آفتابنیوز : موسسه مطالعات شرق نزدیک واشنگتن در تحلیلی از روابط استراتژیک ایران و روسیه مینویسد: مسکو پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سعی کرد از روابط خود با ایران به عنوان عاملی در جهت تقویت استقلال خود در مقابل غرب استفاده کند.
روسیه در نگرانیهای آمریکا در خصوص ایران سهیم نیست بلکه به تهران به عنوان شریکی استراتژیک بویژه در منطقه آسیا مرکزی و قفقاز نگاه میکند.
از سوی دیگر مسکو از تقویت همکاری با ایران به دنبال هدف دیگری نیز هست و آن تضمین منافع روسیه در خاک خاورمیانه و دریای خزر است.
وجود گروههای اسلامی در محیط پیرامون روسیه نیز از عواملی است که باعث شده منافع روسها در مناطق خاورمیانه و آسیای مرکزی در چارچوب جداگانهای از منافع آمریکا تعریف شود.
به علاوه مسکو از همکاری با ایران به دنبال ممانعت از واکنش مسلمانان به پاسخ اقدامات خود در چچن است. موضع رسمی ایران در خصوص اختلافات روسیه و چچن باعث تضعیف تلاشهای مسلمانان علیه مسکو میشود.
با این حال تلاش روسیه برای تقویت همکاریها با مخالفتهایی نیز در محافل داخلی این کشور روبروست. به عنوان مثال سرویس امنیتی فدرال روسیه با انتقاد از معاملات تسلیحاتی تهران ـ مسکو اعلام کرده است ایران میتواند با استفاده از تکنولوژی و موادی که از روسیه خریداری میکند برنامه تسلیحات هستهایاش را توسعه ببخشد. فشارهای آمریکا برای قطع همکاریهای این چنینی میان ایران و روسیه را نیز باید به این مخالفتها افزود: در مورد آمریکا روسیه معتقد است قطع همکاری با ایران نوعی امتیازدهی به واشنگتن محسوب میشود و تاکنون در مقابل این فشارها مقاومت کرده است.
تحلیل موسسه واشنگتن نشان از اولویت روابط استراتژیک با ایران در سیاست خارجی روسیه است. روسها برای مقابله با هژمونی آمریکا در دنیا و تقویت جایگاه خود در تلاش هستند تا نقش بیشتری در مناطق پیرامون خود از جمله خاورمیانه و آسیای مرکزی و قفقاز که حیات خلوت آنها به حساب میآید ایفا کنند. مواضع متفاوت کرملین در خصوص برنامه هستهای ایران و پیروزی حماس در انتخابات فلسطین گویای این مساله است.
البته در نگاهی دیگر این امر میتواند به عنوان فرصتی مناسب از سوی سیاستمداران ایرانی برای تقویت موضع خود در قبال آمریکا و اروپا استفاده شود. به ویژه آنکه روسیه عضو دائم شورای امنیت و دارای حق وتو است. در عین حال استفاده از این فرصت نیازمند هوشمندایهای آگاهانهای است که مانع از گرفتار شدن سیاستهای ایران در دام جاهطلبیهای روسیه شود.