هشدار ظریف و نگرانی دلواپسان|سنگر مخالفان کجاست؟ کدام دستگاه فرهنگی و ارگان قدرتمند؟!

محمدجواد ظریف دو روز قبل در گفت‌وگویی در دفاع از لوایح چهارگانه دولت برای اجرای توصیه‌های گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به منافع برخی افراد و جریان‌ها به عنوان علت مخالفان آنها با تصویب این لوایح اشاره کرد. پیرو انتشار این اظهارات، خبرگزاری فارس برای حمله به ظریف آستین‌ها را بالا زد و تنها ظرف چند ساعت، چندین مصاحبه، یادداشت و گزارش علیه وزیر امور خارجه منتشر کرد.

آفتاب‌‌نیوز :

محمدجواد ظریف دو روز قبل در گفت‌وگویی تصویری با خبرآنلاین، در دفاع از لوایح چهارگانه دولت برای اجرای توصیه‌های گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به منافع برخی افراد و جریان‌ها به عنوان علت مخالفان آنها با تصویب این لوایح اشاره کرد و گفت که نگرانی از شفافیت مالی و بانکی، علت اصلی مخالف‌خوانی‌های دنباله‌دار و گسترده علیه لوایح چهارگانه مربوط به FATF و به‌خصوص بحث‌انگیزترین فقره از این موارد، یعنی لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم یا همان الحاقیه دولت به کنوانسیون CFT است. ظریف در بخشی از سخنانش گفته است: «بالاخره پولشویی یک واقعیت در کشور ماست و خیلی‌ها از پولشویی منفعت می‌برند. من نمی‌خواهم این پولشویی را به جایی نسبت دهم، اما جاهایی که هزاران میلیارد پولشویی می‌کنند، حتما آن‌قدر توان مالی دارند که ده‌ها و صدها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی کنند. با این وضعیت ما نمی‌توانیم با فضا‌سازی‌ها مقابله کنیم.»

به گزارش آفتاب‎نیوز؛ وزیر امور خارجه همچنین تاکید کرد: ‌«کسانی که یک قلم معامله‌شان ممکن است 30هزار میلیارد باشد، فضاسازی کرده‌اند. آنها می‌توانند بودجه وزارت خارجه را هزینه یک قلم فضا‌سازی‌شان کنند. مجموع بودجه دلاری و ریالی وزارت امور خارجه ١١٠٠ میلیارد تومان است؛ یعنی کمتر از بودجه برخی دستگاه‌های فرهنگی که با ارگان‌های قدرتمند کشور ارتباط دارند و ما نمی‌توانیم با آن فضاسازی مقابله کنیم. من هیچ دستگاهی را متهم نمی‌کنم. من افرادی را که در این قضیه منافع دارند، پشت القای این تصورات می‌دانم.»

هشدار ظریف و نگرانی دلواپسان| مخالفان کجا سنگر گرفته‌اند؟ کدام دستگاه فرهنگی و ارگان قدرتمند؟!

باوجود تاکید موکد ظریف بر اینکه هیچ‌گونه اتهامی را در این خصوص، متوجه مخالفان همکاری با FATF، یعنی طیف اقلیت نمایندگان عضو یا نزدیک به جبهه پایداری در فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس نمی‌داند و صرفا معتقد است باتوجه به آنکه افراد و گروه‌های عمدتا ناشناسی که طی بیش از 2 سال گذشته که کشور به ‌نحوی درگیر این 4 لایحه بوده، سعی کردند با فضاسازی‌های سیاسی و رسانه‌ای، مسیر تصویب لوایح را ناهموار کرده و به‌ اصطلاح چوب لای چرخ FATF بگذارند، از صرف صدها میلیارد تومان برای هدف‌شان به هیچ عنوان مضایقه نداشته و باتوجه به منافع هنگفت مالی که از قضا در اغلب اوقات به‌طور غیرشفاف نیز در اختیار دارند، برای ممانعت از تصویب این لوایح بهره می‌برند. تاکید ویژه ظریف بر غیرشفاف بودن نحوه تخصیص و چگونگی هزینه‌کرد منابع مالی و بودجه‌های چند صد میلیاردی که دراختیار این افراد، گروه‌ها و نهادها قرار دارد، در شرایطی مطرح می‌شود که به‌ گفته او، وزارت امور خارجه با بودجه سالانه 1100 میلیاردی خود قادر به مقابله با فضاسازی‌هایی که از سوی این جریان‌ها انجام می‌شود، نیست.

