آفتابنیوز : نه رئيس جمهور- جورج دبليو بوش- و نه وزير امور خارجه- كاندوليزا رايس- فرصت شركت در اين نشست را نيافتند. معاهده منع تكثير تسليحات هسته اي، مقدماتي ترين مسأله امنيتي قرن حاضر است. اين معاهده كه در سال 1968 به تصويب رسيد، تنها وسيله اي بود كه توانست به كابوس هاي دائمي جان.اف.كندي درخصوص خطر وجود 15 تا 20 كشور مجهز به تسليحات هسته اي پايان دهد. البته در حال حاضر تعداد كشورهايي كه اين معاهده را به رسميت نپذيرفته اند كمتر از دو كشور است. پنج كشور اسرائيل، هندوستان، كره شمالي و ايران بعدها به طرق گوناگون به امضاي اين معاهده روي آوردند.
اسرائيل اولين بمب خود را در دهه 1960 آزمايش كرد و اين در حالي است كه هندوستان و پاكستان براي اولين بار در سال 1998 به اين تكنولوژي دست يافته و درخصوص كره شمالي نيز زمان دقيق آن مشخص نيست.
با پيوستن چند كشور فوق به اين معاهده، ضرورت مستحكم تر كردن آن بيشتر احساس مي شود به خصوص با در تنگنا گذاشتن كشورهايي كه غربیان تصور مي كنند پس از پيوستن به NPT مي توانند تحت لواي برنامه هاي هسته اي صلح آميز، توانايي خود در ساختن بمب هسته اي را به رخ جهانيان بكشند. اين مسأله مهمترين موضوع بحث در اجلاس كنوني در نيويورك خواهد بود. البته تحقق اين امر تنها با پذيرفتن رهبري ايالات متحده ممكن است.
واشنگتن بايد رهبري نشست نیویورک را در مسيري قرار دهد كه موافقت هاي اصولي اوليه NPT را مستحكم تر سازد. اكثر كشورهاي داراي تسليحات هسته اي با كاهش قابل ملاحظه تعداد ذخيره هاي هسته اي خود تلاش مي كنند طمع كشورهايي را كه به اين تسليحات مجهز نيستند براي دستيابي به آن فروكش دهند.
البته نبايد فراموش كرد كه اعتماد كردن به رهبري سرپرستي كه خود معاهده ضدموشك هاي بالستيك را زيرپا گذاشته و راه هاي تصويب معاهده منع آزمايشات هسته اي پيشرفته را مسدود كرده چندان هم آسان نيست. البته به تمامي اين مسائل اخذ سياست هاي دوجانبه درخصوص طراحي و به كارگيري بمب هاي هسته اي را نيز بايد اضافه كرد. البته اين اعتقاد در صورتي كه كشورهاي فاقد تسليحات هسته اي، جانب توافقات خود را رها نكنند، كاملاً ضروري است. ايالات متحده نمي تواند چندان اميدوار باشد كه با اخذ سياست هايي نظير افزايش تسليحات هسته اي مي تواند مانع از توليد و تكثير اين تسليحات توسط كشورهايي نظير كره شمالي باشد. خطر تروريسم هسته اي يا تسليحات هسته اي تنها به شش يا هفت بمبي كه كره شمالي احتمالا موفق به توليد آن خواهد شد يا چندين بمبي كه ايران تا پايان دهه اخير توليد خواهد كرد، محدود نمي شود.
هزاران تسليحات هسته اي پيشرفته در ايالات متحده يا انبارهاي نه چندان پيشرفته روسيه و صدها نوع تسليحات متفاوت كه انگليس، فرانسه و چين از آن برخوردار هستند نيز در جاي خود، خطرات اساسي تلقي مي شوند. واشنگتن و مسكو در سال 2002 توافق كردند كه تا سال 2012 تعداد كلاهك هاي موجود در موشك هاي خود را تا ميزان قابل توجهي كاهش دهند، البته هرگز زمان مشخص براي اين امر تعيين نشد.
علاوه بر اين در صورتي كه رهبري به ايالات متحده سپرده شود، اين كشور بايد تمام تلاش خود را براي تدوين معاهده منع توليد اورانيوم غني شده و پلوتونيوم جهت استفاده در تسليحات هسته اي نيز به كار گيرد. توليد اورانيوم غني شده و پلوتونيوم از اصلي ترين مسائل مطرح درخصوص پرونده هسته اي كره شمالي و ايران است.
در طول يك سال گذشته، ايالات متحده به جاي تدبير راهكارهايي براي تقويت NPT، تمامي وقت خود را صرف هرچه سست تر كردن كارايي تبصره هاي اين معاهده كرد. در حال حاضر، اين كشور تمامي تجهيزات لازم را براي رسيدن به مقاصد هسته اي را داراست.
اعمال محدوديت هاي بيشتر بر ساير كشورها، قطعاً گزينه مناسبي براي كاهش برنامه هاي تسليحات هسته اي و توليد مواد هسته اي خواهد بود. البته با تمام اين تفاسير هنوز يك معضل باقي است و آن هم معضل توليد مواد هسته اي تحت عنوان فعاليت هاي هسته اي صلح آميز است. طرحي كه رئيس آژانس انرژي هسته اي محمد البرادعي- ارائه كرد تقريباً كارساز است. طرحي شامل اين مسأله كه توليد چنين موادي در مراكز بين المللي و تحت نظارت آژانس صورت گيرد. هر كشوري كه خواهان دستيابي به انرژي هسته اي بوده و نظارت بين المللي را به رسميت مي شناسد مي تواند از اين مراكز، راكتور مورد نياز خود را تهيه كند.
صدها طرح مناسب و بعضا نه ميزان مناسب در اجلاس ماه جاري در نيويورك مطرح خواهند شد. البته تا زماني كه واشنگتن رسماً رهبري را برعهده بگيرد تنها اقدام بازدارنده اي كه مي توان انجام داد اين است كه ساير كشورها را از پيروي از كشورهايي نظير كره شمالي منع كرد.