آفتابنیوز : سرویس بین الملل-روزنامه «فایننشال تایمز» با انتشار گزارشی با استناد به اسناد تازه منتشر شده از آرشیو وزارت خارجه امریکا اشاره می کند که در پشت صحنه کودتای 28 مرداد، این بریتانیا بوده که نقش اصلی و ترغیب کننده امریکا به مشارکت در کودتا علیه دولت قانونی محمد مصدق را ایفا کرده است.
به گزارش آفتابنیوز؛ این روزنامه می نویسد: «دولت بریتانیا در سال ۱۹۵۲ میلادی بارها از امریکا خواسته بود تا با کودتایی دولت مصدق را سرنگون کنند. این موضوع براساس اسناد تازه از طبقه بندی خارج شده وزارت خارجه امریکا مشخص شده است».
این روزنامه اشاره می کند که دو پژوهشگر مرتبط با آرشیو امنیت ملی یک سازمان تحقیقاتی غیر انتفاعی این اسناد را بدست اورده اند. این اسناد تحت عنوان فوق العاده محرمانه در میان اسناد وزارت خارجه امریکا قرار داشته و با عنوان «طرح بریتانیا برای سازماندهی کودتا در ایران» بوده است طرحی که در آن اشاره می کند که مصدق منافع بریتانیا را تهدید می کند و در نهایت با متقاعد شدن امریکایی ها کودتا در اگوست سال ۱۹۵۳ میلاید صورت گرفت.
در این اسناد نشان داده می شود که در سال ۱۹۵۲ میلادی وینستون چرچیل نخست وزیر بریتانیا از امکان کنترل دوباره بر صنایع نفت ایران ناامید شده بود چرا که مصدق نفت ایران را ملی کرده بود. در آن زمان چرچیل تصمیم گرفته بود با هر وسیله ممکن از جمله اقدام نظامی دولت مصدق را سرنگون کند.
مالکوم بایرن و مارک گاسیورووسکی دو پژوهشگر ارشیو ملی ضمن اشاره به این موضوع اشاره می کنند که از اسناد این گونه درک می شود که در ماه اکتبر آن سال دست کم سه بار مقام های بریتانیایی و امریکایی با یکدیگر ملاقات داشته اند و درباره احتمال سرنگونی دولت مصدق با یکدیگر به بحث و گفت و گو پرداخته اند در این گفت و گوها سر کریستوفر استیل مقام شماره دو در سفارت بریتانیا در واشنگتن حضور داشته است و ایده بریتانیایی ها را به مقام های ارشد امریکایی یپیشنهاد داده بود.
در سال های اخیر بریتانیایی ها بارها از مقام های امریکایی خواسته بودند تا هرگونه تایید رسمی درباره تلاش لندن برای کودتا علیه دولت مصدق را انکار کرده و در این باره مطلبی منتشر نکند.
فایننشال تایمز اشاره می کند که اسناد اخیر منتشر شده در روز سه شنبه از میان ۱.۰۰۷ صفحه سند منتشر شده وزارت خارجه امریکا تحت عنوان «روابط خارجی ایالات متحده» به دست آمده اند.
گفته شده که اسناد بدست آمده توسط این دو پژوهشگر از یک آرشیو دولتی در مریلند بوده اند. در این اسناد اشاره شده که در ابتدا دولت ترومن در امریکا با پیشنهاد بریتانیایی ها برای ساقط کردن دولت مصدق مخالفت کرده بود. در دیدارهای بعدی بریتانیایی ها برای متقاعد کردن امریکایی ها به همکاری برای انجام کودتا علیه مصدق تاکید کردند که خطر قدرت گیری کمونیسم در ایران جدی است و از طریق و این حربه (و نه ملی شدن نفت ایران) رییس جمهوری امریکا را اقناع کردند تا با لندن همکاری کند. البته در اسناد مشخص شده که ترومن و اچسون وزیر امور خارجه وقت امریکا در آن زمان نیز در ابتدا از پذیرش پیشنهاد کودتا خودداری کردند و ترجیح دادند با مصدق کار کنند اما پائول نیتز رییس قدرتمند بخش سیاستگذاری خارجی امریکا پیشنهاد کرد که امریکا کارزاری را علیه ایت الله کاشانی از مخالفان مداخله بریتانیا در صنعت نفت ایران و حزب کمونیست توده و نه شخص مصدق سازماندهی کند.
مقام های بریتانیایی مودبانه این پیشنهاد را رد کردند. در هفته های اخر منتهی به کودتا در نهایت امریکا تحت فشار بریتانیا متقاعد به همکاری شده بود.