نگرانی نخبگان از شرایط کنونی

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: مهدی کروبی، دبیر کل حزب اعتماد ملی روز سه شنبه در دفتر کارش میزبان گروهی از فعالان سیاسی سرشناس و دولتمردان سابق بود که در مجلسی با عنوان «هم‌‏اندیشی نخبگان» به بیان دغدغه‌های خود در مورد اوضاع کشور و شرایط بین‌المللی فعلی پرداختند. چهره‌هایی چون محمد باقر نوبخت، حسین موسویان، محمد صدر، نورالدین پیرموذن، محسن مهرعلیزاده و... 

صرفنظر از مباحث مطرح شده در جلسه، تاکید رئیس مجلس ششم بر طرح دیدگاه‌ها و نگرانی‌های حاضران با هاشمی و خاتمی و نیز انعکاس جمع‌بندی جلسه به «رهبری نظام» شاید مهمترین دستاورد این هم‌اندیشی به شمار برود.

در ابتدای این جلسه مهدی کروبی با اشاره به سختی‌هایی که مردم ایران برای به ثمر نشستن و حفظ انقلاب اسلامی متحمل شده‌اند خاطرنشان کرد: اكنون همان كسانی كه سختی‌‏ها را دیده‌‏اند و از آنها عبور كرده‌‏اند، احساس نگرانی می‌‏كنند. 

كروبی با اشاره به شرایط داخلی و بین‌‏المللی، دشمن‌تراشی‌های اخیر را بی‌سابقه دانست و گفت: در حال حاضر ما بحران‌‏آفرینی‌‏ها و دشمن‌‏تراشی‌‏هایی می‌‏كنیم كه در طول تاریخ انقلاب بی‌‏سابقه بوده است و اكنون مسوولانی كه مسوولیت سنگینی بر عهده دارند و مسوول اجرایی هستند، حرف‌‏هایی می‌‏زنند و كارهایی انجام می‌‏دهند كه در آن دوران دیده نمی‌‏شد و این مسائل همه را نگران كرده است. 

آمریكا به دنبال برخورد جدی با ایران است
پس از سخنان كروبی، موضوع عراق كه اكنون به نظر می‌‏رسد برای منافع ایران بسیار حائز اهمیت است، مورد توجه قرار گرفت و فردی كه سال‌‏ها آشنایی به مسائل بین‌‏اللملی داشته به تحلیل شرایط حاضر پرداخت. هنگامی که دكتر سید محمد صدر كه معاونت عربی آفریقایی وزارت خارجه دوران سید محمد خاتمی را عهده‌‏دار بود در جایگاه سخنران قرار گرفت، از نامه‌‏ای كه به محمود احمدی‌‏نژاد در همان اولین روزهای ریاست‌‏جمهوری‌‏اش نوشته شده است، سخن گفت؛ نامه‌‏ای كه به گفته او اكنون تنها به خاطره‌‏ای تبدیل شده و شاید هیچ‌‏گاه رییس‌‏جمهور نهم ایران آن را نخوانده است.

وی به بررسی تحریم‌‏هایی كه برای ایران تعیین شده است پرداخت و گفت: تحریم در عرصه روابط بین‌‏اللملی مقدمه انزوای بین‌‏اللملی است و انزوا مقدمه تهدید برای امنیت یك كشور است. بدین معنی هرگاه بخواهند یك كشوری را تهدید كنند، باید آن را در انزوا قرار دهند و برای آن رابطه‌‏اش را با همسایگانش قطع كنند. صدر تاكید كرد: اگر این روند شروع شود، تحریم‌‏ها افزایش می‌‏یابد و نظام مقدسی كه همه در آن مقلد امام (ره ) بودیم و هستیم در معرض خطر قرار می‌‏گیرد. 

صدر به استراتژی جدید بوش در عراق اشاره كرد و گفت: به نظر من افزایش نیروی نظامی در عراق استراتژی جدید بوش نیست بلكه استراتژی جدی بوش در رابطه با ایران و عراق است، یعنی اینكه آمریكا تصمیم گرفته در داخل عراق به صورت جدی با ایران برخورد كند و این به بهانه دخالت ایران در امور عراق است. 

صدر با اشاره به رایزنی‌‏های آمریكا برای همكاری سوریه با این كشور در مسائل عراق، گفت: آمریكا در گفت‌‏وگو با سوریه اعلام كرده است كه اولویت اول او در خاورمیانه عراق است و لبنان و فلسطین اولویت اول اسرائیل است و اگر سوریه با آمریكا درباره اولویت اولش همكاری كند، در اولویت اول اسرائیل، با سوریه همكاری می‌‏كند. وی افزود: با اقداماتی كه آمریكا در عراق در ارتباط با دیپلمات‌‏های ایرانی و سپس كنسولگری انجام داد، اعلام كرد كه می‌‏خواهد با ایران برخورد جدی كند و ما باید با دقت و تدبیر عمل كنیم و هر چه «ممكن است تهدیدی برای ایران باشد» را برطرف كنیم.

