تجربه توافق هسته‌ای؛ الگویی برای مبارزه با تروریسم
ایران و جهان در آستانه ایجاد جبهه جدید علیه داعش/کارشناسان چه می‌گویند؟
گسترش دامنه اقدامات تروریستی گروهک «داعش» و رسیدن شراره‌های جنایات آن به پایتخت‌های اروپایی، جهان را در برابر تصمیمی مهم قرار داده است؛ تصمیم برای ایجاد یک جبهه متحد و متمرکز.
آفتاب‌‌نیوز :
عملیات‌های تروریستی «داعش» حالا صرفا به مرزهای سوریه و عراق محدود نیست؛ مرور اقدامات این گروهک تروریستی تنها در یک سال گذشته نشان از آن دارد که دوری و نزدیکی به قلمرو داعش مبنای خوبی برای احساس حاشیه امن کشورها به شمار نمی‌رود.
به گزارش آفتاب، چنانکه نشریه «بیزینس اینسایدر» در برشمردن اقدامات خارج از قلمرو داعش به مواردی همچون «اشغال بخش‌هایی از شهر سیرت در لیبی»، «حملات انتحاری به 3 مسجد در عربستان سعودی»، «بمب‌گذاری مسجدی در کویت»، «اشغال بخش‌هایی از استان شیخ زوید در شمال صحرای سینا» و « بمب گذاری در منطقه برج البراجنه در جنوب بیروت لبنان» اشاره دارد. مواردی که نشان می‌دهند عملیات تروریستی جمعه شب داعش در پاریس و تهدید تروریستی «واشنگتن» نه نشانه تغییر راهبرد تروریست‌های داعش که به معنای افزایش نسبی قدرت و جاه طلبی آنها است. تروریسم بدون مرز داعش حالا همه جهان را تهدید می‌کند. واقعیتی که به نظر می‌رسد در تغییر رویکرد کشورهای غربی نسبت به راه حل‌های اتخاذی خود برای حل بحران سوریه به عنوان پایگاه اصلی داعش و برخی دیگر از گروه‌های تروریستی بی‌تأثیر نبوده است. نمونه این تغییر رویکرد را می‌توان در چرخش دیدگاه کشورهای غربی نسبت به نقش ایران در مبارزه با داعش مشاهده کرد و تماس رئیس جمهوری فرانسه با همتای ایرانی اش را از همین منظر مورد توجه قرار داد. «فرانسوا اولاند» که کشورش با وضعیت فوق العاده ناشی از کشتار تروریستی پاریس روبه‌روست، روز گذشته در گفت‌و‌گو با حسن روحانی در حالی حمله تروریست‌های داعش را حمله‌ای به همه مردم جهان توصیف کرد که در پاسخ تأکید رئیس جمهوری ایران بر «ضرورت یکپارچگی و تمرکز بر مبارزه با تروریسم»، تصریح کرد: «تلاش می‌کنم همه کشورها را برای مبارزه نظامی با داعش متحد کنم.» وی همچنین در مورد ضرورت «از بین بردن منابع مالی و تسلیحاتی تروریست‌های داعش» خود را با همتای ایرانی اش هم نظر دانست. تغییر نگاه غرب به نقش ایران در حل بحران سوریه و گروه تروریستی داعش در حالی است که ایران مدتها است در هر دو جبهه عراق و سوریه به واسطه حضور مستشاری و نیز ارسال نیروهای نظامی مشغول مبارزه است. اما آنچه تاکنون مانع از یکپارچگی جبهه‌های مبارزه با داعش شده است اختلاف اساسی ایران و غرب درباره سرنوشت «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه است. اختلافی که مشخص نیست در قالب تلاش برای ایجاد اتحاد در مبارزه با داعش چه سرانجامی خواهد یافت.
با این حال آنچه مسلم است این است که تجربه موفق تر ایران در مبارزه با داعش در کشور عراق و تسری این تجربه به جبهه سوریه، ابتکار عمل را در دست ایران قرار داده است. سید حسین موسویان، مسئول پیشین کمیته سیاست خارجی شورای عالی امنیت ملی نیز در مقاله‌ای با عنوان «ایران و دیپلماسی مقابله با ترور» که روز گذشته در ستون اول دفتر روزنامه «ایران» منتشر شد، با اشاره به همین قدرت به دست گرفتن ابتکار عمل از ضرورت تمرکز بر دیپلماسی مقابله با تروریسم و بر عهده گرفتن رهبری آن در تعامل با شورای امنیت سازمان ملل، قدرتهای منطقه‌ای و اتحادیه‌های بزرگ امنیتی جهان ازجمله ناتو سخن به میان آورد و پیشنهاد داد، تهران میزبانی یک کنفرانس کاربردی جهانی مقابله با تروریسم را به عهده گیرد. پیشنهادی که بهانه‌ای شد تا ایده مبارزه متحد و یکپارچه با تروریسم و نیز ایفای نقش پیشرو ایران در این مبارزه را با برخی از کارشناسان روابط بین‌الملل در میان بگذاریم و دیدگاه آنها را در این باره جویا شویم.
