آفتابنیوز : ذائقه هر ناظري را تحريك مي كند چه رسد به بچه ها كه عاشق هله هوله هاي اينچنين اند.
هوا گرم است و آب زرشك خنك خيلي مي چسبد. يكي آب زرشك مي خورد و ديگري لواشك. يكي آلوچه و ديگري آلبالو خشكه، بچه ها شاد و سرحال فرياد مي كشند و از آقا رحيم تشكر مي كنند. اما. . .
محسن كه تند تند آلبالو خشكه مي خورد دستها و لباس هاي رنگ شده اش را نگاه مي كند و به يادش مي آيد همين ديروز مادرش گفت: اگر يكبار ديگه با دست و صورت كثيف از مدرسه برگردد تو خونه جاش نيست. آخه چند روز پيش به سختي لباسهاي رنگي محسن تميز شده بود. به سختي ؟!
* * * *
اگر چه مواد افزودني، طعم دهندها، رنگ دهنده ها، مواد نگهدارنده و...
از مواردي هستند كه امروز در صنعت غذايي كاربرد فراوان دارند اما عواقب سوء آنها براي سالمتي انسان، ذهن بشر را به خود مشغول كرده است. دهه 1940 ميلادي علوم غذايي پيشرفتهاي شگرفي كرد.
با افزايش حجم اطلاعات و تعداد مقاله هاي علمي مواد غذايي، آگاهي مصرف كنندگان از كيفيت مواد غذايي نيز افزون شد. اگر چه ابتدا مصرف كنندگان فقط به موارد قابل مشاهد ه مانند كاهش وزن، تفاوت اندازه، برچسب هاي گمراه كننده و كيفيت نا مرغوب توجه كردند اما موارد غير قابل مشاهده و خطرناك كه قابل ديدن، بوئيدن و چشيدن نيستند مثل موجودات ذره بيني، باقي مانده آفت كشها، آلاينده هاي طبيعي و افزودني هاي غذايي نيز موجب نگراني آنها شد.
آگاهي مصرف كنندگان در سطوح ملي و بين المللي، دولت ها را به حفظ كيفيت مواد غذايي حساس كرد.
در حال حاضر اين مسئله كاملا متداول است كه مصرف كنندگان از دولتمردان بخواهند با اقدامات قانوني مناسب، مواد غذايي سالم و با كيفيت قابل قبول به جامعه عرضه كنند و خطرات ناشي از مواد غذايي ناسالم كاهش يابند.
در سال 1963 با پيشنهاد يازدهمين كنفرانس FAO ( سازمان خوارو بار كشاورزي) وبيست و نهمين اجلاس who ( سازمان بهداشت جهاني) كنفرانس مشترك fao/who در رم برگزار شد.
تشكيلات جديدي با عنوان كميسيون تدوين آئين نامه مواد غذائي به منظور اجراي استاندارد مشترك مواد غذائي شامل استانداردهايي براي همه مواد غذايي اعم از تبديل شده، نيمه تبديل شده يا خام تا مرحله مصرف نيز به وجود آمد.
مهندس غلامرضا ميركي كه از اين كميسيون با نام كدكس آلمنيتاريوس نام مي برد، مي گويد: حدود 38 سال است موضوع كدكس در جوامع مختلف مطرح شده است و به مصرف سموم شيميايي و ميزان باقي مانده آنها در فرآورده هاي كشاورزي، مواد افزودني محصولات كشاورزي و مواد غذائي، داروها، هورمونهاي رشد جانوري و گياهي، آلاينده هاي شيميايي، باقي مانده عناصر سنگين و.. . درمحصولات غذايي توجه ويژه دارد.
مدير گروه محيط زيست دفتر محيط زيست و توسعه پايدار وزارت جهاد كشاورزي مي افزايد: هر سال نمايندگان 97 درصد كشورهاي جهان با حمايت از اين تفكر در اجلاس كدكس از تجربيات تخصصي يكديگر بهره مند مي شوند.
ميركي در ادامه با اشاره به كميته كدكس باقي مانده آفت كشها بيان مي كند: اين كميته كه به ccpr معروف است تا امروز37 بار تشكيل جلسه داده كه حداكثر ميزان باقي مانده مجاز وكاربري 240 سم محصولات كشاورزي و غذايي مختلف را توسط كميته هاي تخصصيgmpr تعيين كرده است.
مدير گروه محيط زيست دفتر محيط زيست و توسعه پايدار با اشاره به آخرين اجلاس كميته ccpr درلاهه هلند تصريح مي كند: در اين جلسه 7 روزه نمايندگان 60 كشور جهان از جمله ايران حضور داشتند كه سه محور بررسي شد. اين محورها به الويت بندي محصولات كشاورزي، روشهاي آناليز و اندازه گيري باقي مانده سموم در محصولات كشاورزي و نهايي كردن مجاز آفت كشها در مواد غذايي اختصاص داشت.
طبق نتايج اعلام شده از ميان 213 سم مورد مطالعه، 52 سم مورد بازبيني پايه اي قرار گرفتند، تعدادي از آنها ديگر مصرف نمي شوند و بقيه به مرحله نهايي راه يافتند يعني مصرف آنها مشكلي ندارد.
مهندس ميركي ايران را نيز مستثني از انجام فعاليت در ارتباط با كدكس نمي داند و مي گويد: ما نيز در سال 1346 قانون حفظ نباتات را تصويب كرديم كه طبق ماده 28 اين قانون، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي موظف به اندازه گيري سموم محصولات كشاورزي است.
طبق اين آئين نامه اگر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در آناليز مواد غذايي با باقي مانده سموم مواجه شود بايد براي امحاي آن اقدام كند.
مهندس ميركي بيان مي كند: اما يكي از بندهاي اين قانون تعيين ميزان باقي مانده سموم را بر عهده موسسه تحقيقات، آفات و بيماريهاي گياهي مي داند كه متاسفانه با گذشت 38 سال از تصويب اين قانون تا امروز حتي يك عدد از باقي مانده يك سم در يك محصول كشاورزي رسما اعلام نشده است. در حالي كه ما به راحتي با استفاده از تجربه هاي كشور هاي ديگر مي توانستيم در اين زمينه اقدامات وسيعي انجام دهيم.
وي به يك كميته با عملكرد مشابه ccpr در كشور اشاره مي كند و مي گويد: اين كميته متشكل از نماينده هاي معاونت باغباني، زراعت و اصلاح نباتات، سازمان حفظ نباتات، دفتر محيط زيست و توسعه پايدار، موسسه تحقيقات، آفت و بيماريهاي گياهي، سازمان پژوهشهاي علمي صنعتي ايران و سازمان حفاظت محيط زيست است. اما اين كميته كه 3 يا4 سال است فعاليت مي كند وظيفه اش را به خوبي انجام نمي دهد.
اخيرا طي نامه اي به آقايان مسئول ابلاغ كرديم سمومي كه در محصولات غذائي مختلف دراجلاس بين المللي كدكس راه يافته اند را در كشورمان ملاك عمل قرار دهند و هر چه سريع تر براي جبران كمبودهاي گذشته اقدام كنند.
وي كه كدكس را يك پايه بين المللي معرفي مي كند از عواقب سوء بي توجهي به آن سخن مي گويد و مي افزايد: ما اگر بخواهيم به بازارهاي بين المللي وارد شويم ملزم هستيم حتما تابع قوانين بين المللي از جمله كدكس باشيم. چون در غير اين صورت با عضويتمان در سازمان تجارت جهاني (WTO) محصولات صادراتيمان صددرصد برگشت خواهند خورد و منجر به بروز ضررهاي اقتصادي كلاني به جامعه مي شوند.
همچنين امروز درصد بالايي از علل شيوع بيماري هاي خطرناك و صعب العلاج در كشور به باقي مانده هاي سموم در محصولات غذايي بر مي گردد كه هر چه سريع تر بايد براي جلوگيري از پيشرفت آنها در جامعه تلاش شود.
رئيس بخش تحقيقات آفت كش ها در پاسخ به اين سوال كه چرا تا امروز مؤسسه تحقيقات، آفات و بيماري هاي گياهي با گذشت 38 سال از تصويب قانون حفظ نباتات در كشور حتي ميزان باقي مانده مجاز يك سم در يك محصول كشاورزي را تعيين نكرده است، مي گويد: در سال 1346 طبق اين قانون وظيفه تعيين MRL (حداكثر ميزان مجاز باقي مانده سموم محصولات كشاورزي) بر عهده مؤسسه نهاده شد. اما بعد از انقلاب عملكرد در اين باره مثل بسياري از اقدامات ديگر در كشور به تعويق افتاد.
زماني كه اجراي قانون فوق قطعي شد، امكانات لازم فراهم نبود.
در سال 1381 به كمك FAO و تصويب طرح TCP و راه اندازي يك آزمايشگاه اصلي تعيين MRL گام هاي خوبي در اين زمينه برداشتيم.
دكتر محسن مروتي در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاري آفتاب كه با توجه به مشخص بودن ميزان مجاز 240 سم محصولات غذايي در دنيا چه نيازي به طي پروسه پر هزينه تعيين ميزان سم در ايران است، مي گويد: ميزان و نوع مصرف محصولات غذايي ايرانيان با كشورهاي ديگر اروپايي و آمريكايي متفاوت است. در سبزيجات و صيفي جات مثل سبزي هاي مختلف، خيار، گوجه فرنگي و ... كه مهمترين محصولات كشاورزي ما هستند و تازه خوري در آنها داريم، مصرف سرانه بسيار بالا است كه شاخص هايشان را با كشورهاي ديگر متفاوت كرده است.
بر همين اساس ما با استفاده از 4 شاخص بين المللي با نام هاي كدكس ، Uropean Union)eu )،آمريكا و اسرائيل در حال تعريف MRL هاي ملي براي كشورمان هستيم. تا امروز حدود 25 يا 26 مورد MRL انتخاب كرديم كه تا دو ماه آينده تعداد آنها به 50 مورد خواهد رسيد.
وي در پايان تصريح مي كند: مسئولان كه از عدم وجود استانداردهاي ملي در كشور سخن مي گويند عذر برتر از گناه مي آورند كه بايد از آنها پرسيد آيا استانداردهاي بين المللي هم وجود نداشت كه تا امروز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي براي آناليز محصولات غذايي در ميادين ميوه و تره بار اقدام نكرده است؟
***
با همه اين حرف ها باز هم بچه ها با ديدن رحيم آقا در نزديكي مدرسه خوشحال مي شوند و با شتاب هر چه بيشتر سوي او مي دوند.
آب زرشك، لواشك، آلوچه، آلبالو خشكه و .... هم همچنان ذائقه هر ناظري را تحريك مي كند و ....