الهه کولایی از نگرش دولت نهم می‌گوید
زنان دکور عرصه سیاست نیستند
آفتاب‌‌نیوز : 
دکتر الهه کولایی، نماینده مجلس ششم و استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار آفتاب از تفاوت‌های موجود میان نگاه دولت‌های خاتمی و احمدی نژاد به مسائل زنان می‌گوید.
خانم کولایی! جایگاه اعطا شده به زنان در دولت های خاتمی و احمدی نژاد ـ دست کم از لحاظ کمی ـ تقریبا یکسان است، برای مثال ریاست سازمان محیط زیست در هردو کابینه به زنان واگذار شد. شما چه تفاوتی در نگاه این دو رئیس جمهور می‌بینید؟
در طول سال‌های پس از انقلاب فعالیت زنان به شکل توده‌ای در مسائل اجتماعی و سیاسی وجود داشت اما اتفاقی که در دوران خاتمی افتاد سازمان‌دهی این مشارکت در بخش دولتی بود که با برنامه‌ریزی دقیق، فعالیت زنان در کشور ارتقاء یافت.
در دوران اصلاحات کوشش‌های مستمری برای حضور همه جانبه زنان در عرصه‌های گوناگون انجام شد و با محوریت توسعه، نقش زنان به عنوان نیمی از ظرفیت جامعه مورد تأکید و توجه قرار گرفت. البته این توجه به مسائل زنان از دهه 1370 آغاز می‌گردد و در زمان ریاست جمهوری خاتمی مورد توجه بیشتری واقع می‌شود و روند آن تسریع پیدا می‌کند. اساس این اتفاقات را در دوران اصلاحات می‌توان تحول در نگاه به زنان دانست که بنابر دیدگاه امام خمینی به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در عرصه اجتماعی مورد توجه قرار گرفت.
در این دوران به دو ویژگی توجه شد؛ اول اولویت قائل شدن به این امر که مشارکت اجتماعی همه جانبه زنان یکی از مراحل مهم رشد و توسعه کشور به شمار می‌ود و دوم افزایش بودجه و ایجاد فرصت مناسب برای بیان خواسته‌های زنان. اما متأسفانه در پایان دوران اصلاحات ما شاهد نوعی عقبگرد در نگرش به زنان هستیم. برخی دولتمردان این دوره به گونه‌ای افراطی برای بازگرداندن زنان به عرصه خانه و خانواده تلاش می‌کنند در صورتی که در دوران اصلاحات نگرشی مبنی بر تعادل بین نقش خانگی و اجتماعی زنان وجود داشت به این معنا که با حفظ قداست نقش مادری، از پتانسیل زنان نیز بهره‌وری‌های لازم به عمل بیاید.
پس از پایان این دوران تلاش برای کمرنگ‌کردن یا انکار نقش اجتماعی و عمومی زنان برجسته شده و ما شاهد کاهش بودجه و عدم حمایت از ایفای نقش اجتماعی زنان با هدف اولویت بخشیدن به نقش خانوادگی در این دوران هستیم. اما با توجه به تحولات این چند سال اخیر انکار واقعیت‌ها و ظرفیت‌های زنان امکان‌پذیر نیست و محروم کردن جامعه از مهارت‌های علمی و اجرایی که زنان در این چند سال کسب کرده‌اند قابل تصور نیست.
فکر می‌کنید زنان تا چه حد به جایگاه حقیقی خود در ساختار سیاسی دست یافته‌اند؟
قبل از انقلاب مدلی که برای تغییر وضعیت زنان ارائه شد، خاستگاه غربی داشت و درونی نبود بلکه مطابق الگوی بیرونی طراحی شده بود. اما پس از انقلاب الگویی که برای زنان طراحی شد در باورهای دینی و ارزش‌های بومی ریشه داشت. البته منظور این نیست که تمامی فرصت‌های زنان در قانون اساسی برآورده شده اما علی‌رغم همه محدودیت‌ها و طرز تلقی‌های سنتی و متحجرانه، اسلام ظرفیت حضور همه جانبه زنان در جامعه را دارد و با توجه به الگوهای بی‌بدیلی مانند حضرت فاطمه(س) و حضرت زینب(س)، امکان مقابله و انکار زنان ایران توسط سنت‌گرایان وجود ندارد. اگر زنان ایران را با زنان سایر کشورهای اسلامی مقایسه کنیم می‌بینیم که زن ایرانی توانسته است بسیاری از موانع را از سر راه خود بردارد اما هنوز با مشکلات عدیده‌ای که ریشه در جامعه پدرسالار دارد مواجه است.
برخی معتقدند نوع نگرش دولتها اصلی‌ترین عامل کسب جایگاه سیاسی و اجتماعی زنان است و عده‌ای دیگر تمام مسئولیت را بر دوش زنان می‌گذارند، به نظر شما کدام عقیده درست است؟
هر دو دیدگاه افراطی است. از یک سو دولتها می‌توانند بر بهبود وضعیت زنان تأثیرگذار باشند و از سوی دیگر می‌بینیم که علی‌رغم محدودیت‌های موجود، زنان ایرانی توانسته‌اند بسیاری از موانع را برطرف کنند. در اسلام ظرفیت مناسبی با توجه به ارائه دیدگاه‌های مترقی وجود دارد که باید مورد بهره‌برداری قرار گیرد. بنابراین هر دو نظر را باید مورد تحلیل قرارداد هر چند نقش حکومت‌ها بسیار مهم است و می‌توانند فرصت‌های مناسبی را برای فعالیت زنان فراهم کنند ولی سخت‌کوشی و تلاش زنان را هم نمی‌توان انکار کرد.
حضور زنان در مجلس هفتم از لحاظ کمی تفاوت چندانی با مجلس ششم ندارد اما شاهد ایفای نقشی متفاوت زنان مجلس هفتم از لحاظ کیفی هستیم. این تفاوت از کجا شکل می‌گیرد ؟
این مسأله نشان دهنده این است که چه میزان زنان در ارائه چهره‌ای از خود اثرگذارند. طرز تلقی زنان به خودشان، جامعه و موضوعات متفاوت، با ارائه چهره‌ای از خود و استفاده ابزاری از آنها به عنوان دکور و نمایش ارتباط مستقیم دارد.
زنانی صلاحیت ایفای نقش به عنوان مسئول را دارند که از تمامی مسائل مثل تجربه‌های تاریخی، اطلاع از نقشی که به عهده گرفته‌اند و فلسفه آن نقش آگاهی داشته باشند و تنها به عنوان دکور به آنان نگاه نشود. اگر زنان آگاهی‌های لازم را داشته باشند رفتار متفاوتی هم از خود بروز می‌دهند. زنان مسئول باید نسبت به دردهای همجنسانشان حساس باشند و راه‌حلی برای آن پیدا کنند.
من معتقدم دغدغه زنان امروز ایران کمی و عددی نیست چرا که ما شاهد زنانی هستیم که در مقام دفاع از حقوق، بیشتر جایگاه زن را تخریب می‌کنند و اساسا اعتقادی به نقششان در جامعه ندارند.
سئوال آخر،برای انتخابات شوراها کاندیدا می‌شوید؟
به دلیل این که من به صورت حزبی فعالیت می‌کنم تابع هرگونه تصمیمی هستم که در این خصوص گرفته شود . عملکرد من برآمده از نظر جمعی است نه تصمیم فردی.
دکتر الهه کولایی، نماینده مجلس ششم و استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار آفتاب از تفاوت‌های موجود میان نگاه دولت‌های خاتمی و احمدی نژاد به مسائل زنان می‌گوید. خانم کولایی! جایگاه اعطا شده به زنان در دولت های خاتمی و احمدی نژاد ـ دست کم از لحاظ کمی ـ تقریبا یکسان است، برای مثال ریاست سازمان محیط زیست در هردو کابینه به زنان واگذار شد. شما چه تفاوتی در نگاه این دو رئیس جمهور می‌بینید؟
در طول سال‌های پس از انقلاب فعالیت زنان به شکل توده‌ای در مسائل اجتماعی و سیاسی وجود داشت اما اتفاقی که در دوران خاتمی افتاد سازمان‌دهی این مشارکت در بخش دولتی بود که با برنامه‌ریزی دقیق، فعالیت زنان در کشور ارتقاء یافت.
در دوران اصلاحات کوشش‌های مستمری برای حضور همه جانبه زنان در عرصه‌های گوناگون انجام شد و با محوریت توسعه، نقش زنان به عنوان نیمی از ظرفیت جامعه مورد تأکید و توجه قرار گرفت. البته این توجه به مسائل زنان از دهه 1370 آغاز می‌گردد و در زمان ریاست جمهوری خاتمی مورد توجه بیشتری واقع می‌شود و روند آن تسریع پیدا می‌کند. اساس این اتفاقات را در دوران اصلاحات می‌توان تحول در نگاه به زنان دانست که بنابر دیدگاه امام خمینی به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در عرصه اجتماعی مورد توجه قرار گرفت.
در این دوران به دو ویژگی توجه شد؛ اول اولویت قائل شدن به این امر که مشارکت اجتماعی همه جانبه زنان یکی از مراحل مهم رشد و توسعه کشور به شمار می‌ود و دوم افزایش بودجه و ایجاد فرصت مناسب برای بیان خواسته‌های زنان. اما متأسفانه در پایان دوران اصلاحات ما شاهد نوعی عقبگرد در نگرش به زنان هستیم. برخی دولتمردان این دوره به گونه‌ای افراطی برای بازگرداندن زنان به عرصه خانه و خانواده تلاش می‌کنند در صورتی که در دوران اصلاحات نگرشی مبنی بر تعادل بین نقش خانگی و اجتماعی زنان وجود داشت به این معنا که با حفظ قداست نقش مادری، از پتانسیل زنان نیز بهره‌وری‌های لازم به عمل بیاید.
پس از پایان این دوران تلاش برای کمرنگ‌کردن یا انکار نقش اجتماعی و عمومی زنان برجسته شده و ما شاهد کاهش بودجه و عدم حمایت از ایفای نقش اجتماعی زنان با هدف اولویت بخشیدن به نقش خانوادگی در این دوران هستیم. اما با توجه به تحولات این چند سال اخیر انکار واقعیت‌ها و ظرفیت‌های زنان امکان‌پذیر نیست و محروم کردن جامعه از مهارت‌های علمی و اجرایی که زنان در این چند سال کسب کرده‌اند قابل تصور نیست.
فکر می‌کنید زنان تا چه حد به جایگاه حقیقی خود در ساختار سیاسی دست یافته‌اند؟
قبل از انقلاب مدلی که برای تغییر وضعیت زنان ارائه شد، خاستگاه غربی داشت و درونی نبود بلکه مطابق الگوی بیرونی طراحی شده بود. اما پس از انقلاب الگویی که برای زنان طراحی شد در باورهای دینی و ارزش‌های بومی ریشه داشت. البته منظور این نیست که تمامی فرصت‌های زنان در قانون اساسی برآورده شده اما علی‌رغم همه محدودیت‌ها و طرز تلقی‌های سنتی و متحجرانه، اسلام ظرفیت حضور همه جانبه زنان در جامعه را دارد و با توجه به الگوهای بی‌بدیلی مانند حضرت فاطمه(س) و حضرت زینب(س)، امکان مقابله و انکار زنان ایران توسط سنت‌گرایان وجود ندارد. اگر زنان ایران را با زنان سایر کشورهای اسلامی مقایسه کنیم می‌بینیم که زن ایرانی توانسته است بسیاری از موانع را از سر راه خود بردارد اما هنوز با مشکلات عدیده‌ای که ریشه در جامعه پدرسالار دارد مواجه است.
برخی معتقدند نوع نگرش دولتها اصلی‌ترین عامل کسب جایگاه سیاسی و اجتماعی زنان است و عده‌ای دیگر تمام مسئولیت را بر دوش زنان می‌گذارند، به نظر شما کدام عقیده درست است؟
هر دو دیدگاه افراطی است. از یک سو دولتها می‌توانند بر بهبود وضعیت زنان تأثیرگذار باشند و از سوی دیگر می‌بینیم که علی‌رغم محدودیت‌های موجود، زنان ایرانی توانسته‌اند بسیاری از موانع را برطرف کنند. در اسلام ظرفیت مناسبی با توجه به ارائه دیدگاه‌های مترقی وجود دارد که باید مورد بهره‌برداری قرار گیرد. بنابراین هر دو نظر را باید مورد تحلیل قرارداد هر چند نقش حکومت‌ها بسیار مهم است و می‌توانند فرصت‌های مناسبی را برای فعالیت زنان فراهم کنند ولی سخت‌کوشی و تلاش زنان را هم نمی‌توان انکار کرد.
حضور زنان در مجلس هفتم از لحاظ کمی تفاوت چندانی با مجلس ششم ندارد اما شاهد ایفای نقشی متفاوت زنان مجلس هفتم از لحاظ کیفی هستیم. این تفاوت از کجا شکل می‌گیرد ؟
این مسأله نشان دهنده این است که چه میزان زنان در ارائه چهره‌ای از خود اثرگذارند. طرز تلقی زنان به خودشان، جامعه و موضوعات متفاوت، با ارائه چهره‌ای از خود و استفاده ابزاری از آنها به عنوان دکور و نمایش ارتباط مستقیم دارد.
زنانی صلاحیت ایفای نقش به عنوان مسئول را دارند که از تمامی مسائل مثل تجربه‌های تاریخی، اطلاع از نقشی که به عهده گرفته‌اند و فلسفه آن نقش آگاهی داشته باشند و تنها به عنوان دکور به آنان نگاه نشود. اگر زنان آگاهی‌های لازم را داشته باشند رفتار متفاوتی هم از خود بروز می‌دهند. زنان مسئول باید نسبت به دردهای همجنسانشان حساس باشند و راه‌حلی برای آن پیدا کنند.
من معتقدم دغدغه زنان امروز ایران کمی و عددی نیست چرا که ما شاهد زنانی هستیم که در مقام دفاع از حقوق، بیشتر جایگاه زن را تخریب می‌کنند و اساسا اعتقادی به نقششان در جامعه ندارند.
سئوال آخر،برای انتخابات شوراها کاندیدا می‌شوید؟
به دلیل این که من به صورت حزبی فعالیت می‌کنم تابع هرگونه تصمیمی هستم که در این خصوص گرفته شود . عملکرد من برآمده از نظر جمعی است نه تصمیم فردی.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید