پیامدهای تاخیر در مذاکرات برجام| پیام و توصیه ایران به آمریکا و اروپا
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: اخباری که از پنجشیر می‌رسد نگران کننده است و حملات دیشب به شدت محکوم است. ما باید دخالت خارجی را بررسی کنیم اما همگان باید بدانند تاریخ افغانستان نشان داده مداخله خادجی نتیجه‌ای جز شکست برای نیروی متجاوز نداشته و هرگونه مداخله خارجی محکوم است.
سعید خطیب‌زاده در نشست خبری صبح امروز خود ضمن یاد و خاطره شهدای قیام ۱۷ شهریور و پس از اعلام گاهشمار رویدادهای وزارت امور خارجه در هفته گذشته در پاسخ به نخستین سوال در خصوص زمان و اهداف سفر احتمالی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران گفت: در خصوص موضوعات فنی بین آژانس و سازمان انرژی اتمی سخنگوی این سازمان باید توضیح دهند اما من باید به این مطلب تاکید کنم که اجلاس پیش روی شورای حکام نشستی عادی است و هیچ طرفی نباید اشتباه محاسباتی کند که مذاکرات وین تحت تاثیر قرار بگیرد. روابط ایران و آژانس فنی و محترمانه است که و مفاهمه عمیقی در جریان است. سفر آقای گروسی را هم شنیده‌ایم اما مطمئن نیستم این سفر برنامه‌ریزی شده است اما می‌توانم اطمینان دهم روابط در سطح خوبی در جریان است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به تحولات و درگیری‌های شب گذشته دره پنجشیر و اخبار در خصوص حضور جنگنده‌های پاکستانی گفت: اخباری که از پنجشیر می‌رسد نگران کننده است و حملات دیشب به شدت محکوم است. ما باید دخالت خارجی را بررسی کنیم اما همگان باید بدانند تاریخ افغانستان نشان داده مداخله خادجی نتیجه‌ای جز شکست برای نیروی متجاوز نداشته و هرگونه مداخله خارجی محکوم است.
وی افزود: مساله پنجشیر باید با گفت‌وگو و وساطت بزرگان کشور حل شود و هیچ طرفی نباید اجازه دهد که این مساله به برادرکشی منتهی شود و طالبان باید به اصول حقوق بشر پایبند باشد. قطع آب و برق و محاصره پنجشیر محکوم است. من تاکید می‌کنم باید خطوط قرمز رعایت شود. لازم است بگویم نهادهای بین المللی در کنار کشورهای منطقه در ایجاد ثبات در افغانستان وظیفه جدی دارند.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی در خصوص پیامدهای تاخیر در گفت‌وگوهای وین برای احیای برجام گفت: اصل گفت‌وگوها انجام می‌شود و ایران هم بارها اعلام کرده مذاکراتی که برای اطمینان برای اجرای بی کم و کاست تعهدات آمریکا ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ ادامه خواهد یافت. گفت‌وگوها باید تامین‌کننده منافع عالیه مردم و ایران باشد که بارها با نقض مکرر آمریکا و بی عملی اروپا این منافع تامین نشده است.با این هدف حتی یکساعت هم تعلل نخواهیم کرد. انتقال دموکراتیک دولت در ایران انجام شده است و در حال حاضر دولت و وزرا مستقر شدند. درخصوص ادامه مذاکرات پیام‌هایی که توسط رییس‌جمهور و وزیر خارجه داده شده است، روشن است. طرف آمریکایی باید بداند با ذهنیت دوران ترامپ نتیجه‌ای جز شکست حداکثری ندارد و آنها باید با دستورکار واقعی به وین بیاید و برجام را بی کم و کاست اجرا کنند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی در خصوص آخرین تصمیمات کمیته کرونا وزارت امور خارجه گفت: وزارت خارجه از ابتدا در مرحله جذب کمک‌ها و امکانات و منابع بین‌المللی برای مبارزه با کرونا و همچنین تسریع واردات واکسن نقش کلیدی و اساسی را داشت اما به جهت حفظ آرامش جامعه و فضای روانی جامعه اجازه به مجاهدان سلامت برای اینکه کارهایشان را با دقت انجام دهند با سکوت و در کنار آنها سعی کردیم به تحقق برنامه‌ها کمک کنیم. سفرای ما نقش کلیدی در تامین مواد اولیه و دستگا‌ه‌های مورد نیاز برای تولید واکسن داشتند. برای نیاز جامعه نمی‌توانستیم معطل باشیم. واردات از روسیه، هند، چین و کوواکس انجام شد. با تلاش‌های صورت گرفته و جدیت در چند هفته اخیر نزدیک ۲۵ میلیون و ۳۰۰ هزار دز از چین واردات داشتیم و چندین میلیون دُز از کوواکس و آسترازنکا داشتیم.
