خواست نابینایان چیست؟

۲۳ مهر برابر با ۱۵ اکتبر به نام روز جهانی نابینایان یا عصای سفید نامگذاری شده و فرصت مناسبی است تا با چالش های این قشر بیش از پیش آشنا شد؛ خواست نابینایان در ایران متفاوت از نابینایان دیگر در کشورهای دیگر نیست اما مساله اصلی این است که در کشورهای پیشرفته هم اکنون نابینایان به دنبال فناوری های نوین برای تسهیل زندگی خود هستند اما در ایران نابینایان هنوز که هنوز است، دغدغه مناسب سازی شهری را دارند.

گره کور مناسب سازی شهری هم به این آسانی ها باز نمی شود؛ از معابر گرفته تا ساختمان اداری و سیستم حمل و نقل هنوز برای استفاده جامعه افراد دارای معلولیت، آماده نیست و در حقیقت شهر، معلول است.

نشست تخصصی بررسی چالش ها و فرصت های پیش روی جامعه نابینایان کشور در محل سازمان بهزیستی کشور فرصت مناسبی بود تا تعدادی از نمایندگان نابینایان، بخشی از خواست های این جامعه را مطرح کنند.

نابینایان و دغدغه ایمن سازی شهری

مدیرعامل شبکه تشکل های نابینایان و کم بینایان (چاووش) درباره مشکلات و خواست های نابینایان می گوید: انتظار نداریم مشکلات نابینایان یک شبه برطرف شود اما انتظار است که هر سال بخشی از مشکلات جامعه نابینایان برطرف شود و گامی به جلو برویم و آمادگی رویارویی با مشکلات جدید نابینایان را داشته باشیم.

سهیل معینی می افزاید: نابینایانِ امروز، متاسفانه همان مشکل نابینایان ۲۰ سال پیش یعنی دغدغه ایمن سازی شهری را دارند و این مشکل همچنان پابرجاست درصورتیکه نابینایان امروز باید به فناوری های نوین دسترسی داشته باشند و لازم است که مشکلات نسل جدید نابینایان کمتر از نسل قدیم آنان باشد.

وی اضافه می کند: پتانسیل های فراوانی در گروه نابینایان وجود دارد و مناسب سازی بحثی نیست که از سازمان بهزیستی کشور بربیاید بلکه نیاز به همکاری ارگان های دیگر مانند شهرداری دارد.

نیاز دانشجوی نابینا به نوت تیکر

غلامحسین بخشی رئیس موسسه نابینایان قزوین می گوید: سرمایه گذاری هایی برای مناسب سازی های شهری می شود اما خواست نابینایان محقق نمی شود و به این هدررفت سرمایه ها می گویند.

وی از مسئولان ذیربط خواست هنگام خرید تجهیزات ویژه نابینایان در استان ها و شهرستان ها حتما مشاور بگیرند؛ دانشجویان نابینا دستگاه نوت تیکر (نوعی دستگاه تایپ کننده note taker) می خواهند اما نمی توانند آن را داشته باشند بنابراین لازم است تسهیلاتی برای تامین دستگاه نوت تیکر در اختیار دانشجویان نابینا قرار گیرد.

فرار ارگان ها از استخدام نابینا

رئیس موسسه نابینایان قزوین ادامه می دهد: ۲۰ ماه از ابلاغ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت گذشت اما کارفرمایان همچنان راه مفری در اشتغال پیدا کردند و خود را مکلف به اجرای قانون نمی دانند.

بخشی می افزاید: به طورمثال ارگان ها می دانند که شغلی مانند اپراتوری از عهده نابینایان برمی آید اما بازهم نابینایان را به کار نمی گیرند و هنگامیکه علت آن را می پرسیم، می گویند بازرس ایراد می گیرد اما بازرس چکار به نابینا دارد.

وی خاطرنشان می کند: سازمان بهزیستی کشور ۱۵۹ فرآیند در آیین نامه اجرایی دارد که فقط ۲۰ مورد آن اجرا می شود و ۱۳۹مورد آن اجرا نمی شود.

قطع خودسرانه مستمری مددجویان حقوق بگیر در شهرستان ها

رئیس موسسه نابینایان قزوین می گوید: بخشی از مستمری مددجویان نابینا از محل قانون هدفمندی یارانه ها تامین می شود اما بهزیستی استان ها و شهرستان ها خودسرانه این مستمری ها را قطع می کنند.

بخشی می افزاید: استدلال آنان برای قطع مستمری ها این است که مستمری بهزیستی فقط به مددجویانی تعلق می گیرد که کمتر از یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان حقوق می گیرند درحالیکه خط فقر به گونه ای دیگر تعریف شده است؛ در برخی خبرها آمده بود که حقوق کمتر از هفت میلیون تومان زیر خط فقر است.

وی ادامه می دهد: درحال حاضر فرد سالم با حقوق بازنشستگی نمی تواند زندگی خود را بچرخاند و آیا حالا حقوق یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی یک مددجو، جوابگوی زندگی او هست که مستمری ۲۸۰ یا ۳۰۰ هزار تومانی او قطع می شود.

بخشی خاطرنشان می کند:‌ شاید مبلغ ۲۸۰ یا ۳۰۰ هزار تومان برای بسیاری از افراد، چیزی نباشد اما هنگامیکه وارد زندگی یک فرد حقوق بگیر می شود، بسیاری از مشکلات را برطرف می کند.

ضرورت اختصاص اعتبارات پژوهشی به حوزه نابینایی

نرگس نیکخواه مدیر انجمن نابینایان کاشان و استادیار دانشگاه این شهر نیز می گوید: از سازمان بهزیستی کشور توقع دارم چگونگی هزینه‌کرد اعتبارات پژوهشی این سازمان را روشن کند.

وی می افزاید: هر استاد و دانشجوی دارای معلولیت علاقمند به پژوهش در حوزه معلولیت خود است اما این موارد در اعتبارات دیده نشده است یا اینکه بهزیستی، سیاست روشنی درباره آن دارد. حتی سیاست گذاری وزارت علوم در این زمینه باید با نظارت بهزیستی -به عنوان متولی حقوق افراد دارای معلولیت- صورت گرفته باشد.

ضرورت حمایت های حقوقی از نابینایان

علی صابری وکیل و حقوقدان و رئیس شبکه تشکل های نابینایان و کم بینایان کشور نیز با اشاره به خواست های حقوقی نابینایان می گوید: باید در بهزیستی، ظرفیتی حقوقی برای ورود در بحث استخدام و اشتغال افراد دارای معلولیت در آموزش و پرورش وجود داشته باشد که پیگیری های این سازمان درحال پیش رفتن است.

وی تاکید می کند: سازمان بهزیستی کشور باید حمایت حقوقی از افراد دارای معلولیت به ویژه نابینایان داشته باشد؛ زمانی برای حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت ۹۰ میلیون تومان اعتبار درنظر گرفته شد؛ این بودجه ها مهم نیست بلکه آنچه بیش از آن اهمیت دارد، روحیه حمایتی از حقوق معلولان است.

وی اضافه می کند: متاسفانه گاهی واکنش ها به حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، رنگ و بوی سیاسی می گیرد که باید این نگاه های سیاسی را کنار گذاشت و فقط به فکر حمایت از حقوق معلولان بود.

رئیس شبکه تشکل های نابینایان و کم بینایان کشور با تاکید بر ضرورت تهیه بسته فرهنگی و ضرورت دعوت از مسئولان قضایی برای آشنایی با حقوق معلولان می گوید:‌ بخش فرهنگی سازمان بهزیستی کشور می تواند از ظرفیت های محلی مانند مساجد برای ترویج اقدام به حقوق افراد دارای معلولیت، استفاده کند.

نیاز نابینایان به حمایت های درمانی

حسین ایرانی درمانگر نیز می گوید: ۸۰ درصد افراد دارای معلولیت به ویژه نابینایان به دلایل گوناگون دچار مشکلات اسکلتی و عضلانی هستند. این مشکلات به دلیل معلولیت های حسی و جسمی ایجاد می شود.

وی از سازمان بهزیستی کشور خواست حمایت های درمانی شامل خدمات ماساژ و فیزیوتراپی برای افراد دارای معلولیت را داشته باشد.

بی کیفیتی عصای ویژه نابینایان

نابینایان برای کوچک ترین تردد خود در سطح شهر به لوازم کمکی مانند عصا نیاز دارند؛ اما این عصاها گاهی به جای اینکه کمک باشند به دلیل کیفیت بد یا گرانی برای نابینایان تبدیل به دردسر می شود. عمر عصاها اغلب بیش از ۶ ماه نیست و نابینایان مجبورند هر ۶ ماه یکبار عصای خود را تعویض کنند.

مرضیه کباری نویسنده در این باره می گوید: اوایل از عصای ایرانی استفاده می کردم اما متاسفانه این نوع از عصاها اصلا کیفیت ندارد، کاچوئی است و لرزش دارد و به درد نشان دادن مانع نمی خورد، عصاهای فلزی ایرانی نیز مشکلاتی دارند؛ استحکام خوبی ندارد و شکننده است.

وی می افزاید: اگر کسی بخو اهد از عصای ایرانی استفاده کند حداقل سالی دو بار باید آن را تعویض کند؛ عصاهایی که بهزیستی به نابینایان می دهد کاچوئی است و اگر نابینایی بخواهد از عصای فلزی استفاده کند باید خودش خریداری کند.

کباری ادامه می دهد: نابینایان به دلیل مشکلات تردد در شهر ناگزیرند اغلب از آژانس استفاده کنند؛ گرانی عصا هم از دیگر مشکلات است، هر عصا یک و نیم میلیون تومان قیمت دارد.