آمریکا هرگز سناریوی عراق را در مورد ایران تکرار نخواهد کرد
آفتاب‌‌نیوز : 
استفاده از مفهوم پایگاه های استبداد در سخنرانی وزیر خارجه آمریکا در کنگره و نیز بهره گیری بوش از این عبارت در مراسم تحلیف دور دوم ریاست جمهوری خود نشان دهنده آن است که نومحافظه کاران در قرار دادن ایران، عراق و کره شمالی در محور مشترکی به نام محور شرارت دچار خطا شده بودند. زیرا شرایط این سه کشور به قدری متفاوت از یکدیگر است که نمی توان آنها را با هم مقایسه کرد. با این وجود در روزهای اخیر ممکن است این سؤال بارها مطرح شده باشد که آیا گذشته عراق، آینده ایران است؟ گذشته عراق و نیز حمله آمریکا به این کشور در سال 2003 و ساقط کردن حزب بعث در عرض 21 روز از چند منظر با مسایل هسته ای ایران مرتبط است:
1- آمریکا در توجیه حمله نظامی به عراق بر وجود سلاح های کشتار جمعی در این کشور تأکید می کرد. در حال حاضر نیز آمریکا همانند عراق معتقد است ایران برنامه هسته ای مخفیانه ای را پیگیری می کند. با این حال نادرستی ادعاهای آمریکا در مورد وجود سلاح های کشتار جمعی در عراق ثابت شد و اکنون بسیاری معتقدند همانند مورد عراق، آمریکا در مورد ایران نیز اصلاحات نادرست ارائه می دهد.
2- نحوه برخورد آمریکا با پرونده هسته ای ایران و عراق نشان می دهد شباهت هایی در هر دو حالت وجود دارد. از همین رو برخی بر این باورند سناریوی عراق در مورد ایران در حال تکرار شدن است. زیرا تضعیف همزمان ایران و عراق یکی از ستون های اصلی سیاست خاورمیانه ای امریکاست و مهار دوجانبه نیز گویای این نکته است. شرایط کنونی تضعیف عراق باعث تقویت ایران شده است و امریکا از این وضعیت خشنود نیست.
3- حمله امریکا به عراق، انگیزه کشورهای منطقه را برای تقویت توان بازدارندگی غیر متعارف تقویت کرده است. یک سوال ساده در ذهن رهبران منطقه شکل گرفته است. آیا اگر صدام سلاح هسته ای داشت امریکا به عراق حمله می کرد؟ رهبران منطقه معتقدند برای جلوگیری از تندروی های امریکا چاره ای جز تقویت توان باز دارندگی غیر متعارف ندارند و سقوط صدام این دیدگاه را در عمل اثبات کرد.
4- از نظر نو محافظه کاران امریکا، عراق توان آن را دارد که به الگویی برای ایجاد تغییرات در خاورمیانه تبدیل شود و امریکا از این طریق مخالفان خود از جمله ایران و سوریه را تحت فشار قرار دهد. قرار گرفتن عراق در قلب خاورمیانه عربی و دسترسی آن به خلیج فارس اهمیت ژئوپلتیک عراق را در آینده خاورمیانه افزایش می دهد.
با این وجود به نظر می رسد که رهبران امریکا با تجربه چند ساله در عراق به خوبی واقفند که نمی توانند در عراق به اهداف حداکثری خود یعنی تبدیل عراق به الگوی تغییرات در منطقه و منزوی کردن ایران از این طریق برسد و ناگزیر برای جلوگیری از شکست باید به تحقق اهداف حداقلی خود رضایت دهد: زیرا در شرایط عادی بازیگران منطقه ای موثر در عراق عرصه بازی را به نفع امریکا یا هر کشور دیگری ترک نخواهند کرد، چون آینده هر یک از بازیگران منطقه ای و مخصوصا همسایگان عراق به سرنوشت این کشور گره خورده است.
از طرف دیگر گروه های مهم داخلی در عراق برای حفظ و تقویت موقعیت خود در عرصه توازن قوای داخلی ناگزیر از روی آوردن به قدرت های منطقه ای مثل ایران هستند.