ظریف که به نظر می‌رسد در همان زمان مصاحبه نیز به‌خوبی نسبت به آثار و عواقب سخنانش آگاه بود، از اشاره مستقیم به هرگونه عنوان سازمان و نهاد دولتی و غیردولتی یا نام افراد و اشخاص حقیقی خودداری کرد اما این احتیاط هوشمندانه و دیپلماتیک نیز نتوانست مانع از هجمه سنگین مخالفانش شود. درنتیجه کار به آنجا رسید که هنوز باوجود سپری شدن بیش از 48 ساعت از انتشار مصاحبه، افراد و گروه‌هایی که در سال‌های گذشته به‌ نحوی هویت سیاسی خود را در ضدیت با ظریف و سیاست‌هایش تعریف کرده، زمانی با ابراز «دلواپسی» نسبت به مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5، «نابرجامی» نام گرفتند و طی 2 ساله گذشته نیز همزمان با طرح موضوع FATF، با اتخاذ مشی و رویکردی مشابه آنچه در مخالفت با برجام پیش گرفته بودند، ضدیت‌شان را با هرگونه همکاری با این گروه ویژه اقدام مالی آشکار کردند.

ظریف البته لابه‌لای آن سخنان سربسته، در اشاره‌ای گذرا و غیرمستقیم به‌ نحوی مخاطب سخنانش را معرفی کرد. وزیر امور خارجه همزمان با تاکید بر اینکه «هیچ دستگاهی را متهم نمی‌کند» و منظورش این افرادی که صدها میلیارد تومان صرف فضاسازی علیه FATF می‌کنند، لزوما مخالفان سیاسی همکاری با این گروه ویژه اقدام مالی، اعم از نمایندگان مجلس یا فعالان حزبی بیرون پارلمان نیست، به «برخی دستگاه‌های فرهنگی مرتبط با ارگان‌های قدرتمند کشور» به عنوان مخاطب اصلی سخنانش اشاره کرد و البته اعتراف کرد که زور و پول وزارت خارجه به این نهادهای فرهنگی نمی‌رسد!

**28ماه جنجالی برای FATF

حالا 28 ماه از اعلام‌ وصول نخستین لایحه از لوایح چهارگانه توسط هیات رییسه مجلس می‌گذرد و در این ماه‌ها، هر یک از 4 لایحه مربوط به FATF در مسیر قانونی تصویب در کمیسیون‌های تخصصی و صحن علنی مجلس، بارها مورد بررسی نمایندگان قرار گرفته‌اند. مسیری که در ادامه به شورای نگهبان رسیده و این شورا نیز در ماه‌های گذشته نسبت به انطباق مفاد مصوبات در هر لایحه با اصول شرع و قانون اساسی اقدام کرده، مواردی را تایید و بعضی را هم رد کرده است.

همزمان مجمع تشخیص مصلحت نظام که تا پیش از این، صرفا آنگاه در روند قانون‌گذاری ورود می‌کرد که مجلس و شورای نگهبان به اتفاق‌نظر نمی‌رسید و تصمیم نهایی را بر پایه «مصالح نظام» اتخاذ می‌کرد، حال در رویه‌ای نسبتا تازه و بدیع که از قضا با انتقاداتی از سوی برخی نمایندگان مجلس ازجمله علی مطهری نیز مواجه شده است، هیات ‌عالی 15 نفره نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در روند تصویب این لوایح، با انگیزه «نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام» مداخلاتی داشته است.

**بعضی فضاسازی‌های مورد انتقاد ظریف

باوجود این سطح از حساسیت مجموعه نظام به موضوع FATF اما، در این مدت آن‌چنان که حال وزیر امور خارجه نیز مورد اشاره قرار داده است، افراد و دستگاه‌های نزدیک به برخی ارگان‌های قدرتمند کشور هم در این راستا ورود کرده و در مواردی، دست به اقدامات نامتعارف زدند. ارسال پیامک‌های تهدید و توهین که از چند ماه پیش به‌صورت گسترده صندوق ذخیره پیامک تلفن‌های همراه نمایندگان موافق FATF را نشانه گرفت، جار و جنجال رسانه‌ای شدید علیه موافقان و طرح هجمه‌های انتقادی علیه آنها، آبستراکسیون اقلیت پایداری در جریان تصویب CFT در کمیسیون امنیت ملی که یک هفته این مهم را به تعویق انداخت و پیش از آن، آوردن طومارهای چند ده متری امضای مخالفان FATF و CFT به صحن علنی مجلس که از سوی همین گروه از نمایندگان مدیریت شد و عملا به مسکوت ماندن 2 ماهه CFT انجامید، بعضی از مهم‌ترین اقدامات تخریبی و «فضاسازی‌هایی» بود که مورد اشاره ظریف قرار گرفته است.

**نهاد فرهنگی مشهدی و پیامک‌ تهدید و توهین

گفتیم ظریف در سخنان اخیرش از هیچ فرد، گروه یا سازمان و نهادی نام نبرد اما یک روز پس از تصویب CFT در جلسه علنی 15 آبان‌ماه مجلس، پایگاه خبری «دیده‌بان ایران» پیرو انتشار خبری درمورد افشای مسوول ارسال پیامک‌های توهین و تهدید به نمایندگان، با این چهره سیاسی اصولگرا که سابقه عضویت در شورای شهر مشهد را نیز در کارنامه سیاسی‌‌اش دارد، گفت‌وگو کرد و مشخص شد که آنچه طی ماه‌های قبل تحت عنوان «ارسال پیامک به‌صورت سازمان‌یافته» مطرح بود، صحت داشته و این پیامک‌ها زیرنظر خلیل موحد و توسط یک نهاد فرهنگی، با نام «حسینیه قرآن و عترت» در مشهد سازماندهی و ارسال شده است.

البته پس از انتشار این خبر نه‌ تنها اتفاق خاصی در جهت برخورد با این اقدامات صورت نگرفت، بلکه آنچنان که موحد به صراحت تاکید کرد، پس از عبور CFT از مجلس و ورود شورای نگهبان به روند تایید این مصوبه، پیامک‌های «حسینه قرآن و عترت» نیز به‌ جای نمایندگان مجلس، برای اعضای شورای نگهبان ارسال خواهد شد.

**پولشویی؛ مفسده‌ای که مغفول ماند

اما فارغ از این دعواهای جناحی، نکته مهمی که از قضا چندان هم مورد توجه قرار نگرفت، اصل موضوع «پولشویی» و عواقب مهلت آن برای اقتصاد کشور بود. موضوعی که علی‌الاصول باید پس از انتشار سخنان ظریف، محل پرسش اصحاب رسانه و فعالان سیاسی قرار می‌گرفت و برای کشف منشا پول‌های کثیف تلاش می‌شد. چنین اما نشد و بالعکس، یک نمونه دیگر از آن فضاسازی‌هایی که ظریف، وزارتخانه متبوعش را در برابرشان ناتوان توصیف کرده بود، ‌در سطحی گسترده به ‌راه افتاد. هنوز ساعتی از انتشار سخنان ظریف نگذشته بود که احمد امیرآبادی فراهانی نماینده اصولگرای قم و ازجمله همان نمایندگان طیف اقلیت نزدیک به جبهه پایداری در فراکسیون نمایندگان ولایی به موضوع واکنش نشان داد و به‌شدت نسبت به اظهارات ظریف انتقاد کرد.

