آفتابنیوز : يك اشكال كوچك ژنتيكى سبب مىشود كه ميزان عنصر سلنيوم در خون كاهش يابد و اين كمبود با كم كار شدن غده تيروييد ارتباط مستقيم دارد...
غده تیرویید غده پروانه ای شکلی است که در جلوی گردن قرار گرفته است. اين غده هورمونهايى ترشح مىكند كه بر تمامى فعاليتهاى بدن تأثير مستقيم مىگذارند. به علت اهميت هورمونهاى غده تيروييد، اين غده را به قلب دوم تشبيه مىكنند. فعالیت غده تیرویید نه تنها بر فعالیت اندامهای درونی بدن بلکه بر وضعیت روحی و عاطفی فرد نیز تأثیر مستقیم دارد. اگر کار تیرویید دچار اختلال شود عملکرد تمامی اندامهای درونی بدن مختل مىشود.
مشکلات ناشی از اختلال در کار غده تیرویید به دو دسته تقسیم میشوند: دسته اول مشکلاتی که در اثر پرکاری تیرویید به وجود میآیند و دسته دوم مشکلاتى که کمکاری تیرویید موجب بروز آنها میشود. این دو حالت با نشانههای متفاوتی همراه هستند.
پر کاری تیرویید منجر به تولید بیش از نیاز هورمونهای تیروییدی در بدن مىشود. از آنجا كه هورمونهاى تيروييدى سوخت و ساز درونى بدن را كنترل مىكنند افزايش ميزان آنها در خون سبب بالا رفتن سوخت و ساز درونی بدن و لاغرى مىشود. افزایش ضربان قلب، بیخوابی و بیقراری نيز از نشانههاى پر كارى تيروييد هستند. در حالیکه کمكاری تیرویید ”به علت کاهش تولید هورمونهای تیروییدی“ تمامی فعالیتهای درونی بدن را دچار خمودگى و كرختى مىكند. بیحالی یا شل بودن، کندى ضربان قلب، کاهش سوخت و ساز درونی بدن و افزایش وزن همگى از پيامدهاى كم كارى تيروييد هستند.
پر کار شدن غده تیرویید میتواند علل مختلفی داشته باشد. يكى از شناخته شدهترين اين علتها نقص سيستم ايمنى بدن است. وظیفه سیستم ایمنی بدن از بین بردن ذرات خارجی و بیگانهای است که وارد بدن شدهاند. نقص و اشکال در کار اين سیستم موجب میشود كه سیستم ایمنى نتواند هدف را به درستی تشخیص بدهد و گاه به یکی از اندامهای درونی بدن حمله کند. این حالت سبب بروز بیماری خودایمنی مىشود. حمله سيستم ايمنى به غده تيروييد موجب پركارى اين غده مىشود. عللی مانند استرس و فشار روحی–روانی زیاد نيز سبب پركارى تيروييد مىشوند. پرکاری تیرویید اگر به موقع تشخیص داده شود به خوبی به دارو پاسخ مىدهد و میتواند به سرعت بهبود یابد.
حالت دوم كم كارى تيروييد است. متخصصین غدد داخلی هنوز دلیل روشن و واضحی برای علت کمکاری تیرویید نمیشناسند. کمکاری غده تیرویید مشکلی است که متاسفانه دیر تشخیص داده مىشود و عواقب وخيمترى به دنبال دارد.
پژوهشكده بينالمللى دانشگاه برلین در آلمان، مدتى است كه مشغول تحقيق بر روى عوامل موثر در بروز كمكارى غده تيروييد است. این گروه در آخرین مقاله خود در سال ۲۰۰۵ میلادی عنوان میکند که کم کاری غده تیرویید پیامد یک اختلال ژنتیکی است. در اين تحقيق چهار کودک از دو خانواده متفاوت و از دو نقطه مختلف دنيا بررسى شدهاند. دو كودك از خانوادهاى درعربستان سعودى و دو كودك از خانودهاى در ایرلند. این کودکان همگی مبتلا به کم کاری تیرویید بودهاند. بررسی و تحقیق ژنتیکی که روی این کودکان انجام گرفته است نشان میدهد يك اشكال ژنتيكى ميان اين كودكان مشترک است. اين اشكال كوچك ژنتيكى سبب مىشود كه ميزان عنصر سلنيوم در خون كاهش يابد و اين كمبود با كم كار شدن غده تيروييد ارتباط مستقيم دارد.
سلنيوم عنصر مهمى است كه ميزان آن در بدن هر فرد تنها در حدود ده تا پانزده ميلىگرم است. اما همين مقدار بسيار ناچيز نقش موثرى در كنترل مهمترين فعاليتهاى بدنى برعهده دارد. كمبود سلنيوم قدرت دفاعى بدن را كاهش مىدهد و موجب ضعف كار عضلات قلبى مىشود كه خطر ابتلا به سكته را افزايش مىدهد. ريزش شديد و يكباره موها نيز از پيامدهاى كمبود اين عنصر است. سلنيوم در حبوبات، خشكبار، فرآوردههاى لبنى بخصوص پنير، ماهى و گوشت به وفور يافت مىشود.
كمبود سلنيوم مشكلى است كه در ارتباط با اختلالات تيروييدى اغلب ناديده گرفته مىشود، در حاليكه نقش اين عنصر در كنترل فعاليتهاى تيروييدى به اندازه عنصر يد مهم است. يد از مواد اوليهاى است كه در تركيب هورمونهاى تيروييدى شركت مىكند.
پیش از این متخصصان متوجه شده بودند که کم کاری غده تیرویید تا حد زیادی ریشه ژنتیکی دارد . از اينرو پزشکان توصیه مىكنند چنانچه یکی از اعضاى فامیل دچار کمکاری تیرویید است، بستگان نزدیک او به طور مرتب با آزمایش خون، فاکتورهای هورمونی مربوط به فعاليت غده تيروييد خود را کنترل کنند.