گزارش موسویان از روند پرونده هسته‌‏ای ایران 
سخنران بعدی جلسه عضو ارشدتیم سابق مذاكرات هسته‌‏ای بود كه در حال حاضر عهده‌دار سمت معاونت در مركز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام است. حسین موسویان در سخنان خود تلاش کرد تا دغدغه‌‏های پیش‌روی پرونده هسته‌‏ای ایران را هر چند با زبان دیپلماتیک تشریح کند. 

موسویان برای شروع به «قطعنامه‌‏ای كه در شهریور 84 علیه ایران صادر شد» اشاره كرد. وی گفت: در این قطعنامه بر اساس ماده 12cاعلام شد كه مدیركل آژانس موظف است گزارش خود را به شورای امنیت ارائه كند. همچنین تاكید شده بود كه با توجه به وضعیت ایران صلاحیت رسیدگی به پرونده آن در اختیار شورای امنیت قرار می‌‏گیرد. همچنین بازرسی فراتر از پروتكل در مورد ایران تصویب شد.

وی افزود: پس از عدم پذیرش آن قطعنامه 1696 در مورد ایران صادر شد كه در آن تعلیق الزامی شد. بر اساس آن نیز مهلتی به ایران برای مذاكره داده شد كه در آن زمان بسته پیشنهادی 1+5 در تابستان 85 به ایران ارائه شد. 

موسویان تصریح كرد: پس از آن و نپذیرفتن شروط از سوی ایران، قطعنامه 1737 صادر شده است كه تحریم‌‏هایی به مراتب گسترده‌‏تر از جمله تحریم‌‏های موشكی در آن اعلام شده است. یعنی اگر روزی ماشین آلاتی وارد كشور شود، می‌‏توانند بگویند برای كاربردهای هسته‌‏ای است و از ورود آن جلوگیری كنند. 

وی با توجه به این وضعیت، شرایط بازگشت را برای ایران بسیار سخت دانست و گفت: شرایط بازگشت ایران بسیار عجیب است، یعنی اگر ما تعلیق كامل هم انجام دهیم، باز از شورای امنیت بیرون نمی‌‏رویم. در هر حال اگر تمام خواسته‌‏های دو قطعنامه 1696 و 1737 را اجرا كنیم، باز اتباع ایرانی در هر جای دنیا از كار یا تحصیل در هر زمینه‌‏ای كه مرتبط با مسائل هسته‌‏ای باشد، تحریم هستند و كمك‌‏های آژانس برای فناوری هسته‌‏ای نیز از ایران سلب می‌‏شود. 

وی افزود: كمیته‌‏ای به نام تحریم تشكیل شده است كه اختیارات شواری امنیت برای تحریم به آن داده شده است و كشورهای تخطی‌‏كننده از سوی آن مجازات می‌‏شوند البته آنچه آمریكایی‌‏ها شروع كرده‌‏اند فراتر از قطعنامه است. هرچند كه ماده 41 فصل 7 منشور سازمان ملل می‌‏تواند تا تحریم كامل پیش رود.

سیاست خارجی مورد انتقاد بوده است
موضوع لبنان نیز از اهمیت خاصی برای ایران برخوردار است. محمدعلی سبحانی كه سالها سفیر سابق ایران در لبنان بوده است و اكنون همه او را به عنوان یك كارشناس مسائل منطقه و لبنان می‌‏شناسند، به تحلیل شرایط لبنان در منطقه و ارتباط آن با ایران پرداخت. وی گفت: اختلاف نظری در میان کارشناسان نسبت به این موضوع وجود دارد كه آیا این‌‏گونه امكانات می‌‏تواند جنبه دفاعی داشته باشد یا می‌‏تواند در چارچوب برنامه‌‏ای اجرایی و عملیاتی جمهوری اسلامی قرار گیرد. 

سبحانی با انتقاد از دستگاه دیپلماسی ایران، گفت: وقتی سید حسن نصرالله به ایران آمد در هر جلسه‌‏ای قبل از هر سخنی به تشكر از حمایت‌‏های سیاسی و معنوی دولت خاتمی از حزب‌‏الله می‌‏پرداخت. ایران می‌‏تواند با دیپلماسی مناسب از امكانات موجود به عنوان برگه‌‏های موثر در سیاست جمهوری اسلامی استفاده كند.