وی افزود: این موارد در هفته آتی تشدید خواهد شد. از دوستان در وزارت بهداشت درخواست می‌کنم آمار دقیق و لیست را بدهند. واکسن به میزان ۲۰ میلیون دُز تا سه هفته آینده در ماه جاری میلادی به کشور وارد خواهد شد. علاوه بر واکسن‌هایی که به صورت مقطعی وارد خواهد شد. برای ماه آینده چند ده میلیون دُز در ماه اکتبر وارد می‌شود. اینکه رقم دقیقی را نمی‌گویم چون وزارت خارجه پیش وعده نداده است و هر زمان وارد شده خبر داده است. فرزندان در دستگاه دیپلماسی به تلاش خود در این خصوص ادامه می‌دهند.
خطیب‌زاده در پاسخ به این سوال که وزارت امور خارجه چه اقداماتی برای حل بحران افغانستان و پنجشیر انجام داده است، گفت: ایران هم در سطح آشکار و هم در سطح غیرآشکار تحولات افغانستان را در سطوح مختلف پیگیری میکند. گاهی نمایندگان ما به صورت ساعتی با طرف‌های مقابل خود در ارتباط هستند. دیشب امیرعبداللهیان با عبدالله عبدالله گفت‌وگو کرد. طرح ایران برای گفت‌وگوهای فراگیر یک دور برگزار شد و آماده دور دوم برگزاری آن هستیم برای اینکه به یک توافق مرضی‌الطرفین برسیم سیاست اصولی ایران بوده است تا هم برادرکشی نشود و هم حقوق مردم افغانستان رعایت شود. ناظران مسائل افغانستان به نقش کلیدی ایران اذغان دارند و می‌دانند ایران چه کرده و میکند.
وی افزود: پنجشیر راه حل سیاسی دارد و محاصره آن به هیچ وجه از نظر حقوق بین‌المللی و حقوق بشردوستانه پذیرفتنی نیست. گزارش‌های واصله نگران‌کننده است. ما در کنار مردم افغانستان هستیم. می‌خواهیم جلوی بردارکشی گرفته شود. مداخله خارجی را محکوم می‌کنیم. همچنین از تمام توان خود استفاده می‌کنیم که اگر دوستانی خطای راهبردی کرده و وارد افغانستان شده‌اند، متوجه شوند که جغرافیای افغانستان جغرافیایی نیست که تجاوز خارجی انجام شود. بلکه جغرافیای مردمی است که برای بیرون راندن نیروهای خارجی جنگیده‌اند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیر قدرت‌گیری طالبان بر مسئله حقآبه ایران از رودهای مرزی با افغانستان گفت: اینکه در افغانستان چه کسی دولت را در دست بگیرد، تاثیری بر توافقات و تفاهمات ندارد. قطعا منتظر می‌نشینیم دولت فراگیر در افغانستان شکل بگیرد. حقآبه ایران همواره در دستورکار بوده و باز هم خواهد بود.