استفاده از الگوی برجام علیه تروریسم
در همین زمنیه الهه کولایی، استاد دانشگاه در یادداشتی با عنوان «تجربه «برجام»؛ الگویی برای مبارزه با تروریسم» در روزنامه ایران نوشته است: روند مذکراتی که در سالهای اخیر پیرامون برنامه هسته‌ای ایران شکل گرفت نشان می‌دهد دستگاه دیپلماسی کشور این توان را دارد تا بر پایه منافع مشترک و با وجود اختلافات فراوان و متنوع با کشورهای بزرگ و کوچک جهان بر سر میز مذاکره بنشیند و از ساختار سیاسی برای حل و فصل مشکلات منطقه‌ای استفاده کند. تجربه برجام نشان داد می‌توان از این الگو استفاده کرد و با استفاده از روند اعتمادسازی با بازیگران قدرتمند منطقه‌ای و با تمرکز بر این منافع مشترک، پایه گذار گفت گوهای جدید برای پایان دادن به خشونت‌های غیر قابل قبول به نام اسلام با کشورهای اثرگذار همراه با قدرتهای جهانی شود. وزن ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی نه برای بازیگران منطقه‌ای قابل انکار است و نه می‌تواند از سوی قدرتهای جهانی نادیده گرفته شود. در طول دهه‌های گذشته سیاست‌های گوناگونی بدون در نظر گرفتن نقش ایران برای مبارزه با تروریسم و برقراری ثبات در منطقه اجرا شد ولی همان گونه که آشکار شد این تلاش‌ها بدون در نظر گرفتن مدیریت تأثیرگذار ایران و توانمندهای آن در تقویت فرایند صلح و ثبات در منطقه بی‌نتیجه و حتی خسارت بار بود. بنابراین در پی تحولات اخیر و رویکردهای جدید در سیاست خارجی ایران برای تعامل سازنده با قدرتهای جهانی و بازیگران منطقه‌ای که ناچار باید به وزن جدید ایران تن دهند، باید از این ظرفیت برای حل مشکلات منطقه بهره جست. با توجه به پرداخت هزینه‌های گزاف همه بازیگران بابت خشونت و تروریسم، تمرکز بر منافع مشترک و نادیده گرفتن اختلافات جنبی برای پایان بخشیدن به هدف اصلی بیش از پیش ضرورت دارد.
محوریت سازمان ملل در اقدامات جهانی ضد «داعش»
سید جلال ساداتیان، دیپلمات سابق ایران در انگلیس هم معتقد است که "موضوع مبارزه با تروریسم و داعش در حالی به واسطه حوادث اخیر فرانسه به دغدغه کشورهای غربی مبدل شده است که ایران مدتهاست موضوع مبارزه با تروریسم را به طور جدی از مجرای سازمان‌های بین‌المللی مطرح کرده است." وی در ادامه یادداشت خود می‌نویسد: این موضوع که همواره از سوی ایران در محافل بین‌المللی پیگیری می‌شده است، در سالهای گذشته به دلیل انزوایی که به واسطه برخی جهت گیری‌های سیاست خارجی در سالهای گذشته و همچنین به دلیل مناقشه هسته‌ای برای ایران به وجود آمده بود، کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت اما اکنون با تغییر رویکرد ایران و تحول اساسی در مناسبات با کشورهای خارجی صدای اعتراض ایران از سوی کشورهای جهان شنیده می‌شود. این در حالی است که گروه‌های افراطی منطقه با پوست اندازی، شکل تازه و سازمان یافته تری را در ارتکاب فعالیت‌های تروریستی خود پیدا کرده‌اند تا جایی که با عبور از منطقه خاورمیانه که مهیای تحرکات این جریان‌هاست، موفق به ساماندهی یک اقدام تروریستی در سطح وسیع در خاک اروپا شده‌اند؛ اقدامی که باعث وحشت کشورهای غربی و باورپذیری آنها به این مسأله شده که آنها هم می‌توانند در معرض بی‌ثباتی ناشی از خشونت گروه‌های تروریستی قرار گیرند. اما مقامات ایران هم در جریان همکاری با کشورهای غربی جهت مبارزه با تروریسم باید با در نظر گرفتن واقعیات و شرایط تازه پیش روند و ضمن درک واقعیت‌های جهانی و منطقه ای، متمرکز کردن محوریت اقدامات ضد تروریستی؛ در نهادهای بین‌المللی و بویژه سازمان ملل را در دستور کار قرار دهند.
اجماع داخلی برای تصمیمی تاریخی
محمد مطهرنیا، استاد دانشگاه نیز با اشاره به اینکه "داعش در پی تولد دوباره برای عبور از مهلکه سوریه به جغرافیای عملیاتی دیگری با هدف تداوم تحرکات تروریستی است"، براین باور است که "اکنون با فشارهایی که در سوریه بر گروه‌های تروریستی وارد شده است، آنها دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داده و در این میان خاک کشورهای غربی را هدف قرار داده‌اند تا به این ترتیب بازیگران غربی وارد مرحله تازه‌ای از مبارزه با این جریان‌های افراطی شوند" وی می‌نویسد:...شکل‌گیری همین گروه‌ها در زمره هدف اولیه قدرتهای بزرگ غربی برای گسترش حضور قدرتمندانه در چارچوب جغرافیای خلیج فارس و اوراسیا بود که به خارج شدن کنترل حوادث منطقه و قدرت‌یابی خارج از کنترل این گروه‌های تروریستی از دست بازیگران بزرگ منجر شد تا جایی که دامنه فعالیت این گروه‌ها امنیت داخلی این کشورها را مورد اصابت قرار داد و آنها را وادار به عقب نشینی از برنامه‌های اولیه شان کرد. در این میان شاهدیم جایگاه جدید ایران و نقش پیدا و پنهان آن در تحولات منطقه مورد توجه جدی قدرتهای بزرگ قرار گرفته است و همین مسأله به حل مناقشه دیرپای هسته‌ای منجر شد تا شرایط، مهیای همکاری جمعی با ایران برای مشکلات منطقه از جمله مقابله با تروریسم شود. ایران نیز باید در زمینه مقابله با تروریسم گام‌های جدی تر برداشته و تعامل منطقه‌ای و بین‌المللی با کشورهای مقابله کننده با ترورسیم را تسریع بخشد تا ریشه تحرک داعش در منطقه که تهدیدی برای امنیت ملی کشورمان نیز هست، خشکانده شود. لازمه دستیابی به چنین هدفی، ایجاد اجماعی داخلی بر پایه منافع ملی است تا بحث و تصمیم‌گیری درباره این تصمیم تاریخی به گرد و غبار اختلاف نظرهای جناحی و سیاسی آلوده نشود.
قطع حمایت غرب از حامیان «داعش» ضروری‌تر از ائتلاف جهانی
صادق زیباکلام، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل سیاسی هم با ذکر این نکته که "تحرکات تروریستی جریان‌های افراطی در حالی دامنگیر کشورهای غربی از جمله فرانسه هم شده که رؤسای این کشورها آگاهند که داعش در حقیقت محصول توسعه نیافتگی سیاسی در عراق، سوریه، عربستان، یمن، لیبی و سایر کشورهای خاورمیانه است"، تاکید می‌کند "مادام که در جهت توسعه سیاسی و پیشرفت دموکراسی در این کشورها گام جدی برداشته نشود و تازمانی که جلوی توسعه سیاسی گرفته می‌شود، گروه‌ها و جریان‌های تندرو با بهره برداری از بسترهای شکل گرفته به رشد و نمو خود ادامه داده و هر روز ابعاد تازه تری پیدا می‌کنند". این استاد دانشگاه معتقد است که "صرف شکل‌گیری ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با محوریت هر کشوری برای مبارزه روبنایی با این جریان‌ها چاره کار نیست بلکه نخست باید قدرتهای بزرگ با قطع حمایت‌های یکجانبه از برخی متحدان خود در منطقه، زمینه‌های لازم را برای این اصلاحات سیاسی و ایجاد چارچوب‌های مناسب با تحولات سیال این کشورها فراهم کنند. در این میان ادامه سیاست‌های تکراری مداخله در امور داخلی کشورهای منطقه؛ همزمان با بی‌توجه به لزوم بازنگری در سیاست‌های آنها و صرف تکرار اعلان مواضع در مبارزه با گروه‌های تروریستی، نه تنها، چاره ساز نیست بلکه بیش از پیش زمینه را برای گسترش و نفوذ تفکر افراطی مهیا می‌کند تا جایی که پیامدهای آن به خود کشورهای غربی هم می‌رسد"
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه خبرهای مرتبط
انتشار یافته: ۲
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید
حال شما خوبه؟...