تحلیلی بر شرایط نشست آتی شورای حکام

آفتاب‌‌نیوز : جو روانی و تبلیغاتی سنگینی هم در موضعگیری‌های رسمی و رسانه‌ای آمریکا، 3 کشور اروپایی و دیگر کشورها علیه کشورمان مشاهده می شود. با تحلیل جمیع اطلاعات موجود و احتمالات آینده می‌توان سطح برخورد، واکنش‌ها و کنش‌های ممکن در نتیجه‌گیری بهتر را بررسی و پیشنهاد کرد. از جمله:

1- تجربه نشست اضطراری آگوست (مرداد ماه) پیش روی ماست. در آن وضعیت هم به دلیل رفع تعلیق از تاسیسات یو.سی.اف اصفهان فضای سیاسی سنگینی علیه حق طبیعی کشورمان ایجاد شد و با فشارهای سیاسی به برخی کشورها (مثل هند) و فشار تشکیلاتی به البرادعی (که تصویب مدیرکلی مجددش به ok امریکا در مجمع عمومی آژانس وابسته بود) بندهای 49 و 50 به گزارش 3 سپتامبر او اضافه شد و در حالی که بسیاری از ابهامات آژانس برطرف شده و همکاری ایران در بالاترین و شفاف‌ترین سطح با بخش بازرسی آژانس تنظیم شده بود ، 3 کشور اروپایی سخت ترین قطعنامه علیه ایران را در 24 سپتامبر (البته بدون اجماع) تصویب کردند. آن قطعنامه هنوز هم پابرجاست.

2- اکنون نیز همان شرایط در سطحی بالاتر و متفاوت تر در حال تکرار است. امریکا و 3 کشور اروپایی نشست بی حاصل لندن را فقط برای همسو نشان دادن روسیه و چین برگزار کردند و تلاشهایشان برای تحت تاثیر قرار دادن این 2 کشور همچنان ادامه دارد. تا جایی که مسکو در سرمای دهشت انگیز، محله بروبیای غربی‌ها شده و اسراییل هم قول سفارش 2 نیروگاه آب سبک را به روسیه می‌دهد!

اکنون درصدد تحلیل موثر بودن یا نبودن این فشارها بر روسیه و چین نیستیم، اما منطق دیپلماسی و تجربه سال‌های اخیر به ما می‌آموزد که سیاست‌ها و سناریوهای خود را براساس بدترین حالت تدوین و آماده کنیم و فارغ از نوع بازیگری آنان، صحنه‌های ممکن را بارها شبیه‌سازی و چینش کنیم.

3- تحلیل نگارنده این است که غرب (به معنای امریکا و 3 کشور اروپایی) از اثربخش بودن ارجاع پرونده ایران از وین (آژانس) به نیویورک (شورای امنیت) براساس تحلیل‌ها و ارزیابی گروه‌های مشورتی مایوس شده است، اما این هرگز بدان معنا نیست که از اندیشه پشتوانه‌سازی «اهرم زور» شورای امنیت و برای فلج کردن ایران پشت دروازه تولید سوخت هسته‌ای (آب سبک و سنگین) دست کشیده باشد.

پیش‌بینی می شود غرب در اندیشه طراحی مکانیزمی حقوقی است تا به جای بردن بی‌حاصل پرونده ایران از آژانس به شورای امنیت، نیویورک را به وین بیاورد! در چنین وضعی امیدوارند که سر و صدای خیلی از کشورها که موافق حل مساله ایران در آژانس هستند، خوابیده شود.

واقعیت این است که آمریکا و یاوران اروپایی‌اش درصددند با فراری رو به جلو و بعد از ناکامی در محکوم کردن ایران در آژانس با ادله فنی و حقوقی و حتی ناکامی از رویکرد سیاسی خود، این پرونده را با خرج اعتبار از سازمان ملل و با چاشنی معامله با چند قدرت موثر «میلیتاریزه» کنند و صرفا فضایی قهرآمیز را به پرونده ایران در شورای حکام تحمیل کنند. اظهارات اخیر البرادعی در گفتگو با نیوزویک مبنی بر لزوم پشتیبانی روز از مصوبات شورای حکام به نوعی تکرار بند 50 گزارش 3 سپتامبر گذشته اوست و اتفاقی تازه نیست. سفر سولانا به آمریکا و گفت‌وگو با رایس و عنان هم در همین راستا قابل ارزیابی است.