این عضو اصولگرای هیات‌رییسه مجلس، اظهارات ظریف مبنی بر وجود پولشویی گسترده در ایران را تهمتی بزرگ به نظام جمهوری اسلامی دانست و به فارس گفت: «این اظهارات، کاملا به معنای بازی در زمین دشمن است. وقتی خبر اظهارات ظریف را دیدم واقعا متأسف و متعجب شدم از اینکه وزیر خارجه جمهوری اسلامی می‌گوید در کشور ما پولشویی گسترده وجود دارد؛ ما منتظر هستیم این خبر تکذیب شود.»

**مخالفان ظریف در سنگر «فارس» و «کیهان»

البته این تنها موضع‌گیری انتقادی علیه ظریف نبود. آنچنان که پیرو انتشار این اظهارات، خبرگزاری فارس برای حمله به ظریف آستین‌ها را بالا زد تا تنها ظرف چند ساعت، نزدیک به 10 مصاحبه، یادداشت و گزارش علیه وزیر امور خارجه و هشدارش درباره پولشویی تولید محتوا کند. این رسانه اصولگرا به جز انتشار مواضع احمد امیرآبادی فراهانی علیه ظریف، در گفت‌وگوهایی جداگانه با علیرضا سلیمی، احمد علیرضابیگی، علی‌اکبر کریمی، نصرالله پژمانفر و جواد کریمی‌قدوسی نمایندگان محلات، تبریز، اراک و مشهد علیه ظریف تاخت. بر این اساس، در حالی که سلیمی نماینده محلات، اظهارات ظریف را نوعی بازی روانی برای دور کردن افکار عمومی از مشکلات اقتصادی و خزانه خالی کشور تحلیل می‌کرد، علیرضابیگی نماینده تبریز، مذاکره‌کنندگان هسته‌ای را به عجله بی‌مورد و بی‌توجهی نسبت به تذکرهای رهبری متهم کرد، کریمی نماینده اراک، سخنان وزیر امور خارجه را «مغرضانه و دور از منافع ملی» توصیف کرد و پژمانفر نماینده مشهد نیز هشدار ظریف، صرفا «تهمت به منتقدان» خواند.

در این میان البته کریمی‌قدوسی دیگر نماینده عضو جبهه پایداری مشهد در مجلس که در تمامی مراحل بررسی لوایح چهارگانه مربوط به‌FATF، همچون دیگر برنامه‌های دیپلماتیک و غیردیپلماتیک دولت، در صفوف نخست مخالفان ایستاده و می‌ایستد، در این نوبت نیز جلودار سایرین، از استیضاح فوری وزیر امور خارجه به‌خاطر هشداری که درباره پولشویی داده، سخن گفت. این عضو اصولگرای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، رفتار و گفتار ظریف را «ضدانقلابی» و «ضد امنیت ملی» توصیف کرد و مدعی شد که وزیر امور خارجه «دستاوردهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را زیرسوال می‌برد» و از آنجا که به‌زعم او، «ظریف می‌کوشد نگاه‌ها را به سمت جایگاه‌های خاص کشور سوق دهد تا مورد هجمه قرار گیرند»، بنابراین، «به‌زودی دست ظریف رو شده و زمان استیضاحش فرا خواهد رسید» و درنتیجه باید «منتظر برخورد قاطع شورای عالی امنیت ملی با ظریف بود.»

همزمان روزنامه «کیهان» نیز به‌شدت علیه ظریف تاخت و درحالی که در یکی از گزارش‌های اصلی شماره روز دوشنبه‌اش، وزیر امور خارجه را به «سیاسی‌کاری» به‌دلیل «فقدان استنادات کارشناسی و فنی» متهم کرد و در یادداشتی در همان شماره، با لحنی به‌مراتب تندتر، به‌قلم حسین شریعتمداری مدیرمسوول این روزنامه نوشت: «اکنون جای این سوال است که آیا اظهارات نسنجیده جنابعالی متهم کردن جمهوری اسلامی ایران به پولشویی برای تامین مالی تروریست‌ها نیست؟! یعنی دقیقا همان که امریکا و اسراییل و اروپا همه‌روزه ایران اسلامی را به آن متهم می‌کنند! بیهوده نیست که اظهارات جنابعالی بلافاصله به تیتر اول رسانه‌های دشمن تبدیل شده و برای‌تان کف و سوت می‌زنند؟!»

اما آیا این نخستین‌بار است که چنین مسائلی ازسوی یک مقام مسوول مطرح می‌شود. البته باید اعتراف کنیم که باوجود آنکه به‌زعم کارشناسان، به‌دلیل برخی ایرادهای ساختاری و قانونی در بحث مبارزه با پولشویی، مبارزه با این پدیده شوم، وخیم و نگران‌کننده است، هشدارها و انتقادهایی از این دست به‌علت برخی ویژگی‌های ذاتی فضای سیاسی و حال و هوا و روح حاکم بر فرهنگ سیاسی ایران چندان گفته نشده و با تاسفی دوچندان، همان معدود دفعاتی که بیان می‌شود نیز چندان شنیده نشده و نمی‌شود. با این همه برای مثال، محمود صادقی نماینده اصلاح‌طلب مجلس پیش از این و در همین بحث FATF، هشداری مشابه آنچه حالا از ظریف می‌شنویم را مطرح کرده بود.

رییس فراکسیون شفاف‌سازی و سالم‌سازی اقتصادی و انضباط مالی مجلس در این رابطه به «اعتماد» گفته بود: «بخش ‌‌کوچکی ‌‌از ‌‌مخالفان ‌‌منافعی ‌‌دارند ‌‌و ‌‌به ‌‌برخی ‌‌شبکه‌ها ‌‌که ‌‌در صورت ‌‌اجرای ‌‌قوانین ‌‌پولشویی ‌‌قطعا ‌‌متضرر ‌‌خواهند ‌‌شد، ‌‌نزدیکی ‌‌دارند. ‌‌درنتیجه ‌‌احتمالا ‌‌بر ‌‌مخالفات‌شان ‌‌اصرار کنند. ‌‌بخش ‌‌قابل‌توجهی ‌‌از ‌‌مبالغ ‌‌هنگفت ‌‌پول‌هایی ‌‌که ‌‌جابه‌جا ‌‌می‌شد، ‌‌از طریق ‌‌تله‌های ‌‌مربوط ‌‌به ‌‌بحث ‌‌پولشویی ‌‌صورت ‌‌می‌گرفت ‌‌و ‌‌درواقع ‌‌این ‌‌تله‌ها ‌‌انتقال ‌‌پول‌ها ‌‌را ‌‌تسهیل ‌‌می‌کرد ‌‌و ‌‌می‌دانیم ‌‌بعضا ‌‌این ‌‌پول‌ها ‌‌را ‌‌به ‌‌برخی ‌‌کشورهای ‌‌اروپایی ‌‌انتقال ‌‌داده ‌‌و ‌‌برای موارد ‌‌شخصی ‌‌استفاده ‌‌کردند. ‌‌به ‌‌همین ‌‌دلیل ‌‌هم ‌‌این ‌‌افراد ‌‌هم‌اکنون ‌‌در ‌‌بازداشت ‌‌هستند ‌‌و ‌‌در ‌‌دادسرای ‌‌نظامی ‌‌به ‌‌جرایم‌شان ‌‌رسیدگی ‌‌می‌شود.»

صادقی می‌گوید: «مطالعه ‌‌این ‌‌مسائل ‌‌نشان ‌‌می‌دهد ‌‌که ‌‌لااقل ‌‌بخشی ‌‌از ‌‌این ‌‌مخالفت‌ها ‌‌ناشی ‌‌از ‌‌این ‌‌منافع ‌‌است؛ ‌‌چراکه ‌‌یکی ‌‌از ‌‌زمینه‌هایی ‌‌که ‌‌به ‌‌تحرک ‌‌این ‌‌جریان ‌‌کمک ‌‌می‌کرد، ‌‌همین ‌‌ضعف ‌‌سیستم ‌‌مبارزه ‌‌با ‌‌پولشویی ‌‌است ‌‌و ‌‌احتمالا ‌‌این ‌‌جریان‌ها ‌‌کماکان ‌‌در مقابله ‌‌با ‌‌تصویب ‌‌این ‌‌لوایح ‌‌مقاومت ‌‌کنند.»

**ایران و بحران پولشویی

صادقی همین دیروز نیز بار دیگر به این موضوع پرداخت و با اشاره به آماری که رییس مرکز مبارزه با پولشویی در اوایل تیرماه در جلسه فراکسیون شفاف‌سازی و سالم‌سازی اقتصادی و انضباط مالی ارایه کرده، گفت: البته بخشی از این آمار محرمانه تلقی می‌شود تا احیانا این باندهای پولشویی سوءاستفاده نکنند اما یکی از موارد از این حکایت دارد که از اردیبهشت‌ماه 91 تا خردادماه 97 در 145 پرونده، حدود 14 هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی، صرفا از طریق همین ساز و کارهای مبارزه با پولشویی شناسایی و کشف شده و آمار مربوط به پولشویی باندهای قاچاق موادمخدر نیز آماری تکان‌دهنده است.»

این درحالی است که بنابر گزارشی که مردادماه 95 توسط موسسه تحقیقات حکومت‌داری بازل، مولفه‌های مختلف سیاسی و مالی در 149 کشور جهان بررسی شد، براساس «شاخص ضدپولشویی»، ایران، افغانستان و تاجیکستان به‌ترتیب در جایگاه‌های اول تا سوم قرار گرفتند که به‌روشنی نشان می‌دهد، برخلاف ادعای منتقدان ظریف، نه‌تنها پدیده پولشویی در ایران، تهمتی نابجا و بازی در زمین دشمن نیست، بلکه هشداری دلسوزانه برای حل معضلی جدی و خطرناک است که بی‌توجهی به آن، احتمالا عواقبی سخت به‌ همراه خواهد داشت.

**کدام دستگاه فرهنگی؟ کدام ارگان قدرتمند؟!

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد سوال مهمی که باید در پایان به آن اشاره کنیم، این است که آن «دستگاه‌های فرهنگی که با ارگان‌های قدرتمند کشور ارتباط دارند» و با بودجه صدها میلیارد تومانی در راستای فضاسازی علیه تصویب قوانین مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم تلاش می‌کنند، مشخصا کدام دستگاه‌های فرهنگی بوده و شاید مهم‌تر از آن، به کدام ارگان‌های قدرتمند کشور مرتبط هستند.

سوالی که البته هنوز کسی پاسخی برای آن نیافته هر چند به نظر می‌رسد از این پس، لااقل کتمان اصل موضوع عملی نباشد. آنچنان که حال، میرمحمود موسوی، دیپلمات ارشد و سفیر سابق ایران در کشورهایی همچون هند و پاکستان نیز به «اعتماد» می‌گوید: «سال‌هاست که در این کشور عده‌ای با ژست انقلابی، دیگران را فریب می‌دهند با لگدمال کردن منافع ملی فرصت‌های خوب سیاسی و مالی به دست می‌آورند و با این کار، امنیت ملی را به خطر می‌اندازند. این گروه غیر از منافع شخصی و گروهی خودشان هیچ منطقی را نمی‌پذیرند.»

منبع: روزنامه اعتماد

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/002KnW