جیغ کشیدن چیست؟ چرا وقتی به ما خوش می‌گذرد، جیغ می‌کشیم؟

"خیلی ترسیده بودم اما نمی‌خواستم این تجربه را از دست بدهم، برای همین تمام مدت چشم‌هایم را بسته بودم. فکر نمی‌کردم هرگز در عمرم این کار را تکرار کنم".

الخاندرا مندوزا وقتی هشت سالش بود با خود عهد کرد، اما خیلی زود عهدش را شکست. نه فقط یک بار بلکه بارها و بارها.

برای او ترس و وحشت اولین تجربهٔ ترن‌هوایی تبدیل شد به شور و شوق و پیچ‌ و ‌تاب و اوج‌های نفس‌گیر و فرود‌های ناگهانی پارک‌های تفریحی که جیغ زدن جزء همیشگی آن است. با باز شدن پارک‌های تفریحی بزرگ آمریکا در پایان این ماه از کسانی که سوار ترن‌ هوایی می‌شوند خواسته شده است تا هیجان خود را کنترل کنند و برای کاهش خطر انتشار کوویدـ۱۹ از جیغ زدن پرهیز کنند.

آیا جیغ‌ زدن مهار‌کردنی است؟ آیا جویندگان هیجان می‌توانند بدون جیغ کشیدن سر کنند و چرا وقتی به هیجان می‌آییم و به ما خوش می‌گذرد، جیغ می‌کشیم؟

جیغ کشیدن چیست؟

هارولد گزوالس، استاد روان‌شناسی کالج اموری در آمریکا می‌گوید جیغ زدن ابراز هیجان صوتی است که در مقولهٔ "رفتار غیر‌کلامی" قرار می‌گیرد.

او می‌گوید:"فریاد زدن یعنی صدای خود را بالا ببرید، اما به هر حال از کلام استفاده می‌کنید".

"جیغ کشیدن به طور مشخص نوعی نغمه‌سرایی است. ویژگی‌های دقیق صوتی دارد. از سه‌چهارم ثانیه تا یک ثانیه و نیم. خیلی بلند شروع می‌شود و با تمام توان و بلندی ادامه پیدا می‌کند. به‌ نسبت کوتاه است اما قابلیت‌های شگفت‌انگیزی دارد. دامنهٔ بلند و صدای زیری دارد و تا مسافت دوری شنیده می‌شود".

چرا جیغ می‌زنیم؟

دانشمندان معتقدند وقتی فرد در یک جمع حضور دارد، تمایل بیشتری به فریاد زدن پیدا می‌کند.

پروفسور گزوالس توضیح می‌دهد:"نظریه‌ای وجود دارد که می‌گوید جیغ زدن در ابتدا راهی برای به وحشت انداختن جانوران شکارچی بوده است تا آدم‌ها فرصت اندکی برای فرار پیدا کنند".

برای موجودات اجتماعی مانند نیاکان انسان، جیغ کشیدن رفتاری برای درخواست کمک از اعضای خانواده در آن نزدیکی بوده است.

استاد گزوالس ادامه می‌دهد:"اما اگر جیغ زدن وسیله‌ای صوتی برای چنین منظوری باشد باید بتوانی برای مثال جیغ برادرت را از جیغ خواهرت یا دیگران تشخیص بدهی".

این پیشینهٔ تکاملی باعث می‌شود انسان‌ها مدام در جستجوی محیط‌هایی با "تهدید‌های خفیف" باشند تا بتوانند جیغ‌های خود را "تمرین" کنند.

"تمایل به جیغ زدن در گروه‌های اجتماعی باعث می‌شود دوستان شما با صدای جیغ شما آشنا شوند. لازم نیست صبر کنید تا جان‌تان به خطر بیفتد یا در معرض تهدید قرار بگیرید تا دوستان و بستگان خود را با صدای جیغ خود آشنا کنید و آموزش دهید".

در ترن هوایی چه اتفاقی می‌افتد؟

جیغ زدن در ترن‌های هوایی باعث می‌شود افراد لذت بیشتری ببرند.

اما همانطور که پروفسور گزوالس توضیح می‌دهد این دو پیوند تنگاتنگی با هم دارند.

او می‌گوید:"مغز ما طوری تکامل یافته است که از شرایطی که موجب بقای ما می‌شود لذت می‌برد".

"ما درروزگار متمدنی زندگی می‌کنیم و بیشتر ما لزومی ندارد که هر روز جیغ بکشیم البته نمی‌شود گفت که هرگز در معرض تهدید و خطر قرار نمی‌گیریم و شاید در چنین شرایطی درست مانند نیاکان خود جیغ بکشیم. تهدید‌ها شاید بیشتر و هولناک‌تر باشند اما هنوز جیغ‌ زدن یکی از راه‌های اصلی کنار آمدن با جهان است".

"برای پیشینیان ما شاید محیط "تمرین" برای جیغ زدن جایی در نزدیکی آبشار یا کوه آتشفشان بوده است و برای انسان‌های امروزی یکی از راه‌ها پارک‌های تفریحی و ترن‌های هوایی است".

او در ادامه می‌گوید:"قلب تند می‌زند، فشار خون بالا می‌رود، همان شرایط و ویژگی‌های ترس را در ترن هوایی تجربه می‌کنیم حتی اگر به طور منطقی بدانیم که این دستگاه امن است. انگار یک انباشتگی است که با جیغ کشیدن از این تنش آزاد می‌شود".

این به خوبی توضیح می‌دهد که فردی مانند الخاندرا با جیغ کشیدن در ترن هوایی "احساس ترس می‌کند اما به او خوش می‌گذرد".

الخاندرا ۲۵ ساله از اکوادور می‌گوید:"می‌توانم بگویم نوعی رهایی از استرس است، چون همه‌چیز را فراموش می‌کنی، فقط در همان لحظه حضور داری".

دیمفه منسینک، سفرنامه‌نویس، هم با او موافق است و می‌گوید از زمان بچگی عاشق هیجان ترن‌های هوایی بوده است.

"من به هر شهری که می‌روم دوست دارم به پارک‌های تفریحی سر بزنم، به نظرم یکی از هیجان‌انگیز‌ترین جاهاست".

دیمفه ۲۳ ساله که در آمستردام زندگی می‌کند می‌گوید تصمیم‌گیری "طولانی" برای اینکه کدام ترن ‌هوایی را سوار شود باعث می‌‌شود نوعی اشتیاق و هیجان در دلش شعله بکشد.

" بعد نوبت صف طولانی می‌رسد و چرخ زدن ترن را روی حلقه‌های ریل بارها و بارها تماشا می‌کنی و خوشحالی که سوار آن نیستی و همین ماجرا را هیجان‌انگیز‌تر هم می‌کند. وقتی سوار ترن می‌شوم، گاهی خیلی آهسته بالا می‌رود و من خیلی می‌ترسم اما وقتی به پایین سرازیر می‌شود احساس شادی و هیجان می‌کنم و دلم می‌خواهد جیغ بزنم".

برای دیمفه این صدایی که بیرون می‌جهد " احساس رهایی" به او می‌دهد و با آن احساسات خود را بیرون می‌ریزد. او می‌گوید :"فکر می‌کنم این احساسی است که در زندگی عادی آن را تجربه نمی‌کنیم. وقتی جیغ می‌کشم بیشتر به هیجان می‌آیم، این بی‌تردید برای من احساس خوشایندی است".

اکی هایاشی که در شهر اورایاسو، محل دیزنی‌لند توکیو به دنیا آمده و بزرگ شده است، می‌گوید: "تجربهٔ ترن‌هوایی‌هایی سراسر جهان "انگیزهٔ زندگی" او شده است".

او می‌گوید :"بدون ترن‌های هوایی نمی‌توانم از زندگی لذت ببرم".

هایاشی ۲۷ ساله سرپرست گروه "رولر‌کاستر‌سواران ژاپن" است، گروهی از علاقمندان که در مورد پارک‌های تفریحی گفتگو می‌کنند و برنامه‌های دسته‌جمعی برای دیدار از این پارک‌ها می‌گذارند.

او می‌گوید پس از سوار شدن بیش از ۳۵۰ ترن هوایی در سراسر جهان، جیغ زدن واکنشی است که به راحتی می‌تواند آن را مهار کند.

" وقتی تنهایی سوار می‌شوم هیچ هیجانی نشان نمی‌دهم، چون وقتی تنهایی جیغ بکشم همه مرا نگاه می‌‌‌کنند اما گردهمایی‌های "رولر‌کاستر سواران" مثل مهمانی می‌‌‌ماند همه جیغ می‌کشند و با هم فریاد می‌زنند. وقتی ترن هوایی رو به پایین سرازیر می‌شود و ما همه با هم جیغ می‌کشیم، احساس شادی می‌کنم".

پروفسور گزوالس می‌گوید مهار میل جیغ زدن ممکن است اما چالشی است که به‌ویژه برای بعضی افراد خیلی سخت خواهد بود.

او می‌گوید:"بعضی افراد توانایی کنترل آن را دارند و بعضی دیگر هم ندارند مثل هر چیز دیگری حالت‌های گوناگونی وجود دارد".