فشار خون، قاتلی خطرناک و بی‌صدا

اگر احیانا فشارخونتان آمپر چسبانده و دستگاه فشارخون عدد 17 به بالا را نشان می دهد، مراقب باشید زیرا در این زمان فرشته مرگ در کمین نشسته و هر لحظه ممکن است سکته کنید و به دست قاتل خاموش و بی سر و صدایی به نام فشارخون بالا جانتان را از دست بدهید.

طبق آمار، از هر 10 بزرگسال، 3 نفر از فشارخون بالا در دنیا رنج می‌برند و به عبارتی حدود یک و هشت دهم میلیارد نفر در دنیا فشارخون بالا دارند، 45 درصد موارد مرگ و میر بر اثر بیماری‌های قلبی و عروقی و 51 درصد فوتی ها ناشی از سکته‌های مغزی به دلیل فشارخون بالا است و نیمی از این مبتلایان به فشارخون بالا از بیماری خود بی اطلاع هستند.

فشارخون بالا اولین عامل خطر سکته مغزی، عامل مهم تقریبا 50 درصد بیماری و نارسایی‌های قلبی، 13 درصد کل مرگ و میرها، 40 درصد مرگ بیماران دیابتی، علل مرگ جنین و مادر در دوران بارداری، کما و حتی مرگ افراد می‌شود.

روز جهانی «فشارخون بالا» از سال 2005 میلادی، هر سال در جهان برگزار می‌شود تا مردم در مورد این بیماری و عوارض مهلک و کشنده آن آگاه شوند.

در ایران، یک نفر از هر پنج نفر به فشار خون بالا مبتلا هستند

حجت‌اله تنهایی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با بیان این‌که در ایران، تقریباً یک نفر از هر پنج نفر به فشار خون بالا مبتلا هستند، اظهار داشت: فشار خون بالا دلیل اصلی بروز بیماری‌های قلبی عروقی است، بیش از نیمی از سکته‌های مغزی و بیماری‌های قلبی عروقی به دلیل فشار خون بالا هستند.

رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرضا فشار خون بالا به علت ایجاد سکته‌های مغزی و حملات قلبی، بزرگترین علت مرگ در دنیا است، افزود: از هر 8 مرگ در دنیا یک مرگ مربوط به فشار خون بالا است. و فشارخون بالا سومین عامل کشنده در دنیا است.

وی با بیان اینکه فشارخون بالا در صورتی که کنترل نشود، به رگهای مغز، قلب، کلیه و چشم آسیب می‌رساند گفت: فشار خون بالا، چاقی و اضافه وزن، فعالیت بدنی ناکافی، چربی خون بالا، و مصرف دخانیات، پنج عامل خطری هستند که سبب افزایش بیماری‌ها می شوند.

تنهایی با بیان اینکه در ایران از هر 10 نفر، 4 نفر کم تحرک، 2 نفر سیگاری و حدود 3 نفر مبتلا به اضافه وزن هستند، بیان کرد: احتمال ابتلا به بیماری فشار خون بالا در افرادی که تا سن 55 سالگی فشار خون بالا نداشته اند، خیلی زیاد است.

رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرضا با بیان این‌که بیماری‌های غیر واگیر مسؤول 53 درصد از بیماری‌ها است اما در ایران این رقم به 75 درصد می‌رسد، تصریح کرد: بیماری‌های قلبی و عروقی 46 درصد بار بیماری‌ها، حوادث و سوانح 14 درصد، سرطان 13 درصد و ریوی 4 درصد را به خود اختصاص داده‌اند.

حدود 30 درصد افراد در ایران از فشارخون بالا رنج می‌برند

وی با بیان این‌که حدود 30 درصد افراد در ایران از فشارخون بالا رنج می‌برند، خاطرنشان کرد: از 16 میلیون جمعیت فشاخون بالا در کشور تنها 60 درصد از قشارخون بالای خود اطلاع دارند و 50 درصد دارو مصرف می کنند و 16 درصد توانسته‌اند فشارخون خود را کنترل کنند.

تنهایی با اشاره به این‌که جمعیت افراد دارای فشارخون در ایران از سال 1990 تا 2016 حدود 3 برابر شده است، ادامه داد: ایرانی‌ها 3 تا 5 برابر نرم جهانی نمک مصرف می‌کنند، بنابراین در راستای کنترل فشارخون نمک سفره باید حذف شود.

رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرضا با اشاره به اجرای برنامه ایراپن در شهرضا گفت: شهرستان شهرضا به عنوان شهر پیشتاز در پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر است و در این برنامه باید در یک دوره زمانی 25 درصد از بیماری‌های غیر واگیر، 30 درصد از مصرف نمک و 25 درصد از شیوع فشارخون را کاهش دهیم.

وی با بیان این‌که جمعیت بالای 30 سال شهرضا حدود 80 هزار نفر هستند که باید 50 درصد از آن‌ها از نظر فشارخون بررسی شوند، بیان کرد: رستوران‌داران باید نمک کمتری را پخت و پز استفاده کنند و نمک را از روی میزهای خود حذف کنند.

فشار خون در افراد چاق 2 تا 6 برابر بیشتر است

زهره کمائی با بیان این‌که فقط پزشک می‌تواند تأیید کند که فرد به فشارخون بالا مبتلا است، به خبرنگار فارس گفت: فشارخون بالا معمولاً بدون علامت است و به آن قاتل خاموش می‌گویند و تنها راه تشخیص آن اندازه‌گیری منظم فشارخون است.