4- شاید مصداق تحلیل نگارنده، فعالیت بیش از حد «پیر گلد اشمیت» معاون یهودی تبار سابق البرادعی باشد که این روزها رحل اقامت در نیویورک افکنده است.

هم او با تجربه و تسلطی که بر قواعد حقوقی و ابعاد پرونده دارد ، با اشاره به شکست طرح‌های عمومی مثل بازنگری بهار امسال نیویورک در مورد ان.پی.تی از احتمال پیشنهاد آمریکا، انگلیس و فرانسه برای تصویب قطعنامه‌ای در شورای امنیت سخن گفته که شامل 3 مولفه زیر است. او پیشنهاد کرده برای آژانس در برابر «کشورهای مشکوک» به فعالیت‌های غیرصلح‌آمیز هسته‌ای مصوب شود که:

الف - اعطای اختیارات کامل به آژانس و مدیر کل برای تشدید بازرسی‌ها، فراتر از پروتکل الحاقی در صورتی که کشوری از مصوبات شورای حکام تمکین نکند. (بند 50 گزارش سوم سپتامبر البرادعی و بند 3 قطعنامه 24 سپتامبر شورای حکام را به یاد آورید).
ب - ممانعت از این تفکر که «دولت‌های مشکوک یا متخلف» حق خروج از ان.پی.تی را مطابق ماده 10 آن داشته باشند و آنگاه از مواد هسته‌ای موجود بهره ببرند. (با نگاه به مدلی مثل INFIRIC166).
ج - اجبار به تعلیق تمامی فعالیت‌های مربوط به چرخه سوخت توسط «دولت‌های مشکوک» برای 10 سال.

5- البته بعید نیست چنین قطعنامه‌ای با مخالفت‌هایی نیز روبه رو و تعدیل شود و یا حتی به تصویب نرسد. اما براساس این فرض تحرکی فوری لازم است.

6- مخلص کلام این که تحرک فوری یاد شده در دست مجلس اصولگراست و پیشنهادی که قبلا هم داده شد اما چیز دیگری به تصویب رسید. اکنون هم دیر نیست اما ممکن است دیر شود. مجلس می‌تواند در طرحی دوفوریتی دولت را موظف کند، چنانچه شورای حکام در نشست‌های آتی خود برخلاف روحیه همکاری ایران ماهیت فنی و حقوقی خود را کنار گذاشته و با استانداردی دوگانه در برابر کشورمان انگیزه‌های سیاسی را ترجیح دهد و هر مصوبه‌ای خارج از روح ان.پی.تی اساسنامه آژانس و پادمان داشته باشد، اقدامات زیر را انجام دهد. توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و منحصر شدن محدوده همکاری به اساسنامه آژانس، ان.پی.تی و موافقتنامه پادمانی 214 توقف تمامی اقدامات داوطلبانه فنی و سیاسی که در جهت اعتمادسازی صورت می‌گیرد. رفع آنی تعلیق از تمامی فعالیت‌های تعلیق شده، از جمله آغاز تولید سانتریفیوژ با نظارت آژانس ارائه شکوائیه حقوقی به دیوان داوری بین‌المللی بر اساس ماده 17 پادمان به ازای تک تک موارد نقض حقوق مسلم ایران در اسناد حقوقی آژانس و شورای حکام.

قبلا هم گفتیم که مصوبه فعلی مجلس یعنی توقف اجرای پروتکل الحاقی در صورت ارجاع پرونده به شورای امنیت از کارشناسی و شناخت لازم حریف برخوردار نبوده و یا با خوشبینی مفرط همراه بوده است.

7- البته در پایان باید گفت شدت بخشیدن به رایزنی با اعضای شورای حکام و استفاده از دیگر اهرم‌های موثر در دیپلماسی هسته‌ای هم به همراه همکاری با آژانس در چارچوب تکالیف و حقوق در جای خود باقی است.