خطیب‌زاده درباره تعداد شهروندان افغانستانی که به صورت غیرقانونی یا قانونی وارد ایران شده‌اند، نیز گفت: قطعا آمار رسمی که وجود دارد و آمار آنهایی که به صورت بی‌جا شده یا آنهایی که به صورت غیرقانونی وارد شدند، به صورت تقریبی و تحقیقی وجود دارد. ایران بیش از ۴۰ سال است چندین میلیون از برادران و خواهران افغانستانی خود را میزبانی میکند و تمامی مساعی ایران این بوده که میزبان خوبی برای برادران و خواهران خود باشد اما هیچ جا وطن خود آدم نمی‌شود. در بحران اخیر درخواست‌های بسیار زیادی برای ویزای ایران بود و تا جایی سفارتخانه‌های ایران می‌توانستند تسهیل کردند و این فضا در چارچوب قانونی خود ادامه دارد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره اظهارات مقامات اسرائیلی که فروش محموله سوختی به لبنان از سوی ایران را تهدید امنیتی عنوان کرده‌اند گفت: اینکه رژیم صهیونیستی در یک خرید و فروش ساده محصولاتی که مردم لبنان به آن نیاز مبرم دارند چنین ورود میکند نشان می‌دهد چه توطئه و طراحی از سوی این رژیم در حال انجام است. تا زمانی مردم لبنان نیاز به سوخت ایران داشته باشند ایران این مسیر را در چارچوب‌های خود ادامه می‌دهد. نه رژیم صهیونیستی و نه کسی دیگر می‌تواند در این تجارت مشروع دخالت کند. ایران مادامی که شخصیت‌ها، تجار و دولت لبنان تمایل به خرید سوخت ایران داشته باشند، این مسیر را در چارچوب‌های خود انجام می‌دهد و نه اسرائیل و نه دولت‌های دیگر نمی‌توانند جلوی تجارت مشروع را بگیرند. روشن است که این برای امروز و آینده لبنان تامین مایحتاج اولیه آنها ضرورت اساسی است.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره جزییات توافق با عراق برای حضور ۳۰ هزار ایرانی برای مراسم اربعین گفت: بیش از آنچه اعلام عمومی شده، جزییاتی را در اختیار ندارم. هم در سفر وزیر امور خارجه و هم گفت‌وگوهای قبلی و حتی در سفر من به بغداد و همچنین سفیر ایران، گفت‌وگوهایی در این باره انجام شده است. با مشخص‌تر شدن مسائل، جزییات را بیان خواهیم کرد. تلاش ما انجام این کار با رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.
وی درباره احتمال لغو ویزا با عراق در زمان اربعین نیز گفت: هیچ‌گاه لغو ویزا با کشورها نداریم البته یکجانبه موردی را تصویب کردیم که اگر طرف عراق هم لغو روادید داشته باشد، آن را انجام دهیم اما هنوز این کار عملیاتی نشده است. در دوران اربعین لحاظ کردن مهر ورود به جای لغو روادید است و روادید رایگان است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره احتمال ارجاع پیگیری پرونده هسته‌ای ایران به شورای عالی امنیت ملی گفت: هر تغییری انجام شود، اعلام می‌شود. گمانه‌زنی‌هایی بوده است. اگر این کار صورت گیرد، اعلام می‌شود. گفت‌وگوهای وین گفت‌وگوهای فنی برای اطمینان از اجرای برجام توسط آمریکا و طرف‌های دیگر است. مذاکرات برای پذیرش تعهدات جدید یا دست یافتن به توافق جدید نیست. اگر تصمیمی در مجموعه حاکمیت گرفته شود، ما آن را اعلام خواهیم کرد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره اظهارات رابرت مالی نماینده دولت آمریکا در امور ایران مبنی بر اینکه نمی‌توانیم تا ابد منتظر تهران برای بازگشت به مذاکرات باشیم، گفت: این ایران نبوده که برجام را ترک کرده و قطعنامه ۲۲۳۱ را مکررا نقض کرده است بلکه این آمریکا بوده که نه تنها برجام را ترک بلکه قطعنامه شورای امنیت را هم را نقض کرد و دیگرانی که به دنبال اجرای آن بودند، تهدید به تنبیه و مجازات کرده است. ایران همواره در میز برجام و اتاق برجام بوده و آمریکا باید مجوز ورود به این میز و اتاق را بگیرد. مقامات آمریکایی جایگاه خود را بدانند. ایران تا ابد منتظر این نمی‌ماند آمریکا با اهرم غیرقانونی تحریم فشار را بر مردم ایران وارد کند. این پنجره برای واشنگتن محدود است و امیدوارم مقامات آمریکایی این را بدانند که چگونه به تعهدات خود عمل کنند. اگر راستی‌آزمایی شده و دقیق منافع ایران ذیل برجام تامین شود، ایران به عنوان طرف متعهد کار خود و تعهداتش را انجام خواهد داد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی شب گذشته وزیر امور خارجه کشورمان با عبدالله عبدالله درباره ارسال کمک‌های بشردوستانه به افغانستان گفت: این سطحی است که به صورت جدی پیگیری خواهیم کرد و رایزنی‌ها با کشورهای مختلف در این باره، در جریان است. علاوه بر سه میلیون تبعه افغانستانی، تا آنجایی که در توان ایران بوده، انجام داده‌ایم و باز هم در کنار مردم افغانستان خواهیم بود.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی در خصوص امضای قرارداد بغداد با توتال فرانسه درخصوص منابع مشترک نفت و گاز ایران و عراق گفت: از جزییات این قرارداد مطلع نیستم. حتما وزارت نفت با جزییات آن را پیگیری میکند. با کشورهای همسایه روابط دوستانه و راهبردی داریم و نقاطی که اختلاف نظر داشتیم، سعی می‌کنیم آنها را حل کنیم و درباره این موضوع و موضوعات دیگر منافع مردم پیگیری می‌شود. درباره منافع مردم و منافع عالیه هیچ کوتاهی نداریم.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در رابطه با پیگیری دیپلماسی اقتصادی در وزارت امور خارجه گفت: دیپلماسی اقتصادی ابعاد مختلفی دارد و مفهوم ساده و بسیطی نیست. در برنامه وزیر امور خارجه به مجلس درصد بسیاری از برنامه‌ها متمرکز بر دیپلماسی اقتصادی است. برخی نهادها داریم که در دیپلماسی اقتصادی مهم است. همه اینها در بدنه دولت باید همراهی کنند. وزارتخانه‌هایی که کار اقتصادی می‌کنند، باید در زمینه تامین و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، تامین ارز، صادرات و واردات و... همکاری کنند. در وزارت امور خارجه تمامی مشکلات بررسی و احصا شده است و اراده ملی می‌خواهیم که دیپلماسی اقتصادی را به عنوان محورهای اساسی در دستورکار قرار بدهیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا دستورالعمل جدیدی به سفرا در موضوع دیپلماسی اقتصادی ابلاغ شده است: دستورالعملی از سوی وزیر امور خارجه در این رابطه ارسال شده است. البته این دستورالعمل اولیه بوده ولی در هفته‌های آتی تکمیل خواهد شد و هر شش ماه گزارش آن را خواهند داد. ابتکار برگزاری نشست سفرای کشورهای همسایه به زودی در قدم اول برگزار خواهد شد.
خطیب‌زاده در واکنش به پروژه سیاسی‌سازی ویروس کرونا گفت: بدترین برخورد با کرونا سیاسی کردن منشأ کرونا و ابعاد مختلف است. آنچه آمریکا و برخی کشورهای غربی در سیاسی کردن منشأ کرونا انجام می‌دهند، در حالی است که باید همت گذاشته شود که همه دسترسی برابر به واکسن کرونا داشته باشند. اینکه آمریکا و کشورهای غربی سیاسی کردن کرونا را کلید زدند و با شدت جلو می‌برند، جای تأسف دارد. الان باید تمرکز کنیم کشورهای تولیدکننده واکسن دسترسی منصفانه بدهند و این امر محقق نشده است. متأسفانه دچار آپارتاید واکسن هستیم. آمریکا و اروپا باید به مسئولیت قطعی خود عمل کنند. همه در این میانه به هم کمک کنند بشر از این بیماری و فراگیری به سلامت عبور کند.
