ماجرای مرموز «اوستین»، داروی چمدانی و ٥٢ جفت چشم نابینا+واکنش شرکت رش
این خبر را محسن جلواتی، قائم‌مقام مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد دیده‌بان شفافیت، صبح روز یکشنبه در یک نشست خبری اعلام کرد. او که در این نشست حملات تندی به عملکرد سازمان غذا و دارو در سال‌های گذشته داشت، درباره چرایی بروز آن حادثه و نابینایی مصرف‌کنندگان داروی اوستین در آن سال گفت: «این دارو از ترکیه که یکی از گرانترین نقاط جهان است، وارد شد و در ایران ۵میلیون و ۶۰۰هزار تومان قیمت‌گذاری شد و این عامل موجب واردات قاچاقی و چمدانی این محصول شد.»
به گزارش آفتابنیوز؛ اسفند ماه سال ٩٣ بود که خبر نابینایی تعدادی از بیماران چشمی در رسانه‌ها منتشر شد. متهم ردیف اول آن واردات چمدانی دارویی به نام «اوستین» بود. ماجرا از کلینیک‌های چشم‌پزشکی در شمال تهران شروع شد. آن زمان اعلام شد که چند بیمار دیابتی در اثر تزریق این دارو بینایی چشمان‌شان را از دست دادند.
حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر وقت بهداشت و درمان، هم خیلی زود این خبر را تأیید کرد و پیگیری کامل و برخورد قاطع با مسببان آن را وعده داد. بعد از چندی زمزمه‌هایی درخصوص تقلبی‌بودن دارو شنیده شد و بعد هم معلوم شد که دارو به صورت چمدانی به کشور وارد شده است.
به نوشته روزنامه شهروند، رئیس بیمارستان فارابی تهران از طرف وزیر بهداشت مامور شد که موضوع را بررسی کند و پیگیر درمان این بیماران باشد. او در همان زمان اعلام کرد که داروی تزریق‌شده به این افراد از نوع غیر معتبر بوده است و از مراکز مورد تأیید وزارت بهداشت تهیه نشده است و بعد هم موضوع ورود چمدانی این دارو مطرح شد. به گفته قاضی‌زاده هاشمی، وزیر وقت بهداشت و درمان، داروی اوستین و نحوه فراهم‌آوري آن دچار اشكال بوده است که این داروها خارج از چرخه قانونی توزیع دارو بوده است.
البته خبرهای مصرف این داروی دردسرساز به همین‌جا ختم نشد، تعداد آسیب‌دیدگان چشمی افزایش یافت و حتی گفته شد که برخی از بیماران تا حدودی بینایی از دست‌رفته خودشان را به دست آوردند. البته روسای چند کلینیک و بیمارستان‌های تخصصی چشم تهران هم از پرداخت دیه ٨٥میلیون تومانی به بیماران نابیناشده خبر دادند.
با این همه اما ابعاد پرونده این داروی خطرناک، واردکنندگان و مهمتر از همه افرادی که در برابر مصرف این داروی خطرناک چشمپوشی کردند، چندان روشن نشد. حالا با گذشت چند سال از آن روزها محسن جلواتی، قائم‌مقام مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد دیده‌بان شفافیت، آن پرونده را پیش کشیده و تعداد افراد نابیناشده در اثر استفاده از اوستین که به گفته او دلیل ورود غیرقانونی آن، تهیه گران آن دارو بوده است را ٥٢ نفر اعلام کرد. اما اینکه دقیقا با مسببان ورود آن دارو چه برخوردی صورت گرفته و سرنوشت افرادی که به دلیل بی‌مسئولیتی و البته سودجویی عده‌ای محکوم به از دست‌دادن بینایی‌شان شدند، موضوعی بود که «شهروند» پیگیر آن شد. هر چند بسیاری از افراد مطلع و مسئولان آن زمان سازمان و غذا و دارو به دلیل تغییرات و تحولات صورت‌گرفته در بدنه وزارت بهداشت و سازمان‌های تابعه آن حاضر به صحبت درخصوص ماجرای آن دارو نبودند، با وجود این برخی از این افراد صحبت‌هایی را مطرح کردند که تا حدودی ابعاد تاریک آن پرونده را روشن می‌کند.
یکی از مسئولان سابق سازمان غذا و دارو که نخواست نامش فاش شود، گفت: «درخصوص آن پرونده وزارت بهداشت علیه کسانی که داروی اوستین را به صورت تقلبی در اختیار برخی مراکز درمانی قرار داده بودند، شکایت کرد و همراه با دادستانی که به‌عنوان مدعی‌العموم به آن پرونده ورود کرده بود تا آخر کار ایستاد.» به گفته این منبع آگاه با همه مسببان آن پرونده برخورد جدی قضائی شد و بیماران آسیب‌دیده هم دیه دریافت کردند.
در همین حال یکی از معاونان وقت وزارت بهداشت که از نزدیک در جریان آن پرونده بود هم با اشاره به صدور احکام جدی برای متهمان پرونده توضیح داد: «در خصوص این پرونده هیچ‌کدام از پرسنل سازمان غذا و دارو بازداشت یا تحت پیگرد قرار نگرفتند. البته با افرادی که در مراکز درمانی عمدا یا سهوا باعث تجویز و مصرف این دارو شده بودند، برخورد جدی صورت گرفت.» او درخصوص تعداد دقیق آسیب‌دیدگان پرونده گفت: «تا اواسط سال ٩٤ که من پیگیر پرونده بودم تعداد آنها به حدود ٢٠ نفر رسیده بود که همگی آنها در پایتخت دچار ضایعه شده بودند.»
واکنش شرکت رش
شرکت رش پارس در واکنش به این گزارش اعلام کرد: در حال حاضر هیچگونه عارضه جانبی مشابه و مرتبط با داروی اوستین که از طریق کانال های وارداتی رسمی و تحت کنترل به کشور وارد شده باشند، گزارش نشده است.
این شرکت در جوابیه‌ای که برای آفتابنیوز ارسال کرده است، نوشت: شرکت رش پارس از اخبار و اظهارنظرهایی که اخیرا در رسانه ها در مورد داروی اوستین منتشر شده مطلع است. این اخبار و اظهار نظرهای منتشر شده در خصوص داروی اوستین، به دنبال نشست خبری قائم مقام مدیر عامل سازمان مردم نهاد دیده بان شفافیت، در خبرگزاری مهر آغاز شده است. در این نشست خبری، آقای جلواتی به خبری در سال ۱۳۹۳ اشاره کرد که از دچار شدن تعدادی از هموطنان به عارضه چشمی پس از استفاده از داروی اوستین فاقد اصالت که از راه های غیر رسمی به کشور وارد شده بود، خبر می داد.
در ادامه این جوابیه آمده است: لازم به ذکر است عوارض جانبی یاد شده پس از تجویز داخل چشمی دارو، مورد مصرفی از دارو که توسط شرکت رش تأیید نشده است، بروز پیدا کرده است. در حال حاضر هیچگونه عارضه جانبی مشابه و مرتبط با داروی اوستین که از طریق کانال های وارداتی رسمی و تحت کنترل به کشور وارد شده باشند، گزارش نشده است. شرکت رش هیچگاه در مورد کیفیت داروها و سالمتی بیماران کوتاهی ننموده است و به طور مداوم از انطباق کیفیت داروها با استانداردهای معتبر بین المللی اطمینان حاصل می کند. پس از وقوع این حادثه در سال ۱۳۹۳ ، طی همکاری شرکت رش با سازمان غذا و داروی ایران، سری ساخت داروی مذکور برای بررسی بیشتر و انجام آزمایشات کیفی به طور مجزا به واحد کنترل کیفیت شرکت رش واقع در سوییس فرستاده شد. نتایج این بررسی ها حاکی از آن است که داروهای یاد شده تقلبی و فاقد اصالت بوده و رش هیچ گونه دخالتی در واردات این داروها به کشور نداشته است.
بدیهی است شرکت رش پارس هیچ مسئولیتی در قبال کیفیت و ایمنی داروهایی که به طریقی غیر از کانال های رسمی واردات رش، به کشور می رسند بر عهده نداشته و همواره در همکاری با مقامات ذی ربط تمامی تالش خود را به کار بسته تا داروهای این شرکت که تنها از طریق کانال های رسمی واردات به کشور می رسند، با حفظ کیفیت در دسترس تمامی بیماران در اقصی نقاط کشور قرار گیرد. رش پارس با تداوم پایبندی به قوانین و مقررات جهانی فارماکوویژیالنس، که به بررسی و ردیابی عوارض جانبی دارویی می پردازد، از تمام هموطنانی که از محصوالت رش استفاده می کنند درخواست دارد که اقدام به خرید داروهای حاوی برچسب اصالت نموده و اطلاعات مندرج در برچسب مذکور را از طریق سامانه های معتبر استعلام کنند. به علاوه هرگونه عوارض جانبی بروز پیدا کرده با داروهای رش را از طریق راه های ارتباطی ذکر شده در ذیل، به پزشک معالج خود و واحد ایمنی دارویی این شرکت گزارش کرده تا در اسرع وقت به آن رسیدگی شود.
ساخت ایران و هرکشور پیشرفته باشد, نباید مصرف کرد .