سیگنالهایی که از کره شمالی به جهان مخابره میشود، متناقض و گیجکننده است. یک روز مقامهای ارشد پیونگ یانگ مواضعی اتخاذ میکنند که خوشبینیها نسبت به آغاز دور تازهای از مذاکرات و تلاشهای دیپلماتیک برای حل و فصل بحران کره زیاد میشود و روز دیگر، با آزمایش موشکهای مدرن و رونمایی از نسل جدید تسلیحاتشان در مسیر افزایش تنشها گام برمیدارند.
تنها در طول یک هفته گذشته، شمالیها از احتمال آغاز دوباره گفتگوها با سئول سخن گفتند و حتی تأکید کردند که در حال بررسی فعالسازی مجدد خط تلفن قرمز و راههای ارتباطی ضروری دیگر با همسایه جنوبی هستند. از سوی دیگر چند موشک بالستیک از سوی کره شمالی آزمایش شد، یک موشک مافوق صوت با موفقیت مورد امتحان قرار گرفت و روز پنجشنبه گذشته نیز آنها یک موشک ضدهوایی جدید را به ناوگان پدافندی خود اضافه کردند.
پیشتر در ماه سپتامبر، آنها یک موشک بالستیک را از روی لانچری که بر یک قطار قرار داشت شلیک کردند و در بیانیهای رفتار رییسجمهور کره جنوبی را که همیشه کشور خود را داعیهدار صلح و کره شمالی را برهمزننده صلح معرفی میکند، «احمقانه» خواندند.
ناظران معتقدند این استراتژی دوگانه با هوشمندی از سوی کره شمالی انتخاب شده تا این کشور بتواند بدون خطر انتقامگیری طرفهای مقابل و همچنین بدون از دست رفتن شانسهای جدی برای گفتگو، توان نظامی خود را تقویت کرده و به رخ همسایه جنوبی بکشد.
یکی از دلایلی که اقدامات پیونگ یانگ هوشمندانه معرفی میشود این است که آنها کاملا به خطوط قرمز واشنگتن آگاهند و در این مدت از آزمایش موشکهای بالستیک قارهپیما و همچنین آزمایش سلاحهای هستهای جدید خودداری کردهاند تا تحریم جدیدی علیه کره شمالی اعمال نشود.
یانگ مووجین، استاد مطالعات کره شمالی در دانشگاه سئول دراینباره به روزنامه نیویورک تایمز میگوید: «کره شمالی کاملا مراقب است که هیچ خط قرمزی را رد نکند. آنها در میان این همه آزمایشهای موشکی هوشیار بودهاند و طوری رفتار کردهاند که نشان میدهد نسبت به گفتگو بیعلاقه نیستند.»
کارشناسان بر این باورند که کره شمالی از این سیاست استفاده میکند تا زمان را به نفع خود ذخیره کند و توان نظامیاش را افزایش دهد. این در حالی است که مون جائه این، رییسجمهور کره جنوبی بهشدت خواستار گفتگو با شمالیهاست و میخواهد پیش از پایان دوره ریاستجمهوریاش در ماه مه سال ۲۰۲۲ میراثی قابل توجه در این زمینه از خود به جای بگذارد. از طرف دیگر، واشنگتن نیز تمایل زیادی به درگیر شدن در مساله کره ندارد و عجلهای برای آغاز هرچه سریعتر مذاکرات با پیونگ یانگ به خود راه نمیدهد.
چوئه سانگ هان، کارشناس اهل کره جنوبی مینویسد: «کیم جونگ اون امروزه خود را در موقعیتی قرار داده که از شکاف میان دو متحد [ایالات متحده و کره جنوبی]استفاده میکند.»
کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ مجموعا سهبار با دونالد ترامپ، رییسجمهور وقت ایالات متحده دیدار کرد و کوشید تا تحریمهای فلجکنندهای را که شورای امنیت سازمان ملل متحد به دلیل آزمایش تسلیحات هستهای علیه کشورش اعمال کرده لغو کند، اما تلاش او راه به جایی نبرد و با همهگیری ویروس کرونا و روی کار آمدن دولت جدید در امریکا شرایط عملا به سوی پایان گفتگوها پیش رفت.
در چنین وضعیتی سران کره جنوبی و امریکا امیدوار بودند ضربات اقتصادی شدیدی که کره شمالی به دلیل تحریم و شیوع کرونا متحمل میشود باعث شود این کشور پای میز مذاکره بیاید و گفتگوها آغاز شود، اما کیم جونگ اون نشان داد حتی در چنین شرایطی هم پیونگ یانگ دست از سیاستهای اصلیاش برنمیدارد.
دولت بایدن بارها اعلام کرده آماده مذاکره بدون شرط با کره شمالی است، اما کیم جونگ اون در پاسخ میگوید تا زمانی که قانع نشود امریکا حاضر است دست از رفتارهای «خصمانه» خود بردارد و تحریمها علیه کره شمالی را لغو کند، با این کشور وارد مذاکره نخواهد شد. رهبر کره شمالی روز چهارشنبه نیز در این باره صحبت کرد: «ایالات متحده میگوید از ارتباط دیپلماتیک و آغاز گفتگوهای بدون پیششرط حمایت میکند، اما این تنها ترفندی برای فریب دادن جامعه جهانی و پنهان کردن اقدامات خصمانه آنهاست.»
لیف اریک ایزلی، استاد مطالعات بینالمللی در تحلیل صحبتهای رهبر کره شمالی میگوید: «این کشور علاقهای به مذاکرات خلع سلاح هستهای و دریافت مزایا در ازای رعایت قطعنامههای سازمان ملل متحد ندارد. آنها میخواهند قانون جهان را به نفع خود بازنویسی کنند و به دیگران بقبولانند که آنها نیز باید به عنوان یکی از قدرتهای هستهای به رسمیت شناخته شوند.
کره جنوبی برای کشاندن امریکا و کره شمالی به میز مذاکره ابتکاراتی دارد و برای نمونه از ایالات متحده خواسته شرایط را برای ارسال کمک بشردوستانه به پیونگ یانگ فراهم کند. روز پنجشنبه سونگ کیم، نماینده ویژه رییسجمهور امریکا در دیدار با همتایان خود از ژاپن و کره جنوبی در این زمینه گفت که واشنگتن از کمکهای بشردوستانه به کره شمالی به عنوان انگیزهای برای آغاز مذاکرات حمایت میکند. تحلیلگران، اما شک دارند که این راهکار بتواند موثر باشد.
کلسی داونپورت در مقالهای که در نشریه موسسه کنترل تسلیحات در واشنگتن منتشر شده به یکی از تبعات این سیاست کره شمالی اشاره میکند: «یافتههای تحقیقاتی انستیتو آسیا در سئول نشان میدهد روندی که پس از ایجاد بنبست در مذاکرات آغاز شد سبب گشت که مطالبه ساخت بمب اتمی در کره جنوبی افزایش یابد و به رقم ۶۹ درصد برسد که یک رکورد جدید در این زمینه است.
این در حالی است که در سال ۲۰۱۸ و در حالی که امید بیشتری به نتیجهبخش بودن گفتگوها و مذاکرات وجود داشت، این رقم ۵۵ درصد بود.» به نوشته داونپورت «از سال ۲۰۲۰ یک مطالبه دیگر نیز در میان کرهایها شکل گرفت. ۶۱ درصد آنها خواستار این بودند که سلاحهای هستهای تاکتیکی ایالات متحده به شبه جزیره کره بازگردانده شود تا به عنوان یک عامل بازدارنده در مقابل کره شمالی مورد استفاده قرار گیرد.»
این شرایط حتی میتواند روی نتایج انتخابات سال آینده کره جنوبی نیز تأثیر بگذارد. در ماه مارس یکی از کاندیداهای اصلی انتخابات آینده اعلام کرد که از بازگشت سلاحهای هستهای امریکا به کشورش استقبال میکند. هونگ جون پیو، کاندیدای محافظهکار گفته است که اگر در انتخابات پیروز شود برای انعقاد یک توافق هستهای با واشنگتن اقدام خواهد کرد و از امریکاییها خواهد خواست سلاحهای هستهایشان را به کره جنوبی بازگردانند.
کاندیدای حزب مون جائه این، اما مخالف این موضع است و باور دارد در صورت بازگشت سلاحهای هستهای به کره جنوبی، اعتبار سئول برای طرح موضوع خلع سلاح هستهای در گفتگو با کره شمالی زیر سوال میرود.