نگرانی همسایگان ژاپن از بلند پروازی های هسته ای این کشور
ژاپن هيچ گونه برنامه توليد تسليحات كشتار جمعي ندارد، هرچند كه از توانايي فني براي توليد تسليحات و موشك هاي هسته اي ابتدايي در مدت زمان نسبتاً كوتاه برخوردار است. دولت ژاپن در عرصه عدم تكثير و خلع سلاح بين المللي بسيار فعال و عضو تمام نظام ها و پيمان هاي چند جانبه مربوط است. در مقام تنها كشوري است كه مورد حمله هسته اي قرار گرفته است، ژاپن به خصوص در زمينه عدم تكثير هسته اي و كنترل تسليحات فعال بوده است. ژاپن پيمان عدم تكثير هسته اي (NPT) را در سال 1976 و پيمان جامع ممنوعيت آزمايش (CTBT) را در سال 1997 تصويب كرد.
پيش از سال 1945، ژاپن سلاح هاي شيميايي و ميكروبي توليد و استفاده مي كرد. ژاپن اكنون عضو معاهده سلاح هاي شيميايي (CWC) و معاهده سلاح هاي ميكروبي و سمي (BWC) است.
همچنين ژاپن عضو گروه استراليا، گروه عرضه كنندگان هسته اي، نظام كنترل فناوري موشكي (MTCR) و كميته زنگر (Zangger) است. اين كشور داراي برنامه انرژي هسته اي فعال، يكي از مهمترين صنايع شيميايي جهان، بخش بيوتكنولوژي در حال گسترش و برنامه قضايي تجاري فعال است.
هسته اي
«قانون ابتدايي انرژي اتمي» ژاپن فقط اجازه فعاليت هاي هسته اي مسالمت آميز را مي دهد و براساس «اصول سه گانه غيرهسته اي» آن، ژاپن تسليحات هسته اي توليد نخواهد كرد و در اختيار نخواهد گرفت و يا اجازه ورود آن را به كشور نخواهد داد. به رغم موضع ديرينه ژاپن عليه تسليحات هسته اي، در اوايل دهه 1970 در مورد امضاي NPT در اين كشور بحث داخلي درگرفت. يك علت اين امر نگراني در مورد تضمين دستيابي به فناوري هسته اي جهت رفع نيازهاي ملي انرژي و ماهيت تبعيض آميز پيمان بود. به علاوه، برخي محافظه كاران از اين نگران بودند كه مسدود شدن گزينه هسته اي ممكن است آثار منفي بر نيازهاي امنيت ملي در آينده داشته باشد. ژاپن نقش فعالي در عدم تكثير هسته اي و خلع سلاح داشته است و فرايندي براي نابودي كامل تسليحات هسته اي پيشنهاد كرده است. ژاپن CTBT را در سال 1997 تصويب كرد و از حاميان استوار پيمان قطع مواد گداخت پذير (FMCT) بوده است. با اين حال، رابطه امنيتي ژاپن با آمريكا بر تأكيد توكيو بر خلع سلاح تأثير گذاشته است. مثلا ژاپن درباره امكان وجود كلاهك هاي هسته اي در ناوها و پايگاه هاي نظامي آمريكا در اين كشور سكوت اختيار كرده است.
ژاپن به طور روزافزوني براي رفع نياز خود به انرژي به انرژي هسته اي متكي شده و داراي بخشي انرژي هسته اي غيرنظامي توسعه يافته اي است. اين كشور برنامه اي جنجالي براي بازيافت سوخت هسته اي مصرف شده دارد كه در قالب آن مقادير زيادي پلوتونيوم به صورت سوخت هسته اي اكسيد متال توليد شده است. در پايان سال 2001، ژاپن داراي 30 متريك تن سوخت هسته اي است كه در مراكز بازفرآوري در انگليس و فرانسه انبار شده و حدود 5 يا شش تن از آن نيز در داخل كشور انبار شده است. اين ذخيره سوخت هسته اي نهايتاً براي استفاده از تأسيسات هسته اي داخلي به ژاپن بازخواهد گشت. براساس طرح اصلي قرار بود سوخت ذخيره شده تا سال 2010 به مصرف برسد، اما به علت موضوع هاي ايمني و فني، اين جدول زماني به تعويق افتاده و برگشت سوخت ذخيره شده به كشور به كندي پيش مي رود. اين افراد استدلال مي كنند اين ماده مي تواند توانايي تسليحات هسته اي نهفته به ژاپن بدهد. افزون بر اين، مركز جديد در دست ساخت در روكاشو (استان آئوموري) توانايي بازفرآوري داخلي ژاپن را افزايش خواهد داد و به طور بالقوه 5 تن ديگر از سوخت هسته اي اكسيد متال در سال توليد خواهد كرد. با وجودي كه احساس ضدهسته اي در ميان مردم ژاپني برگزينه حفظ توان هسته اي بسيار مي چربد، چندين كشور همسايه درباره امكان بلند پروازي هاي هسته اي ژاپن ابراز نگراني كرده اند. دولت ژاپن براي رفع اين نگراني ها، مطالعه اي داخلي در سال 1995 انجام داد در اين مطالعه بر نتيجه گيري هاي سابق تأكيد شده بود كه توليد سلاح هاي هسته اي به امنيت ملي و امنيت منطقه اي ژاپن آسيب خواهد رساند. با اين حال، تنش اخير كه در منطقه شكل گرفته است به خصوص در شبه جزيره كره باعث ايجاد گفت و گوهاي بيشتري درباره توليد سلاح هاي هسته اي شده است كه زماني موضوعي ممنوعه بود. به رغم گمانه زني هاي جديد در مورد اين كه ژاپن شايد در گزينه هسته اي خود تجديدنظر كند، احساس نفرت عميق نسبت به سلاح هاي هسته اي در ميان مردم ژاپن احتمالا هرگونه اقدامي را در اين جهت دشوار خواهد كرد.
