سپتامبر 2012 و با وجود افزایش گفت‌وگو بین ایران و آژانس از ماه ژانویه سال 2012 در 10 دور مذاکرات، رسیدن به توافق درباره یک سند رویکرد ساختاری امکان‌پذیر نبوده است. دور بعدی مذاکرات برای تاریخ 27 سپتامبر 2013 برنامه‌ریزی شده است. با توجه به ماهیت و دامنه اطلاعات موثقی که درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌یی ایران در اختیار آژانس قرار دارد، آژانس این را لازم و ضروری می‌داند که ایران در زمینه ماهیات نگرانی‌های آژانس تعامل داشته باشد. در صورتی که ایران نیاز آژانس به انجام راستیآزمایی موثر را رفع نکند، آژانس نمی‌تواند موضوعات باقیمانده، از جمله مسائل مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌یی ایران را حل کند.
70. فعالیت‌های گسترده و قابل توجهی که از فوریه سال 2012 در مکانی در داخل سایت پارچین صورت گرفته است، سایتی که آژانس بارها خواستار دسترسی به آن شده است، به طور جدی توانایی آژانس برای انجام راستیآزمایی موثر را به خطر انداخته است. آژانس بار دیگر درخواستش را مبنی بر اینکه ایران بدون تاخیر بیش‌تر جواب‌های قابل قبولی به سوالات دقیق آژانس درباره پارچین و کارشناس خارجی ارائه کند و اجازه دسترسی به سایت نامبرده را بدهد، تکرار می‌کند.
71. مدیرکل همچنان از ایران می‌خواهد که توافقنامه پادمانی‌اش را کاملا اجرا کند و به سایر وظایفش عمل کند و برای تحقق نتایج ملموس درباره همه مسائل مهم باقیمانده تعامل کند، این امر در قطعنامه‌های الزام‌آور شورای حکام و قطعنامه‌های اجباری شورای امنیت ذکر شده است.
72. مدیرکل به نحو مقتضی به گزارش‌های خود ادامه خواهد داد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید