دو دلقک و نیمی یک بارقه ای ناشناخته از آوانگارد
دو دلقک و نصفی نمایشی از جلال تهرانی است که از ابتدای آذرماه درسالن اصلی مجموعه تئاتر شهر به روی صحنه می رود. بیش از آنکه یک نمایشنامه کامل داشته باشد، یک موقعیت نمایشی است که جلال تهرانی تلاش می کند؛ بسط دهد و در این تلاش بی نتیجه رو به ناکجا آباد رفته است.
آفتاب‌‌نیوز : مریم جعفری حصارلو* - دو دلقک و نصفی نمایشی از جلال تهرانی است که از ابتدای آذرماه درسالن اصلی مجموعه تئاتر شهر به روی صحنه می رود. بیش از آنکه یک نمایشنامه کامل داشته باشد، یک موقعیت نمایشی است که جلال تهرانی تلاش می کند؛ بسط دهد و در این تلاش بی نتیجه رو به ناکجا آباد رفته است. ازیک سو نشان دادن وضعیت نابغه ها و یا حتی افراد خوش فکر که برای تامین معیشت خود مجبور شده اند درسیستم های اداری ویا حتی شرکت های خصوصی استخدام شوند و زندگی اشان را بگذرانند؛ دردناک است و از سویی نشان دادن چنین موقعیتی را باید در دل یک درام کامل و نه تنها با طرح موقعیت آنهم به شدت خشک وبدون توجه به روند زیبایی شناسی و دراماتیزه کردن لحظات به تصویر کشید.
ایده یک نابغه که در بروکراسی های اداری به اضمحلال می رود، قصه بسیار دردناکی است که با کمی دقت نظر و طراحی یک درام کامل به شدت تاثیر برانگیز می توانست باشد. درحالی که با نورپردازی غیر معمول و در عین حال غلط سبب آزار روانی مخاطب می شود. اگر قرار است وضعیت و یا حتی یک موقعیت دردناک را به تصویر کشید،باید برای آن تصویرهای زیبایی شناسی و بدیع درنظر گرفت و نه اینکه نیمی از تصاویر در تاریک روشن صحنه از دست برود. زیرا با نورپردازی غلط و تنها با یدک کشیدن عنوان آوانگارد در روند یک نمایش نمی توان تاثیر گذار بود.
ازسوی دیگر بازی بازیگران نیز درکمبود نور به خوبی دیده نمی شدند و باعث شد تلاش بازیگران به جز از طریق آواها به خوبی درک نشود. ضمن آنکه برای نشان دادن چنین مقوله ای تلاش شده از گروتسک استفاده شود. درحالیکه گروتسک ژانرکمدی است و نوعی وحشت خنده آور از پشت کاراکترها سرک می کشد. در این اثر اساسا از کاراکتر پردازی دقیق برای شخصیت ها خبری نیست و تنها به درک یک موقعیت و تنها تیپ سازی بسنده شده است. به این معنا که روابط ساده یک منشی و رئیس برای آوردن چای و یا حتی مجبور کردن منشی به ماندن در محل کار تا پاسی از شب مطرح و تکرار می شود.
بنابراین نمی توان این اثر را یک نمایش کامل دانست در جایی از دیالوگ ها اشاره می شود که این اثری آوانگارد است. اما آیا ویژگی های اثر آوانگارد با این اثر همخوانی دارد یا خیر؟ اولین مسئله این است که یک تئاتر پیشرو یک روش و یا مضامین تازه را در اثر ارائه می کند. به نظر نمی رسد که مضمون این اثر اساسا تکرار نشده و یا مقوله تازه ای باشد و درعین حال جنبش ویژه و یا ایجاد تکنیک خاصی هم در این اثر مشاهده نمی شود به جز نوعی بازی کردن با نور آنهم به بنیان اثر نمایشی آسیب جدی رسانده و از دیده شدن بازی ها ویا ویژگی های دراماتیک و یا حتی طراحی صحنه جلوگیری کرده است. اگر قرار است نوعی ابهام و ایهام درنمایش ایجادشود تنها زمانی می توان موفق شد که بتوان نوعی بازی با نور در راستای هرچه بهتر دیدن طراحی ها، فضا سازی ها و یا حتی چند بعدی دیدن فضای سازی انجام شود. درحالیکه در نورپردازی این نمایش بسیار ضعیف و غیر معمول بود.
از سوی دیگر درآوانگارد، عصیان گری درمقابل زندگی را نشان می دهد. برای نمونه مجموعه آثار اوژن یونسکو را به نوعی اثری آوانگارد می دانند. اوژن یونسکو در آثارش جنبه های رئالیستی زندگی بشری را می شکند و ویژگی های جدیدی را ارائه می کند که قابل پذرش می تواند باشد؛ اما واقعی نیست. برای نمونه در نمایشنامه « کرگدن»انسان هایی که به کرگردن بدل می شوند و یا اینکه در نمایشنامه «شاه می میرد» لحظه به لحظه مرگ شاه تصویر می شود و یا اینکه در«صندلی ها» صندلی هایی که تمام فضای زندگی انسانی را اشغال می کند و برای نمونه نوعی سیطره وسایل را در زندگی انسانی نشان می دهد. اما آیا می توان چنین نمونه های در این اثر مشاهده کرد. از دیدگاه اوژن یونسکو آوانگارد یعنی شرح یک مسئله از سوی یک نویسنده که آن مسئله را حقیقت می پندارد و تلاش می کند به شیوه وروشی نو نشان دهد. به نظر می رسد یک روش نو پیش از آنکه بارقه ای در تاریکی ذهن باشد؛ باید یک ذهنیت استخوان دار و کامل باشد که به تمام معنا لایه های زیرین این اندیشه جدید را شکافته و حال یک اندیشه کاملا مسلط برصحنه باشد که بعد از آن جبنشی در روند اجرای تئاتر راه بیافتد و همه تمایل داشته باشند تا برای یکبار هم که شده چنین روشی را در روند اجاریی خود به کار گرند و سرآخر این جنبش بر یک دهه از تئاتر حاکم باشد. به نظر می رسد دو دلقک و نیمی تنها یک روساخت از یک نمایش آوانگارد است و با تلاش شبانه روزی و تیم اجرایی باید کامل شود و اساسا برای اجرای آن زودتر از موعد اجرا کردند.
** عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و جهان I.A.T.C
ایده یک نابغه که در بروکراسی های اداری به اضمحلال می رود، قصه بسیار دردناکی است که با کمی دقت نظر و طراحی یک درام کامل به شدت تاثیر برانگیز می توانست باشد. درحالی که با نورپردازی غیر معمول و در عین حال غلط سبب آزار روانی مخاطب می شود. اگر قرار است وضعیت و یا حتی یک موقعیت دردناک را به تصویر کشید،باید برای آن تصویرهای زیبایی شناسی و بدیع درنظر گرفت و نه اینکه نیمی از تصاویر در تاریک روشن صحنه از دست برود. زیرا با نورپردازی غلط و تنها با یدک کشیدن عنوان آوانگارد در روند یک نمایش نمی توان تاثیر گذار بود.
ازسوی دیگر بازی بازیگران نیز درکمبود نور به خوبی دیده نمی شدند و باعث شد تلاش بازیگران به جز از طریق آواها به خوبی درک نشود. ضمن آنکه برای نشان دادن چنین مقوله ای تلاش شده از گروتسک استفاده شود. درحالیکه گروتسک ژانرکمدی است و نوعی وحشت خنده آور از پشت کاراکترها سرک می کشد. در این اثر اساسا از کاراکتر پردازی دقیق برای شخصیت ها خبری نیست و تنها به درک یک موقعیت و تنها تیپ سازی بسنده شده است. به این معنا که روابط ساده یک منشی و رئیس برای آوردن چای و یا حتی مجبور کردن منشی به ماندن در محل کار تا پاسی از شب مطرح و تکرار می شود.
بنابراین نمی توان این اثر را یک نمایش کامل دانست در جایی از دیالوگ ها اشاره می شود که این اثری آوانگارد است. اما آیا ویژگی های اثر آوانگارد با این اثر همخوانی دارد یا خیر؟ اولین مسئله این است که یک تئاتر پیشرو یک روش و یا مضامین تازه را در اثر ارائه می کند. به نظر نمی رسد که مضمون این اثر اساسا تکرار نشده و یا مقوله تازه ای باشد و درعین حال جنبش ویژه و یا ایجاد تکنیک خاصی هم در این اثر مشاهده نمی شود به جز نوعی بازی کردن با نور آنهم به بنیان اثر نمایشی آسیب جدی رسانده و از دیده شدن بازی ها ویا ویژگی های دراماتیک و یا حتی طراحی صحنه جلوگیری کرده است. اگر قرار است نوعی ابهام و ایهام درنمایش ایجادشود تنها زمانی می توان موفق شد که بتوان نوعی بازی با نور در راستای هرچه بهتر دیدن طراحی ها، فضا سازی ها و یا حتی چند بعدی دیدن فضای سازی انجام شود. درحالیکه در نورپردازی این نمایش بسیار ضعیف و غیر معمول بود.
از سوی دیگر درآوانگارد، عصیان گری درمقابل زندگی را نشان می دهد. برای نمونه مجموعه آثار اوژن یونسکو را به نوعی اثری آوانگارد می دانند. اوژن یونسکو در آثارش جنبه های رئالیستی زندگی بشری را می شکند و ویژگی های جدیدی را ارائه می کند که قابل پذرش می تواند باشد؛ اما واقعی نیست. برای نمونه در نمایشنامه « کرگدن»انسان هایی که به کرگردن بدل می شوند و یا اینکه در نمایشنامه «شاه می میرد» لحظه به لحظه مرگ شاه تصویر می شود و یا اینکه در«صندلی ها» صندلی هایی که تمام فضای زندگی انسانی را اشغال می کند و برای نمونه نوعی سیطره وسایل را در زندگی انسانی نشان می دهد. اما آیا می توان چنین نمونه های در این اثر مشاهده کرد. از دیدگاه اوژن یونسکو آوانگارد یعنی شرح یک مسئله از سوی یک نویسنده که آن مسئله را حقیقت می پندارد و تلاش می کند به شیوه وروشی نو نشان دهد. به نظر می رسد یک روش نو پیش از آنکه بارقه ای در تاریکی ذهن باشد؛ باید یک ذهنیت استخوان دار و کامل باشد که به تمام معنا لایه های زیرین این اندیشه جدید را شکافته و حال یک اندیشه کاملا مسلط برصحنه باشد که بعد از آن جبنشی در روند اجرای تئاتر راه بیافتد و همه تمایل داشته باشند تا برای یکبار هم که شده چنین روشی را در روند اجاریی خود به کار گرند و سرآخر این جنبش بر یک دهه از تئاتر حاکم باشد. به نظر می رسد دو دلقک و نیمی تنها یک روساخت از یک نمایش آوانگارد است و با تلاش شبانه روزی و تیم اجرایی باید کامل شود و اساسا برای اجرای آن زودتر از موعد اجرا کردند.
** عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و جهان I.A.T.C
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه خبرهای مرتبط
لینک های مفید