رئیس مرکز بهداشت شهرضا با بیان این‌که فشار خون بالا، چاقی و اضافه وزن، فعالیت بدنی ناکافی، چربی خون بالا و مصرف دخانیات، پنج عامل خطری هستند که سبب افزایش بیماری‌ها می‌شوند، بیان کرد: احتمال ابتلا به بیماری فشار خون بالا در افرادی که تا سن 55 سالگی فشار خون بالا نداشته اند، خیلی زیاد است.

وی با اشاره به این‌که با افزایش سن احتمال بروز فشار خون بالا بیشتر می‌شود، تصریح کرد: چاقی افرادی که وزن بالاتر از حد طبیعی دارند، شانس بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا دارند، فشار خون در افراد چاق 2 تا 6 برابر بیش از افرادی است که اضافه وزن ندارند.

کمائی با بیان این‌که خطر بروز سکته قلبی و مغزی در افرادی که فشار خون بالا دارند، زیاد است، ادامه داد: مصرف دارو برای کنترل فشار خون به معنای مجوزی برای خوردن مواد غذایی پرنمک و پرچرب نیست، مصرف دارو در کنار رژیم غذایی مناسب برای کنترل فشار خون ضروری است.

رئیس مرکز بهداشت شهرضا با اشاره به راه‌های پیشگیری از پرفشاری خون، بیان کرد: پرفشاری خون عللی ارثی و محیطی دارد، توصیه می‌شود از اوایل عمر با اصلاح شیوه زندگی و پیروی از رژیم غذایی سالم و فعالیت جسمی مداوم برای پیشگیری از آن اقدام کرد، پیشگیری و کنترل آن سبب سلامتی و زندگی طولانی‌تر با کیفیت بهتر می‌شود.

آیا تغذیه با پرفشاری خون ارتباط دارد؟
فرزاده رجایی با اشاره به نقش تغذیه در فشارخون اظهار داشت: بیشتر مردم از میان عوامل غذایی مرتبط با فشارخون، نمک را می‌شناسند، در حالی که هر چند فشارخون بیش از نیمی از افراد به نمک حساس است، عوامل دیگری نیز در این امر دخیل هستند.

کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرضا گفت: چربی اضافی ذخیره شده در بدن به ویژه چربی ناحیه شکمی می‌تواند سبب افزایش فشارخون شود و در نتیجه خطر بروز حمله قلبی و مغزی را افزایش دهد؛ حتی افرادی که برای کنترل فشارخون تحت درمان دارویی هستند، می‌توانند با کاهش وزن میزان داروی مصرفی خود را کاهش دهند، کاهش وزن به تنهایی یکی از موثرترین درمان‌های غیردارویی برای مبتلایان به پرفشاری خون است.

وی ادامه داد: فعالیت فیزیکی می‌تواند به طور غیر مستقیم به پیشگیری از فشارخون بالا کمک کند، فعالیت‌های هوازی مانند ورزش و فعالیت‌هایی که زمان انجام آن‌ها نسبتاً طولانی‌تر است و با شدت متوسط انجام می‌شوند از طریق کنترل وزن سبب کاهش فشارخون می‌شوند.

رجایی با اشاره به این‌که افرادی که فعالیت ورزشی منظم دارند، ممکن است برای کنترل پرفشاری خون خفیف نیازی به مصرف دارو نداشته باشند، تصریح کرد: هر چه فشارخون بالاتر و هرچه فعالیت قبلی فرد کمتر باشد، احتمال این که انجام فعالیت جسمی مناسب، سبب کاهش فشارخون شود، بیشتر خواهد بود.

کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرضا با بیان این‌که فعالیت هوازی استقامتی مانند پیاده‌روی تند روزمره می‌تواند به چندین روش سبب تضمین سلامت قلب و عروق شود، خاطرنشان کرد: چنین فعالیت‌هایی قلب و رگ‌های خونی را تقویت می‌کند، بافت چربی بدن را به بافت عضلانی تغییر می‌دهد، حجم اکسیژن انتقال یافته از قلب به بافت‌ها در هر ضربه را افزایش و ظرفیت کار قلب را کاهش می‌دهد و وضعیت هورمونی بدن را به نحوی تغییر می‌دهد که سبب کاهش فشارخون می‌شود.

آیا برای پیشگیری و کاهش فشارخون پرهیز غذایی لازم است؟

وی بیان کرد: از مصرف غذا‌های شور از جمله گوشت به شکل نمک سود شده، کنسروی، همبرگری، سوسیس و کالباس به دلیل سطح بالای سدیم، سبزی‌هایی که در آب نمک کنســرو شده‌اند، چیپس، پفک، خیار شور، ماهی‌های شور و دودی و سایر غذا‌های فرآوری شده که نمک آن‌ها زیاد است، باید اجتناب شود و مصرف غذا‌های چرب و انواع سس‌ها نیز باید محدود شود.

رجایی با اشاره به این‌که پیاز و سیر از مواد غذایی هستند که بر فشار خون بالا موثر نیستند اما خوش طعم هستند و جایگزین‌های خوبی برای چاشنی‌های نمکی هستند، ادامه داد: بیش از 5-4 عدد تخم‌مرغ در هفته چه به تنهایی و چه به صورت کوکو مصرف نکنیم.

کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرضا تصریح کرد: رعایت موارد بهداشتی ذکر شده در مجموع می‌تواند در پیشگیری و درمان فشارخون و در نتیجه کاهش بیماری‌های قلبی عروقی و مرگ متعاقب آن جلوگیری کند.