روشی برای کاهش بی‌خوابی و بی‌قراری افراد مبتلا به آلزایمر
بیماری آلزایمر نوعی اختلال مزمن، پیچیده و پیش‌رونده عصبی است که به عنوان مهم‌ترین و شایع‌ترین علت زوال عقل شناخته می‌شود. این بیماری باعث از دست رفتن تدریجی حافظه، تغییرات شخصیتی و اختلال در انجام فعالیت‌های روزانه بیمار شده و برای بیمار و خانواده او عواقب جدی دارد.
سالمندان، به خصوص سالمندان مبتلا به آلزایمر، از بی‌خوابی شکایت دارند. این نوع بی‌خوابی که از شایع‌ترین نوع اختلالات خواب است، به صورت وجود اشکال در شروع و یا تداوم خواب و یا شکایت از خوابی که انرژی‌بخش نیست، مشاهده می‌شود.
یکی دیگر از نشانه‌های رفتاری بیماران مبتلا به آلزایمر، بی‌قراری است و اعضای خانواده و پرستاران این بیماران، بی‌قراری را یکی از چالش برانگیزترین رفتارهای بیماران گزارش می‌کنند. به همین دلیل متخصصان همواره در پی یافتن راهی هستند که ضمن داشتن کم‌ترین آثار منفی و کم‌ترین هزینه، بیشترین اثربخشی را داشته باشد.
در حال حاضر هیچ درمان مشخصی برای آلزایمر وجود ندارد، اما کاهش مشکلات رفتاری ناشی از آن می‌تواند کیفیت زندگی این بیماران را بهبود بخشد. یکی از درمان‌های نوین که می‌تواند بر درمان مشکلات دوران سالمندی و بیماری آلزایمر موثر باشد، طبیعت‌درمانی است.
تحقیقات مختلف نشان داده است که پیوند با طبیعت برای سلامتی روانی از جمله کاهش سطوح استرس و افزایش خلق موثر است. همچنین محیط‌های طبیعی این فرصت را ایجاد می‌کنند تا انسان از روزمرگی و افکار مرتبط با زندگی روزانه دور شود.
بر همین اساس پژوهشگران روان‌شناسی با انجام یک مطالعه تاثیر طبیعت‌درمانی را بر کاهش بی‌خوابی و بی‌قراری بیماران مبتلا به آلزایمر بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه ۲۰ نفر از سالمندان مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط مراجعه‌کننده به کلینیک‌های شهر تهران، مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد به صورت تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش، تقسیم شده و مشکلات خواب و بی‌قراری هر دو گروه با استفاده از پرسش‌نامه مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای افراد یکی از این دو گروه، ۱۰ جلسه برنامه طبیعت‌درمانی اجرا شد.
پس از ۱۰ جلسه، مجدداً هر دو گروه با استفاده از پرسش‌نامه از نظر مشکلات خواب و بی‌قراری مورد بررسی قرار گرفتند. به دلیل رعایت مباحث اخلاقی، بعد از پایان پژوهش، برای افراد گروه کنترل نیز برنامه طبیعت‌درمانی اجرا شد.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که میزان بی‌خوابی و بی‌قراری افراد گروه آزمایش که در برنامه طبیعت‌درمانی شرکت کردند، کاهش محسوسی داشته، درحالی که افراد گروه کنترل تغییرات محسوسی نداشتند.
این نتایج حاکی از آن است که طبیعت‌درمانی بر بی‌خوابی و بی‌قراری بیماران مبتلا به آلزایمر موثر است و می‌تواند این مشکلات را کاهش دهد.
پژوهشگران این مطالعه معتقدند که طبیعت‌درمانی می‌تواند به عنوان یک مداخله غیردارویی موثر برای بهبود بی‌خوابی و بی‌قراری مبتلایان به آلزایمر به کار گرفته شود.
در انجام این تحقیق صفورا پورذبیح، مسعود عارف نظری و بیوک تاجری؛ پژوهشگران گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی به همراه احمد دلیری از گروه سالمندشناسی مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه فروردین‌ماه سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی اثربخشی طبیعت‌درمانی بر بی‌خوابی و بی‌قراری در بیماران مبتلا به آلزایمر» در مجله دانشکده پزشگی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، منتشر شده است.