خطر جدی اقتصاد ما را تهدید می‌‏كند
در ادامه، محمدباقر نوبخت معاون اقتصادی مركز تحقیقات استراتژیك مجمع تشخیص مصلحت نظام، از شرایط کنونی اقتصادی کشور كه در سایه تحریم‌‏های سیاسی بر ایران حاكم شده و خواهد شد و نگرانی‌‏هایی را که این امر در میان نخبگان كشور برانگیخته است سخن گفت. وی توضیح داد: در آینده نزدیك قطعنامه‌‏ای درباره ایران صادر خواهد شد و در این شرایط باید به فكر این باشیم كه چگونه می‌‏توان از منابع موجود برای تامین منافع ملی استفاده كرد.

نوبخت با اشاره به میزان ذخایر ارزی ایران گفت: دارایی‌‏های ایران حدود 54 ملیارد دلار است كه حدود یك سوم آن در ایران است و دو سوم آن در اختیار ما نیست و در حساب‌‏های بانك‌‏های خارجی است و برخی نیز به صورت اوراق قرضه است كه ایران خریداری كرده است. بنابراین ممكن است دو وضعیت به پیش آید، نخست اینكه آمریكا به تحریم‌‏های یك‌‏جانبه بپردازد و در این صورت آمریكا می‌‏تواند از عبور دلارهای معاملات ایران توسط سیستم بانكی خود جلوگیری كند كه در این صورت ایران باید هرچه سریع‌‏تر معاملات دلاری خود را متوقف و منابع دلاری را به سایر ارزها تبدیل كند. البته در این صورت اروپا اگر بخواهد می‌‏تواند بدون صدور قطعنامه ما را تحریم كند. وی تصریح كرد: در این صورت تحریم بانك‌‏های خارجی به عنوان یک خطر جدی اقتصاد ما را تهدید می‌‏كند. 

شیوخ به میدان بیایند
پس از موسویان، سخنگوی فراكسیون اقلیت مجلس در جایگاه سخنران قرار گرفت و از امید مردم به اصلاح‌‏طلبان برای عبور از وضعیت موجود سخن گفت. نورالدین پیرموذن حفظ نظام و كشور را در اولویت قرار داد و با اشاره به نقش مهدی كروبی، سید محمد خاتمی و هاشمی رفسنجانی از آنان درخواست كرد تا آنها ایفا گر نقش نجات‌‏بخش برای عبور از این شرایط باشند. 

موقعیت ایران در منطقه تنزل یافته است 
معاون بین‌‏الملل وزیرخارجه در دولت خاتمی نیز درخواست كرد تا دقایقی از دغدغه‌‏های خود سخن بگوید. محمدعلی خوشرو با اشاره به شرایطی كه به ایران تحمیل شده است، گفت: اجماعی كه علیه ایران شكل گرفته، شرایط نامطلوبی را به وجود آورده است. وی افزود: زمانی كه آمریكا به افغانستان حمله كرد، ما از لحاظ موقیعت منطقه‌‏ای به خاطر ارتباطی كه دولت خاتمی با كشورهای عربی داشت، دارای موقیعت مناسبی بودیم ولی در حال حاضر وضعیت هسته‌‏ای كمك كرده تا در موقعیت پایینی قرار بگیریم. 

كروبی: همه نگرانیم
مهدی كروی در پایان جلسه در جایگاه سخنران قرار گرفت تا به جمع‌‏بندی آنچه بپردازد كه در این جلسه مطرح شده بود. وی با اشاره به نگرانی‌‏هایی كه حاضران در این جلسه نسبت به شرایط فعلی اعلام كردند، گفت: وقتی همه كنار هم جمع می‌‏شویم و مباحث مختلفی مطرح می‌‏شود، به تشدید نگرانی‌‏ها منجر می‌‏شود. 

وی تصریح كرد: شما همه از نیروهای مخلص نظام هستید كه زمانی در مجلس و دولت بودید و اكنون كه بیرون از مجلس و دولت هستید، قصد خدمت كردن دارید و به دنبال این هستید كه برای خروج از این وضعیت راهكاری بیندشید. 

كروبی در مقابل پیشنهاد مهرعلیزاده كه درخواست كرد تا این‌‏گونه جلسات تكرار شود، گفت: من به زودی در گفت‌‏وگویی با هاشمی رفسنجانی و خاتمی مباحث مطرح‌‏شده در این جلسه را به آنها منعكس می‌‏كنم تا نظرات آنها را جویا شوم. 

وی گفت: به نظر من باید چنین جلساتی با آقایان هاشمی و خاتمی نیز تشكیل شود و حتی وقت ملاقاتی از مقام معظم رهبری بگیرید و مسائل و نقطه‌نظرات خود را با ایشان مطرح كنید و من هم خدمت ایشان كه رفتم، نقطه نظرات و نگرانی‌‏های شما را به ایشان منعكس می‌‏كنم...