استفاده از مفهوم پایگاه های استبداد در سخنرانی وزیر خارجه آمریکا در کنگره و نیز بهره گیری بوش از این عبارت در مراسم تحلیف دور دوم ریاست جمهوری خود نشان دهنده آن است که نومحافظه کاران در قرار دادن ایران، عراق و کره شمالی در محور مشترکی به نام محور شرارت دچار خطا شده بودند. زیرا شرایط این سه کشور به قدری متفاوت از یکدیگر است که نمی توان آنها را با هم مقایسه کرد. با این وجود در روزهای اخیر ممکن است این سؤال بارها مطرح شده باشد که آیا گذشته عراق، آینده ایران است؟ گذشته عراق و نیز حمله آمریکا به این کشور در سال 2003 و ساقط کردن حزب بعث در عرض 21 روز از چند منظر با مسایل هسته ای ایران مرتبط است: 1- آمریکا در توجیه حمله نظامی به عراق بر وجود سلاح های کشتار جمعی در این کشور تأکید می کرد. در حال حاضر نیز آمریکا همانند عراق معتقد است ایران برنامه هسته ای مخفیانه ای را پیگیری می کند. با این حال نادرستی ادعاهای آمریکا در مورد وجود سلاح های کشتار جمعی در عراق ثابت شد و اکنون بسیاری معتقدند همانند مورد عراق، آمریکا در مورد ایران نیز اصلاحات نادرست ارائه می دهد.
2- نحوه برخورد آمریکا با پرونده هسته ای ایران و عراق نشان می دهد شباهت هایی در هر دو حالت وجود دارد. از همین رو برخی بر این باورند سناریوی عراق در مورد ایران در حال تکرار شدن است. زیرا تضعیف همزمان ایران و عراق یکی از ستون های اصلی سیاست خاورمیانه ای امریکاست و مهار دوجانبه نیز گویای این نکته است. شرایط کنونی تضعیف عراق باعث تقویت ایران شده است و امریکا از این وضعیت خشنود نیست.
3- حمله امریکا به عراق، انگیزه کشورهای منطقه را برای تقویت توان بازدارندگی غیر متعارف تقویت کرده است. یک سوال ساده در ذهن رهبران منطقه شکل گرفته است. آیا اگر صدام سلاح هسته ای داشت امریکا به عراق حمله می کرد؟ رهبران منطقه معتقدند برای جلوگیری از تندروی های امریکا چاره ای جز تقویت توان باز دارندگی غیر متعارف ندارند و سقوط صدام این دیدگاه را در عمل اثبات کرد.
4- از نظر نو محافظه کاران امریکا، عراق توان آن را دارد که به الگویی برای ایجاد تغییرات در خاورمیانه تبدیل شود و امریکا از این طریق مخالفان خود از جمله ایران و سوریه را تحت فشار قرار دهد. قرار گرفتن عراق در قلب خاورمیانه عربی و دسترسی آن به خلیج فارس اهمیت ژئوپلتیک عراق را در آینده خاورمیانه افزایش می دهد.
با این وجود به نظر می رسد که رهبران امریکا با تجربه چند ساله در عراق به خوبی واقفند که نمی توانند در عراق به اهداف حداکثری خود یعنی تبدیل عراق به الگوی تغییرات در منطقه و منزوی کردن ایران از این طریق برسد و ناگزیر برای جلوگیری از شکست باید به تحقق اهداف حداقلی خود رضایت دهد: زیرا در شرایط عادی بازیگران منطقه ای موثر در عراق عرصه بازی را به نفع امریکا یا هر کشور دیگری ترک نخواهند کرد، چون آینده هر یک از بازیگران منطقه ای و مخصوصا همسایگان عراق به سرنوشت این کشور گره خورده است.
از طرف دیگر گروه های مهم داخلی در عراق برای حفظ و تقویت موقعیت خود در عرصه توازن قوای داخلی ناگزیر از روی آوردن به قدرت های منطقه ای مثل ایران هستند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید